Milli mif və simvolların markalanması

Milli mif və simvolların markalanması(MMSM) — xalqın mif və simvollarının markalanmasına və marketinqinə yönəlmiş araşdırma sahəsidir. Tədqiqat marketinq, mədəniyyətlərarası ünsiyyət, sosiologiya, ictimaiyyətlə əlaqələr və semiotika nəzəriyyələrini birləşdirir. Bu nəzəriyyəyə görə milli (və ya kollektiv-qrup) daxili mif və simvollar haqqında bilgi millətlər arasında mədəni əlaqələrin inkişafına səbəb ola bilər. Bu sahə 2000-ci ildən tədqiq olunmağa başlanmışdır. 2009-cu ildən isə müstəqil tədqiqat sahəsinə çevrilmişdir.

MMSM prinsipləri milli marka ilə əlaqədar olmasına baxmayaraq, ondan fərqlənir. Əsas fərq bundan ibarətdir ki, milli markalaşma ilk növbədə müsbət iqtisadi nəticə əldə etmək üçün millətin qlobal imicini artırır, MMSM isə daxili milli mif və simvolların arxasında dayanan mənaları açıqlamaq və nümayiş etdirməklə məşğuldur. Başqa sözlə, milli marka xarici milli şəxsiyyətin satılması və ya təbliğidir, MMSM isə öz vətəndaşlarının inancını gücləndirmək və ya xalqlar arasında beynəlxalq münasibətləri yaxşılaşdırmaq üçün daxili kimliyi ortaya qoyur. Nəzəriyyəyə görə, hər bir milli mif və simvolun beynəlxalq səviyyədə anlaşılmazlığı artıra biləcək gizli mənaları vardır.

MMSM nümunələri arasında dəyişən valyuta simvolları, milli marş və siyasi kampaniya reklamları var.

Əsas anlayışlar

Milli mif, millətin keçmişi haqqında ruh yüksəkliyi və yüksək əhvali-ruhiyyə yaradan povest, yaxud lətifədir. Bu cür miflər çox zaman vacib milli simvol kimi xarakterizə edilir və milli dəyərlər toplusunu təşkil edir. Milli mif çox zaman xalq eposu, vətəndaş dininin bir hissəsi, əfsanə və ya xalq tərəfindən həqiqət hesab edilmək üçün kifayət qədər ciddi mifoloji, simvolik və mötəbər səviyyəyə qaldırılmış uydurma hekayə şəklində ola bilər . Bu cür miflərdə bəzən həqiqi hadisələr həddindən artıq dramatikləşdirilir, mühüm tarixi detallar unudulur, dəqiq olmayan məlumatlar əlavə olunur, beləliklə, heç kimin hərfi həqiqət hesab etmədiyi uydurma hekayə yaradılır., lakin insanlar üçün simvolik olaraq əhəmiyyətlidir.

Bir çox xalqların folkloru müstəmləkəçiliyə və ya müstəqillik müharibəsinə qarşı mübarizəni özündə cəmləşdirən mifləri ehtiva edir. Xalq mifləri əksər hallarda müxtəlif ictimai və ya siyasi məqsədlərə xidmət edir, məsələn, dövlət təbliğatı tərəfindən maliyyələşdirilir və ya vətəndaş fəzilətinə və fədakarlığına ilham verir .

Bəzən milli bir mifin mənası, xalqın müxtəlif hissələri, əksəriyyət və azlıq qrupları arasında mübahisələrə səbəb ola bilər ki, bu da milli mifin markalanmasını və reklamını zəruri edir .

Ümumdünya Əqli Mülkiyyət Təşkilatı (ÜƏMT) başqaları tərəfindən markalanma, patentləşdirmə, ticarət nişanları və ya müəllif hüquqları ilə “mənimsənilmələrin” qarşısını almaq üçün “ənənəvi mədəni ifadələr” adlandırılan folklorun qorunmasına dair bir neçə simpozium keçirmişdir .

Rusiya Federasiyasında milli mif və simvolların markalanması

2009-cu ildə Rusiya mənşəli ixtiraçı Vladimir Kuzmiç Zvorıkinin adını daşıyan Federal Gənclər İşləri Agentliyi tərəfindən Zvorıkin İnnovasiya Layihəsi hazırlanmışdır. Layihənin məqsədi gənclər arasında yenilikçi fəaliyyətləri populyarlaşdırmaqdır.

Digər bir nümunə, sosial reklamlarda “xəyal qurmağı dayandırsanız qürur duyacağımız budur” şüarı ilə tanınan milli simvolların istifadəsidir. Şüar, araq, balerina, Kalaşnikov və peyk şəkilləri ilə birlikdə 2005-ci ildə Moskvada xarici reklam olaraq onlayn və afişalarda yayımlandı. İdeyanın müəllifi Stepan Nakamuradır. Burada məqsəd, keçmişin milli simvollarından fərqli olaraq, moskvalıları yaradıcı düşüncə azadlığına və gələcəyin yaradılmasına ruhlandırmaqdan ibarətdir .

Tədqiqatlar

Conatan Rous ilk dəfə 2000-ci ildə Konfederasiyanın qurulduğu gündən başlayaraq (1867-ci ildən) Kanadanın "reklam agentlikləri və siyasi partiyalar arasında normal ittifaq" qurmadığını iddia etdiyi konsepsiya haqqında yazdı. Onun empirik tədqiqatları 1980 və 1990-cı illərdə Kanada hökuməti tərəfindən milli miflərin yaradılmasına yönəlmişdir. Müəllif fenomenin bənzərsizliyini (1980-ci illərdə) bir neçə əsas məqam vasitəsilə göstərmişdir:

1. "İctimai reklam milli simvollar və miflərin yaradılması və inkişafı üçün istifadə olunur."
2. Ştat, xüsusən Kvebek əyalətindəki silahlı azlıqlar ilə digər millətlərə yayıla biləcək varislik təhdidlərinə cavab vermək üçün "submilli azlıqların mövcudluğunu mərkəzləşdirən reklamlardan" istifadə edir.
3. "Reklam Kanada siyasətində o qədər yayılmışdır ki, ictimai dəstək tələb edən məsələlərin birbaşa reklam kampaniyaları ilə ictimaiyyətin diqqətinə çatdırılması ehtimalı yüksəkdir".

“Milli miflərin və simvolların markalanması” konsepsiyası ilk dəfə 2009-cu ildə türk-avstraliyalı alim Xədicə Sidqi tərəfindən “Miflər, simvollar və markalar: Türkiyə və Avropa Birliyinin (AB) Milli Kimliyi” adlı əsərində irəli sürülmüşdür. Sidqiyə görə, bu cür uzunmüddətli miflər “digərini” həqiqətən anlamağımıza və onlarla işləməyimizə mane olur. Buna görə də o,insanlar arasındakı mədəni anlaşılmazlıqların bir-birlərinin mədəni miflərini və simvollarını başa düşənə qədər davam edəcəyini göstərir.

MMSM, AB kimi kollektiv qrupların iqtisadi dəyərlərini artırmaq üçün “marka” qoyulmamasını müdafiə edir. Mədəni məqsədlərinə nail olmaq - "çoxmədəniyyətli" cəmiyyətdən "çoxmədəniyyətli" cəmiyyətə keçmək üçün markalanma lazımdır. Bunun üçün millətlər mif və simvollarının gizli mənalarını tanımalı və onlarla işləməlidirlər. Vicey Praşad, polikulturalizm anlayışının irqçiliklə mübarizə üçün bir yol olmasını təklif edir. Praşad polikulturanı "müxtəlifliyə deyil, anti-irqçiliyə əsaslanan müvəqqəti bir konsepsiya ..." olaraq əsaslandırır .

Tənqid

İlk milli marka tədqiqatçısı Simon Anholt, MMSM-in əsaslandığı milli markalaşmanı tənqid edir.

Marketinq kommunikasiyalarının məhsul və xidmətlərin reklamı üçün yaxşı şərait yaratdığını düşünmək olar, lakin möhtəşəm reklamlar, gözoxşayan loqotiplər və cəlbedici şüarlar güclü ticarət markaları ilə yaxından əlaqələndirilsə də, bu, markaların güclü olmasına səbəb deyil: markalar reklam olunan məhsul etibar qazananda güclü olur . Bu isə onu göstərir ki, istehsal olunan məhsul kəmiyyətinə görə deyil, keyfiyyətinə görə qiymətləndirilməlidir.