Mirzə Aslam Beq

Mirzə Aslam Beq
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	2 avqust 1931(1931-08-02) (93 yaş)
Doğum yeri	Azamqarh[d], Azamqarh rayonu[d], Hindistan
Vətəndaşlığı	Pakistan  Britaniya Hindistanı
Hərbi fəaliyyəti
Qoşun növü	Pakistan Quru Qoşunları
Rütbəsi	general
Döyüşlər	İkinci Hindistan-Pakistan müharibəsi, Üçüncü Hindistan-Pakistan müharibəsi

Mirzə Aslam Beq (urdu مرزا اسلم بیگ; 2 avqust 1931, Azamqarh^[d]) — Pakistanlı hərbçi.

Həyatı

Mirzə Aslam Beq 2 avqust 1931-ci ildə Britaniya Hindistanının Azamgah şəhərində anadan olmuşdu. Atası Mirzə Mürtəza bəy Böyük Moğollar dövlətinin əyanları soyundandır.

Mirzə Aslam 23 avqust 1952-ci ildən Pakistan quru qoşunlarında hərbi xidmətə başlamışdı.

Mirzə Aslam Beq 17 avqust 1988-ci ildən 1 avqust 1992-ci ilədək Pakistan ordusunun baş qərərgah rəisi olmuşdu.

Mirzə Aslam Beq prezident Məhəmməd Ziyaülhaqqın ölümündə şübhəli bilinir. 1988-ci il avqust ayının ortalarında Pakistanın paytaxtı İslamabaddan 450 kilometr aralıda yerləşən Baxavulpur şəhəri yaxınlığındakı hərbi təlim meydanlarından (poliqon) birində ABŞ-dən alınan yeni "M-1 Abrahams" tankının sınağı keçirilirdi. Sınaqda iştirak etmək üçün ABŞ-dən xüsusi mütəxəssislər qrupu dəvət edilmişdi. Qrupa ABŞ-nin Pakistandakı hərbi missiyasının rəhbəri, briqada generalı Herbert Uoss başçılıq edirdi. Avqustun 15-də axşam Pakistan hərbi zirehli qoşunlar komandanı general Mahmud Durrani Prezidentə zəng edərək, ondan "M-1 Abrahams" tankının sınaqlarında şəxsən iştirak etməsini xahiş elədi. Amma Ziyaülhəqq bunun üçün vaxtı olmadığını söyləyərək generalın xahişini rədd etdi. Lakin Durrani israrla Prezidentdən tankın sınağında iştirak etməsini xahiş edirdi. Prezidenti buna razı salmaq üçün ona həm də ölkə silahlı qüvvələrinin baş komandanı olduğunu xatırlatdı və onun şəxsən yeni tankın sınağında iştirak etməsinin ABŞ-də da razılıqla qarşılanacağını söylədi. Yalnız bundan sonra Ziyaülhəqq istəməsə də tankın sınağında iştirak etməyə razılaşdı və sınaq vaxtını avqustun 17-nə təyin etdi. 1988-ci il avqust ayının 17-də səhər tezdən Prezident Ziyaülhəqq, general Durrani, Pakistan Quru Qoşunları Baş Qərargahı komandanının müavini, general Mirzə Aslam Beq da daxil olmaqla, bir qrup yüksəkvəzifəli general xüsusi təyyarə ilə İslamabaddan Baxavalpura uçdular. ABŞ tərəfdən isə yeni tankın sınaqlarında iştirak etmək üçün adıçəkilən ölkənin İslamabaddakı səfiri Arnold Rafel, briqada generalı Herbert Uoss və digər ekspertlər Baxavalpura gəlmişdilər. Tankın sınaqları cüzi istisnalar nəzərə alınmadan (tank hədəflərin bəzilərini düz vura bilmirdi) uğurla keçdi və bu, iştirakçıların hamısının kefini qaldırmışdı. Yemək vaxtı Ziyaülhəqq ekspertlərlə deyib-gülərək zarafat edirdi. Yemək mərasimindən sonra Prezident hərbi təlim meydanında olanların hamısını İslamabada uçmaq üçün özünün "Herkules" tipli şəxsi təyyarəsinə dəvət etdi. Amma general Mirzə Aslam Beq hansısa vacib işi olduğunu söyləyərək, Prezidentin dəvətini qəbul etmədi. O, hərbi təlim meydanında olan digər təyyarə ilə uçacağını bildirdi. "Herkules"i Pakistanın ən təcrübəli pilotlarından olan Maşxud idarə edirdi. "Herkules" yerli vaxtla saat 16.30-da havaya qalxaraq İslamabada istiqamət götürdü. Onun ardınca isə general Mirzə Aslam Beqin mindiyi təyyarə havaya qalxdı. Təxminən Lahor şəhəri yaxınlığında "Herkules" gözlənilmədən idarəetməni itirərək yerə çırpıldı. Baş verən partlayış nəticəsində təyyarədə olan 37 nəfərin hamısı həlak oldu. Axşam saat 20.00-da Pakistan radiosu rəsmi şəkildə Prezident başda olmaqla, 37 nəfərin təyyarə qəzasında həlak olması barədə məlumat yaydı. Ölkədə 10 günlük matəm elan edildi, dövlət bayraqları endirildi, üç gün ərzində ölkənin hər yerində iş dayandırıldı. Ziyaülhəqqin yerinə isə ölkəni müvəqqəti idarə etmək Senatın sədri Qulam İshak Xana tapşırıldı. O, dərhal elan etdi ki, baş verən qəzanın səbəbləri ciddi şəkildə araşdırılacaq və cinayəti edənlər cəzalandırılacaqlar.

Avqustun 17-də axşam Ziyaülhəqqin faciəli ölümü ilə bağlı məsələni araşdırmaq üçün Abbas Mirzənin başçılığı altında Dövlət Komissiyası yaradıldı. Faciəni dərindən araşdırmaq məqsədilə ABŞ-dən xüsusi ekspertlər dəvət edilmişdi. Amma hadisəni təhqiq edən ekspertlər sonda qəti qərara gələ bilmədilər. Pakistandan olan ekspertlər belə hesab edirdilər ki, təyyarənin bortunda zəhərli qaz konteyneri olub. Təyyarə havaya qalxandan sonra detonator işə düşüb və konteynerin qapağı açılıb. Bunun ardınca zəhərli qaz pilotların boğulmasına səbəb olub və təyyarə idarəetməni itirərək yerə çırpılıb. Amerikadan olan ekspertlər isə qəzaya uğrayan təyyarənin qalıqları arasında partlayıcı maddələrin hazırlanmasında işlədilən pentaritritol tetranitratın izlərini aşkar etmişdilər.