Monmut döyüşü
| Monmut döyüşü | |
|---|---|
 | |
| Tarix | 28 iyun 1778 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Monmut döyüşü (ing. Battle of Monmouth və ya ing. Battle of Monmouth Court House) — ABŞ İstiqlal müharibəsi zamanı, 28 iyun 1778-ci ildə Corc Vaşinqtonun Kontinental Ordusu ilə General Henri Klintonun Britaniya Ordusu arasında baş tutmuş döyüş. Bir il əvvəl ingilislər Vaşinqtonu bir sıra məğlubiyyətlərə uğratmağa və Filadelfiyanı işğal etməyə müvəffəq olmuşdular. Vaşinqton ordunu Velli-Forca çəkmiş və onu orada yenidən qurmuşdur. Bu arada, 1778-ci ilin fevralında Fransa kolonistlərin tərəfində müharibəyə daxil olmuş, bu da güc balansını dəyişdirmişdir. Nəticədə ingilislər hücum planlarını ləğv etmiş və müdafiə mövqeyində dayanmışdır. Klinton Filadelfiyanı tərk edərək əsas qüvvələrə qoşulmaq üçün geri çəkilməyə başlamışdır. Kontinental Ordu onları təqib etməyə başlamışdır. Siyasi səbəblərdən ingilislərin cəzasız qalmaması Vaşinqton üçün çox vacib idi. O, ordusunun üçdə birini Çarlz Linin rəhbərliyi altında döyüşə qatılmadan düşmənə hücum etmək və zədələmək üçün göndərmişdir.
Klinton yürüşdə ordusunu iki kolona bölmüşdür. Qoşunların əsas hissəsi birinci kolonda, ikincisi isə əsasən konvoylardan ibarət idi. 28 iyunda onun ordusu Monmutu tərk etmişdir. General Li bundan xəbər tutmuş və ingilis arerqardına hücum etmək qərarına gəlmişdir. O, öz dəstəsini Monmuta aparıb döyüş xəttinə yerləşdirə bildi, lakin bu zaman Klintonun ordusunun ilk kolonu arerqardın köməyinə gəlmişdir. Li hücumu dayandırmış və müdafiə üçün əlverişli mövqe tapmaq niyyəti ilə geri çəkilməyə başlamışdır. Vaşinqton döyüş meydanına çatanda bu geri çəkilmə darmadağın halda görünürdü və bu, Vaşinqtonu qəzəbləndirmişdir. O, şəxsən avanqardı müdafiə mövqeyinə qoymuş və Perrins təpəsində arxada əsas ordu qurmağa başlamışdır. İngilislər hücuma keçərək avanqardı öz mövqeyindən qovmuşdular, bundan sonra ingilis batalyonlarından biri Vaşinqtonun əsas xəttinə hücum etdi, lakin geri çəkilmişdir.
Döyüş iki saatlıq artilleriya duelinə çevrilmiş və bu müddət ərzində Klinton qoşunlarını geri çəkməyə başlamışdır. Vaşinqton geri çəkilən ingilislərə iki kiçik hücum təşkil edərək onlara kiçik miqyasda ziyan vurmağı bacarmışdır. O, düşməni qabaqlamaq istəyirdi, lakin gecənin başlaması buna mane olmuşdur. Qaranlığın pərdəsi altında Klintonun piyada qoşunları mövqeyini tərk etmiş, vaqon qatarlarını aşaraq Sendi-Huka qaçmışdır. İngilislər oradan iyul ayında dəniz yolu ilə Nyu-Yorka keçmişdilər. Monmut döyüşü ABŞ İstiqlal müharibəsinin ən uzunmüddətli döyüşü hesab edilir.