Monogynaspida
Monogynaspida — Mesostigmata (orta stiqmalı gənələr) alt dəstəsinə aid olan bir gənə (mite) taksonudur.[1] Bu qrup, 7000-dən çox təsvir edilmiş növü ilə Mesostigmata daxilində ən böyük və müxtəlifdir.[2] Monogynaspida üzvləri, parazit, sərbəst yaşayan və yırtıcı həyat tərzi sürən müxtəlif ekoloji rollara malikdirlər.
Xüsusiyyətləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Monogynaspida, aşağıdakı xüsusiyyətlərlə xarakterizə olunur:
Tək cinsiyyət açığı: Dişilərdə tək bir cinsiyyət açığı (gonopore) olur, bu da adlarının mənşəyidir (mono = tək, gyn = dişi).[1]
Stiqmaların yeri: Stiqmalar (tənəffüs dəlikləri) adətən üçüncü və dördüncü ayaq cütləri arasında yerləşir.[2]
Palpların quruluşu: Palplar (ağız hissələri) əsasən kiçik və sadədir, lakin bəzi yırtıcı formalarda qurbanı tutmaq üçün dəyişdirilə bilər.
Müxtəlif həyat tərzi: Monogynaspida, parazit, sərbəst yaşayan və yırtıcı formaları əhatə edən geniş ekoloji müxtəlifliyə malikdir.[2]
Təsnifatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Monogynaspida, bir neçə superfəsiləyə bölünür, bunlardan ən əhəmiyyətlisi Gamasina-dır. Gamasina, müxtəlif həyat tərzinə uyğunlaşmış ən çox növü əhatə edir.[1]
Ekoloji rol və əhəmiyyəti Monogynaspida üzvləri ekosistemlərdə müxtəlif rollar oynayır. Bir çox növ torpaqda və çürüntüdə yaşayır və üzvi maddələrin parçalanmasında iştirak edir. Bəzi növlər bitkilərlə qidalanır və ya onlara zərər verən digər heyvanları (məsələn, digər gənələri və ya böcəkləri) ovlayır. Digər növlər isə heyvan və insan paraziti kimi fəaliyyət göstərir və müxtəlif xəstəliklərin yayılmasına səbəb ola bilər.[2]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 3 Krantz, G.W. A Manual of Acarology. Oregon State University Book Stores. 1978. ISBN 978-0882460642.
- ↑ 1 2 3 4 Walter, D.E.; Lindquist, E.E.; Smith, I.M.; Cook, D.R.; Krantz, G.W. "Order Mesostigmata". In: Krantz, G.W. & Walter, D.E. (eds.) A Manual of Acarology (3rd). Lubbock: Texas Tech University Press. 2009: 124–232.