Mordoviyanın inzibati bölgüsü
İnzibati-ərazi bölgüsü[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mordoviya Respublikasının Konsitutsiyası və "Mordoviya Respublikası İnzibati-Ərazi quruluşu məsələlərin həlli proseduru haqqında" qanuna əsasən Rusiya Federasiyasının subyekti aşağıdakı inzibati-ərazi vahidlərə bölünür:[1][2]
- 3 respublika əhəmiyyətli şəhər (Saransk, Ruzayevka, Kovılkino).
- 22 rayon daxildir
- 342 kənd sovetliyi,
- 4 rayon əhəmiyyətli şəhər: (Ardatov, İnsar, Krasnoslobodsk, Temnikov),
- 13 işçi qəsəbə.
Mordoviyanın inzibati mərkəzi Saransk şəhəridir.
Bələdiyyə quruluşu[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mordoviya Respublikası bələdiyyə strukturunun tərkibinə inzibati-ərazi vahidləri sərhədləri daxilində 1 yanvar 2018-ci ilədək 377 bələdiyyə daxildir, o cümlədən:
- 1 şəhər dairəsi,
- 22 rayonlar, hansıki daxildir:
- 16 şəhər tipli yaşayış məntəqəsi,
- 338 kənd tipli yaşayış məntəqəsi.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mordoviyanın ayrı bir inzibati vahid olaraq 1928-ci ildə, orta Volqa vilayəti Mordoviya dairəsi kimi təşkil edilir. İlk əvvəllər dairə 23 rayona bölünürdü: Ardatovski, Atyaşev, Açadov, Bednodemyanov, Duben, Elnikov, Zubovo-Polyan, İnsar, Kovılkin, Kolzov, Koçkurov, Krasnolobod, Narovçat, Romodanov, Ruzayev, Rıbkin, Saransk, Staroşayqov Talızin, Temnikov, Tenquçev, Torbeev və Çamzin.
1930-cu ildə Mordoviya dairəi Mordoviya Muxtar Vilayətinə çevrilir. Bununla belə Bednodemyanov və Narovçat rayonları Penzen dairəsinə verilir. Arzamas dairəsindən isə İçalkov rayonu Mordoviya MV birləşdirilir. Üstəlik Talızin rayonun adı İqnatov olaraq dəyişdirilir.
1933-cü ildə tatarların kompakt yaşadığı ərazidə Lyambirski milli rayonu təşkil edilir.
20 dekabr 1934-cü ildə Mordoviya Muxtar Vilayəti əsasında Mordoviya Muxtar Sovet Sosialist Respublikası təşkil edilir.
1935-ci ildə Açadov və Kozlov rayonları ləğv, Bolşe-Bereznikov və Kadoşkin rayonları təşkil edilir.
1937-ci ildə 7 yeni rayon təşkil edilir: Atyurev, Vertelim, Козловский, Lad, Purdoşan, Starosindrov və Şirinquş. Bir il sonra Vertelim rayonunun adını Melsan rayonu olaraq adlandırılır. Bununla yanaşı Lyambir rayonu milli statusdan məhrum edilir.
1944-cü ildə iki yeni rayon təşkil edilir — Boldov və Koçalayev.
1949-cu ildə Maydan rayonu Koçelaevski olaraq dəyişdirilir.
1959-cu ildə rayonların genişləndirilməsinə başlanıldı: ilk Boldov, Kozlov, Koçelaev, Lad, Saransk, Starosindrov və Şirinquş rayonları ləğv edilir.
1963-cü ildə üstəlik 15 rayon da ləğv edilir: Atryev, Bolçebereznikov, Elnikov, Duben, Zubovo-Polyan, İnsar, Kovılkin, İçalkov, Krasnoslobod, Lyambir, Melsan, Purdoşan, Rıbkin və Tenquşev.
Artıq 1964-cü ildə rayonların bərpasına başlanıldı. Göstərilən il ərzində İnsar və İçkalov rayonları və 1965-ci ildə daha 8 rayon bərpa edildi: Atyurev, Bolşebereznikov, Bolşeignatov, Duben, Elnikov, Zubovo-Polyan, Koçkurov və Tenquşev. 1966-cı ildə isə Lyambir rayonu bərpa edildi.
13 dekabr 1990-cı ildə Mordoviya SSR elan edilir.
1991-ci ildə Kadoşkin rayonu təşkil edilir.
25 yanvar 1994-cü ildə Mordoviya SSR (Rusiya muxtariyyətləri arasında ən sonuncusu) Mordoviya Respublikası olaraq adlandırılır.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Конституция Республики Мордовия". 2018-10-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-04-02.
- ↑ "Закон "О порядке решения вопросов административно-территориального устройства Республики Мордовия"". 2018-10-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-04-02.