Neyrolinqvistik proqramlaşdırma
 | Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
| Neyrolinqvistik proqramlaşdırma | |
|---|---|
 | |
| MeSH | D020557 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Neyrolinqvistik proqlamlaşdırma (Həmçinin Neyro-linqvistik proqlamlaşdırma, NLP; ing. Neuro-linguistic programming) — Akademik icma tərəfindən tanınmayan psixoterapiya və praktiki psixologiya istiqaməti hər hansı bir sahədə müvəffəqiyyət qazanmış insanların sözlü və qeyri-şifahi davranışlarını modelləşdirmə (kopyalamaq) texnikasına və söz, göz, bədən və yaddaş hərəkətləri arasındakı bir sıra əlaqələrə əsaslanır.
Haqqında[redaktə | mənbəni redaktə et]
NLP (Neyrolinqvistik proqramlaşdırma) ağıl nəzarət üsulu kimi tanınan bütün problemlərin öhdəsindən gələ bilən bir tətbiqdir. Şəxsi bacarıq və qabiliyyətləri ortaya çıxarmaq və gücləndirmək üçün istifadə olunan NLP, qavrayış, duyğu, düşüncə və davranış proseslərini konstruktiv şəkildə inkişaf etdirmək üçün istifadə olunan bir sıra metodları özündə birləşdirir.
NLP dərhal tətbiq oluna bilən çox təsirli texnikaları özündə cəmləşdirən çox sadə proqramlaşdırma üsuludur. Bu üsullar Kibernetika, Psixologiya, Filologiya və Nevrologiya kimi elmlərin işığında işlənib hazırlanmışdır. Bundan əlavə, bu üsullar təhsil, sağlamlıq, ailə, idarəetmə, satış və idman elmlərində uğurla istifadə olunur.
İnsanların ətraf mühiti və onların reaksiyaları, ünsiyyət nümunələri və davranış nümunələri haqqında araşdırmalar NLP infrastrukturunu təşkil edir. Bu tədqiqatlar nəticəsində əldə edilən və inkişaf etdirilən texnika və üsullar insanların ünsiyyətini yaxşılaşdırmaq üçün istifadə olunur və həll yolları və məqsədlərin tapılması prosesində də uğurla istifadə olunur.
NLP (Neuro Linguistic Programming) tərkibindəki sözlərin ilk hərflərindən ibarətdir.
NLP ilə insanlar duyğulardan, düşüncələrdən və davranışlardan (qorxu, pis vərdişlər, emosionallıq kimi) qoruna və insan həyatı istədiyi kimi istiqamətləndirilə bilər. NLP sayəsində insan potensialını üzə çıxarmaq və hədəflənmiş həyatı yaratmaq üçün asan, praktiki və tətbiqi üsullarla həllər hazırlanır. NLP, ən qısa tərifi ilə ağıldan istifadə etmək sənətidir.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
NLP-nin tarixi ötən əsrin 70-ci illərinin sonlarına dayanır. Santa Kruz Universitetindən Professor Con Qrinder ilə Geştalt terapisti Dr. Riçard Bendler bir araya gəlir və ailə terapiyası, Geştalt terapiyası və Hipnoterapiya kimi sahələrdə, fövqəladə müvəffəqiyyətli nəticələr əldə edən mütəxəssisləri araşdırmağa başlayırlar.
Araşdırmalarına Hipnozun atası sayılan Milton Erikson, ailə psixoloqu Virciniya Satir və Geştalt Terapiyasının banisi olan Fritz Perls kimi dünya tərəfindən məşhur şəxsləri lupa altına alaraq başlayırlar.
Belə ki, "Bu insanlar necə bu qədər müvəffəqiyyətli nəticələr əldə edə bilirlər?" sualından yola çıxaraq, fərq yaradan ən əhəmiyyətli faktorları bir yerə yığıb sadələşdirdikdən sonra model halına gətirmişlər.
Sahəsində uğur qazanan mütəxəssislərin davranış qəliblərini modelleyen R.Bendler və C.Qrinder daha sonra seminarlarında bu modeli şagirdlərinə ötürməyə başlayıblar.
Hal-hazırda NLP bütün dünyaya yayılıb və yalnız terapiya sahəsiylə məhdudlaşmayıb. Təhsil, iş dünyası, idman və məsləhət kimi müxtəlif sahələrdə da müvəffəqiyyətli bir şəkildə istifadə edilməkdədir.
Tətbiq sahələri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Təhsil və təlim: Test narahatlığından və öyrənmə maneələrindən xilas olmaq, öyrənməyi və öyrətməyi asanlaşdırmaq, streslə mübarizə aparmaq, özünə hörmət və özünə inamı artırmaq, sürətli öyrənmək, yeni bir dil öyrənmək.
Sağlam Həyat və İdman: Məqsədlər və motivasiya yaratmaq, konsentrasiyanı artırmaq, yemək vərdişlərini tənzimləmək və dəyişdirmək, siqaret və spirt kimi asılılıqlardan xilas olmaq.
İş həyatı: Məqsədlər və müvəffəqiyyət strategiyaları yaratmaq, stress və narahatlıq hisslərini yaxşılaşdırmaq, liderlik bacarıqlarını artırmaq, satış, marketinq və inandırma strategiyaları yaratmaq və güclü ünsiyyət təmin etmək.
Şəxsi inkişaf: Davranış və vərdişlərin dəyişdirilməsi, yeni davranışların mənimsənilməsi, hirs, emosiya və həyəcana nəzarət, qərar vermə və ünsiyyət bacarıqlarının təkmilləşdirilməsi, motivasiya.
Psixoterapiya: Sosial qorxular, panik ataklar, stress və hirs nəzarəti, yemək pozğunluqları, davranış modifikasiyası, depressiya ilə mübarizə, siqaret, spirt və qumar kimi asılılıqların aradan qaldırılması.
Mənası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Neyro (sinir):
Beynimizi və hisslərimizi təmsil edir. Hisslərimiz sinir sistemimizin əsasını təşkil edir. Neuro ilə insanların hisslərini təşkil edən görmə, duyğu, eşitmə, qoxu və dad duyğuları və bu hisslərin idarə olunduğu sinir sistemi və beyin ifadə edilir. Yaşadıqlarımızı 5 duyğumuz vasitəsilə beynimizə yerləşdirdikcə qavrayırıq, emal edirik və yenidən mənalandırırıq. Yaşayan kainat hər bir insan tərəfindən fərqli mənalarda və formalarda təmsil olunur. Bütün təcrübələr fərqli şəkildə təmsil olunur.
Linqvistik (dilçilik):
Linqvistik ilə həyat təcrübələrinin dil vasitəsilə kodlaşdırılması və dilin təcrübə qazanma və dəyişmə proseslərinə təsiri ifadə edilir. Sözügedən dillə bu, təkcə danışıq dili deyil, həm də düşüncələrin ifadə olunduğu hər şeydir. Düşüncə vizuallaşdırıla bilər, lakin dil olmadan ifadə edilə bilməz. Dilçilik dilin ətraf mühitlə ünsiyyətini və effektivliyini tənzimləyir. Dilçilik özümüzlə və başqaları ilə ünsiyyət qurma üsuludur.
Proqramlaşdırma:
Proqramlaşdırma ilə, arzu olunan və planlaşdırılan dəyişikliklərə nail olmaq üçün şüurlu və ya şüursuz ağılın köməyi ilə düşüncələrin, hisslərin və davranışların yenidən təşkil edildiyi ifadə edilir. İnsan beyni kompüter kimi proqramlarla işləyir. İnsan beynindəki düşüncələr dəyişdirilməsi arzu olunan duyğular, inanclar və ya davranışlar üçün proqramlaşdırılmalıdır.