Nina Çavçavadze
| Nina Çavçavadze | |
|---|---|
| gürc. ნინო ჭავჭავაძე გრიბოედოვისა | |
 | |
| Doğum tarixi | 4 noyabr 1812 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 28 iyun 1857 (44 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | vəba |
| Dəfn yeri |
|
| Həyat yoldaşı |
|
| Atası | Aleksandr Çavçavadze |
| Fəaliyyəti | rəssam |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Knyaginya Nino və ya Nina Aleksandrovna Çavçavadze (gürc. ნინო ჭავჭავაძე გრიბოედოვისა;4 noyabr 1812, Tsinandali, Telavi qəzası – 28 iyun 1857, Tiflis[1]) — gürcü aristokratı, knyaz Aleksandr Çavçavadzenin və knyaginya Salome İvanovnanın qızı, rus dramaturqu və diplomatı Aleksandr Qriboyedovun həyat yoldaşı.
Həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Tsinandali mülkündə anadan olub. Hələ erkən yaşlarında qeyri-adi gözəlliyi, incə davranışı və mənəvi xeyirxahlığı ilə seçilirdi. 1822-ci ildə Tiflisdə xidmət edən Qriboyedov tez-tez Şahzadə Çavçavadzenin evində olur və qızına musiqi dərsləri verirdi. 1828-ci ildə İrandan qayıtdıqdan sonra bir neçə ay Tiflisdə qalır. Yetkin yaşına çarmış Nina ilə yenidən görüşəndə onu Bartolome Esteban Murillo ilə müqayisə edərək gözəlliyinə heyran qalır.[2], [3] Nikolay Nikolayeviç Muravyovun xatirələrinə görə, Qriboyedov əvvəlcə digər pərəstişkarı-məşhur generalın əmisi oğlu Sergey Nikolaeviç Yermolovu əsəbiləşdirmək üçün Ninaya aşiq olması barədə şayiələr yaymışdı. İyunun 16-da ona olan sevgisini etiraf etmək qərarına gəldi, sonra atasının razılığını aldı.[4] 1828-ci il 22 avqustda (3 sentyabr) aşiqlər Sioni Tiflis kafedralında təntənəli şəkildə evləndilər. Qriboyedovun 33, Ninanın cəmi 15 yaşı vardı. Əfsanəyə görə, toy zamanı qızdırmadan əziyyət çəkən bəy xətalı işarə sayılan toy üzüyü əlindən yerə düşdü.
Uğursuz nikahı
[redaktə | mənbəni redaktə et]
Tezliklə xidmətdə Qriboyedov yenidən İrana getmək məcburiyyətində qaldı; gənc həyat yoldaşı hamilə idi və tez-tez xəstələnirdi. Ninanı təhlükəli səyahətin və yad ölkədəki həyatın çətinliklərinə məruz qoymaq istəməyən Qriboyedov, 1828-ci ilin dekabrında həyat yoldaşı ilə vidalaşaraq bir neçə ay yaşadığı Təbriz şəhərində qoyaraq Tehrana tək getdi. Tehrandan gələn məktublardan birində Qriboyedov ona Tiflisə qayıtmağını məsləhət görürdü, çünki onun İrandakı missiyası uzanır və Nina atasının köməyi ilə sağ-salamat Gürcüstana qayıda bilirdi. 1829-cu ilin əvvəlində fanatik dəstə tərəfindən Rusiya missiyasının məğlub edildiyini və ərinin öldürüldüyünü (sağlamlığından qorxaraq ondan gizlətməyə çalışdıqlarını) öyrəndi. Bu xəbərdən sonra, yalnız bir gün yaşayan uşağın vaxtından əvvəl doğulmasına gətirib çıxardı.
Xatirəsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Qriboyedovun cənazəsi Tiflisə çatanda, mərhumun iradəsini yerinə yetirən dul qadın onu Müqəddəs David Kilsəsinin yaxınlığında dəfn etməyi əmr etdi (indi Mtatsminda panteonudur); bu 1829-cu il iyunun 18-də baş verdi. Onun əmri ilə Qriboyedovun məzar daşının üzərinə aşağıda qeyd olunan yazı yazılmışdı:
|
Ağlınız və əməlləriniz rus yaddaşında ölməzdir, amma sevgim niyə səndə qalmadı? | 
|
Ömrünün sonuna qədər Nina Çavçavadze-Qiboyedova növbə ilə Tsinandali və Tiflisdə yaşadı. Ərinin ölümünə yas saxlamağa davam etdi. Bütün evlilik təkliflərini rədd edərək ikinci dəfə ailə qurmadı. Ninaya xüsusən, şair və general Qriqori Cambakurian-Orbeliani, 30 il ona qarşılıqsız aşiq olmuşdur. Faciəli şəkildə ölən ərinə olan sədaqəti sağlığında əfsanəyə çevrildi. Nina Çavçavadzenin adı Tiflis xalqının şərəf və hörməti ilə əhatə olunmuşdu, Ninaya Tiflisin Qara Gülü deyilirdi. O, 1857-ci ildə Tiflisdə baş verən vəba epidemiyası zamanı öldü.
1879-cu ildə şair Yakov Polonski xatirəsinə şeir həsr etmişdir:
|
|
... Orada, qaranlıq bir mağarada - məqbərə, |
|
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "«…Но для чего пережила тебя любовь моя?»". 2022-04-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-20.
- ↑ "Ахвердова Прасковья Николаевна". 2018-11-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-20.
- ↑ "Александр Грибоедов, его жизнь и литературная деятельность. Биографический очерк А. М. Скабичевского". 2008-09-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-03.
- ↑ А. С. Грибоедов в воспоминаниях современников. М., 1980. С. 64.
- ↑ Полный текст в Викитеке