Olimpiya akvilegiyası
| Olimpiya akvilegiyası | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Olimpiya akvilegiyası |
||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
Olimpiya akvilegiyası (lat. Aquilegia olympica) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin akvilegiya cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Təhlükəli həddə yaxın olanlar" kateqoriyasına aiddir – NT. Azərbaycanın nadir növüdür.
Qısa morfoloji təsviri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Hündürlüyü 60 sm-ə qədər olan, yuxarı hissəsində budaqlanmış, vəzili-tükcüklü, çoxillik ot bitkisidir. Gövdəsi 60 sm hündürlükdədir. Yarpaqları ikiqat üçərdirlər, üstdən tünd yaşıl, altdan bozumtul rəngli, kökətrafı uzun saplaqlı, gövdə qısa saplaqlı, yuxarıdakılar kiçilmiş, oturaq, üç yerə bölünmüşdür. Çiçəkləri tək, 5–10 sm diametrində, uzun vəzili çiçək saplağında yerləşmiş, göy rəngli olub, ağ büküşlü və tükcüklüdür. Ləçəklərin ayası dəyirmi, ağ, qurtaracağında ensizkonusvari,uzunluğu 1-2 sm olan, qarmaqşəkilli əyilmiş mahmızlıdır. Toxumları qara, xırda qırışlıdır.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Çiçəkləmə və meyvə əmələgətirmə dövrü iyun və Iyul aylarına təsadüf edir. Kseromezofitdir. Toxumla çoxalır. Kolluqlarda, çəmənlərdə, meşə talalarında subalp qurşağından alp qurşağına kimi rast gəlinir. Zəhərlidir. Dərman və dekorativ bitkisidir.
Yayılması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Böyük Qafqazın Quba sahəsi və qərb hissəsi, Kiçik Qafqazın şimal hissəsi. Kolluqlarda, çəmənlərdə, meşə kənarlarında bitir. Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabına daxil edilmiş nadir növdür.
Sayı və tendensiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Populyasiyasının təbii bərpasında mənfi təsirlərdən asılılığı müşahidə olunur, azalma tendensiyasına meyillidir.
Məhdudlaşdırıcı amillər
[redaktə | mənbəni redaktə et]Əhali tərəfindən dekorativ əhəmiyyətinə görə yığılması, otarılma, tapdalanma və iqlim amillərinə həssaslıq.
Mühafizə tədbirləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Populyasiyanın nəzarətə götürülməsi, mütəmadi monitorinqlərin aparılması tələb olunur.