Pasxa hücumu
| Pasxa hücumu | |
|---|---|
 | |
| Tarix | 22 oktyabr 1972 |
| Yeri | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Pasxa hücumu (ing. Easter Offensive), həmçinin 1972-ci il yaz–yay hücumu (vyet. Chiến dịch Xuân–Hè 1972), "Nquyen Hyue" əməliyyatı (Chiến dịch Nguyễn Huệ) və ya Qırmızı alovlu yay (Mùa hè đỏ lửa) — 30 mart–22 oktyabr 1972-ci il tarixlərində, Vyetnam müharibəsi zamanı Vyetnam Xalq Ordusu (VXO; Şimali Vyetnamın nizami ordusu) tərəfindən Vyetnam Respublikası Ordusuna (VRO; Cənubi Vyetnamın nizami ordusu) və ABŞ Silahlı Qüvvələrinə qarşı həyata keçirilən hərbi kampaniya. Əməliyyat Çin qüvvələrini məğlub etmiş Vyetnam imperatoru Nquyen Hyue şərəfinə adlandırılmışdır.[1]
Bu şərti işğal Şimali Vyetnamın əvvəlki hücumlarından köklü şəkildə fərqlənirdi. Hücum əməliyyatı həlledici qələbəyə nail olmaq üçün hazırlanmışdı və Paris Sülh Sazişlərində Şimal Vyetnamın danışıqlar mövqeyini xeyli yaxşılaşdırmışdı, baxmayaraq ki, Cənubi Vyetnamın süqutuna səbəb olmamışdı.
ABŞ ali komandanlığı 1972-ci ildə hansısa bir hücum əməliyyatının baş tutacağını proqnozlaşdırırdı, lakin hücumun ölçüsü və şiddəti müdafiəçiləri tarazlıqdan çıxarmış, çünki eyni vaxtda üç cəbhədə zərbələr endirmişdilər. Bu, Vyetnam Demokratik Respublikasının 1968-ci il Tet hücumundan sonra cənubu işğal etmək üçün ilk cəhdi olmuşdu. Bu kampaniya hər iki tərəfin silah sistemlərində ən son texnoloji nailiyyətləri tətbiq etməsi, ağır artilleriya ilə dəstəklənən adi piyada-zireh hücumları ilə səciyyələnmişdi.
Şimali Vyetnam qüvvələri I Korpus Taktiki Zonasında bir ay davam edən döyüşdə Cənubi Vyetnamın müdafiə mövqelərini dağıtmış, Kuanqçi şəhərini ələ keçirəndən sonra Hyue şəhərinə doğru cənuba hərəkətə keçmişdilər. VXO oxşar şəkildə II Korpus Taktiki Zonasında sərhəd müdafiə qüvvələrini məhv etmiş və Cənubi Vyetnamı ikiyə bölmək üçün Kontum istiqamətində irəliləmişdi. Sayqondan şimal-şərqdə – III Korpus Taktiki Zonasında, VXO qüvvələri Loknini ələ keçirmiş və Binlonq şəhərinə doğru hərəkətə keçmişdi.
Kampaniya üç mərhələyə bölünür. Aprel ayında VXO qüvvələri irəliləyişlər əldə etmişdi, may ayında tarazlıq dövrü olmuşdu. İyun və iyul aylarında Cənubi Vyetnam qüvvələri əks-hücuma keçmiş və sentyabrda Kuanqçi şəhəri geri alınmışdı. Hər üç cəbhədə Şimali Vyetnamın ilkin uğurlarında yüksək itkilər və bacarıqsız taktikalar mane olmuşdu. 1968-ci ilin noyabrından bəri ABŞ Şimali Vyetnamı ilk dəfə davamlı olaraq bombalamağa başlamışdı. Cənubi Vyetnam qüvvələri Şimali Vyetnamın böyük ərazi əldə etmək məqsədinin qarşısını almışdılar, lakin Şimali Vyetnam qüvvələri Cənubi Vyetnam daxilində gələcək hücumlara başlamaq üçün əhəmiyyətli əraziləri ələ keçirmişdi.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-08-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-28.
Əlavə ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]Dövlət sənədləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Lavalle, Major A.J.C., redaktorAir Power and the 1972 Spring Invasion. Washington, D.C.: Office of Air Force History. 1985.
- Momyer, General William W. The Vietnamese Air Force, 1951–1975, An Analysis of its Role in Combat. Washington, D.C.: Office of Air Force History. 1975.
- Nalty, Bernard C. Air War Over South Vietnam: 1968–1975. Washington, D.C.: Air Force History and Museums Program. 2000.
- Trưởng, Ngô, Lieutenant General Quang. The Easter Offensive of 1972. Washington, D.C.: U.S. Army Center of Military History. 1980.
İkinci dərəcəli mənbələr
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Andrade, Dale. Trial by Fire: The 1972 Easter Offensive, America's Last Vietnam Battle. New York: Hippocrene Books. 1995.
- Casey, Michael; Clark Dougan; Samuel Lipsman; və b. Flags into Battle. Boston: Boston Publishing Company. 1987.
- Fulghum, David; Maitland, Terrence; və b. South Vietnam on Trial: Mid-1970–1972. Boston: Boston Publishing Company. 1984. ISBN 0-939526-10-7.
- Leepson, Marc; Helen Hannaford. Webster's New World Dictionary of the Vietnam War. New York: Simon & Schuster. 1999.
- Lipsman, Samuel; Boston Publishing Company, redaktorlar War in the Shadows. The Vietnam Experience. Boston: Boston Publishing Company. 1988. ISBN 978-0939526383.
- Morrocco, John. Rain of Fire: Air War, 1969–1973. Boston: Boston Publishing Company. 1985. ISBN 0-939526-14-X.
- Palmer, Dave Richard. Summons of the Trumpet: The History of the Vietnam War from a Military Man's Viewpoint. New York: Ballantine. 1978.
- Sheehan, Neil. A Bright Shining Lie: John Paul Vann and America in Vietnam. New York: Random House. 1988.
- Sorley, Lewis. A Better War: The Unexamined Victories and Final Tragedy of America's Last Years in Vietnam. New York: Harvest Books. 1999. ISBN 0-15-601309-6.
- Turley, Colonel G. H. The Easter Offensive. Novato, Calif.: Presidio Press. 1985. OCLC 865926418.
- Willbanks, James H. Abandoning Vietnam: How America Left and South Vietnam Lost Its War. Lawrence, Kansas: University of Kansas Press. 2004. ISBN 0-7006-1331-5.