Pireney quşsüdü

Pireney quşsüdü
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Birləpəlilər Dəstə: Qulançarçiçəklilər Fəsilə: Qulançarkimilər Yarımfəsilə: Zümrüdçiçəyikimilər Triba: Ornithogaleae Cins: Quşsüdü Növ: Pireney quşsüdü
Beynəlxalq elmi adı
Ornithogalum pyrenaicum L., 1753
Şəkil axtarışı ITIS   504059 NCBI   535972 EOL   231560

Pireney quşsüdü (lat. Ornithogalum pyrenaicum) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin qulançarkimilər fəsiləsinin quşsüdü cinsinə aid bitki növü.

Botaniki xarakteristikası

Hündürlüyü 30-65 sm olan bitkidir. Soğanağı qismən iri, yumurtaşəkilli, eni 1,5-3 sm olub, bayır tərəfinin çox hissəsi ağ pərdəşəkilli, şəffaf və ya qonur rəngli qurumuş qınla örtülüdür. Gövdəsi düz, dəyirmi, çılpaq, içi boş, möhkəm və yarpaqlardan uzundur. Yarpaqları ensiz-neştərvaridir, qismən novşəkillidir, eni 4-6 mm-dir və gövdədən qısadır. Çiçək qrupu çoxçiçəklidir, uzunluğu 10-25 sm-dir. Çiçəkləri qismən uzun saplaq üzərində yerləşmişdir; aşağı hissədəki saplaqlar yuxardakılardan qısadır; çiçəkləmə dövründən sonra saplaq çiçək qrupunun oxuna doğru qismən sıxılır. Çiçək qrupunun uzunluğu 10 25 sm-dir. Çiçəkaltlıqları çiçək saplağından qısadır, neştərvaridir, sivriləşmişdir və ağ pərdəvaridir. Çiçək yanlığının yarpaqcıqları uzunsov-xətvari və ya uzunsov-neştərvaridir, kütdür, arxa hissəsi ağ rəngdə olub, üzərində yaşıl zolaqları vardır və uzunluğu 10-12 mm-dir. Erkəkcikləri uzunluğuna görə çiçəkyanlığının uzunluğunun yarısına bərabərdir. Qutucuq yumurtaşəkilli olub, qismən üç tillidir. İyun-iyul aylarında çiçəkləyir.

Azərbaycanda yayılması

Aərbaycanın bütün rayonlarında. Ovalıqdan, orta dağ qurşağına qədər.

Yaşayış mühiti

Meşə kənarında,kolluqlarda, bağlarda, əkin sahələrində, otlu yamaclarda rast gəlinir.

Təsərrüfat əhəmiyyəti

Soğanaqları qızarmış və marinad olunmuş halda qidada istifadə olunur.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

• Beryllis pyrenaica (L.) Salisb.
• Loncomelos pyrenaicum (L.) L.D.Hrouda
• Ornithogalum flavescens Lam.
• Ornithogalum pyrenaicum subsp. flavescens (Lam.) K.Richt.
• Ornithogalum pyrenaicum var. flavescens (Lam.) Baker
• Ornithogalum sulphureum var. pyrenaicum (L.) St.-Lag.
• Parthenostachys pyrenaica (L.) Fourr.

Heterotipik sinonimləri

• Anthericum sulphureum Waldst. & Kit.
• Hyacinthus sulphureus (Waldst. & Kit.) E.H.L.Krause
• Loncomelos pallidum (Salisb.) Speta
• Loncoxis sulphurea (Waldst. & Kit.) Raf.
• Ornithogalum asphodeloides Schur
• Ornithogalum granatense Pau
• Ornithogalum melancholicum Klokov ex Krasnova
• Ornithogalum ochroleucum Montandon
• Ornithogalum pallidum Salisb.
• Ornithogalum pyrenaicum f. granatense (Pau) Cuatrec.
• Ornithogalum pyrenaicum var. sulphureum (Waldst. & Kit.) Nyman
• Ornithogalum racemosum Gaterau
• Ornithogalum sulphureum (Waldst. & Kit.) Schult. & Schult.f.
• Phalangium sulphureum (Waldst. & Kit.) Poir.
• Scilla sylvestris Savi
• Stellaris erecta Moench