Pirokatehin
| Pirokatehin | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ümumi | |
| Kimyəvi formulu | C6H4(OH)2 |
| Molyar kütlə | 110,11 q/mol |
| Fiziki xassələri | |
| Sıxlıq | 1,34 ± 0,01 q/sm³ |
| Termik xüsusiyyətlər | |
| Ərimə nöqtəsi | 105 °S |
| Qaynama nöqtəsi | 240 °S |
| Buxarın təzyiqi | 10 ± 1 mm Hg |
| Təsnifatı | |
| CAS-da qeyd. nöm. | 120-80-9 |
| PubChem | 289 |
| RTECS | UX1050000 |
| ChEBI | 18135 |
| ChemSpider | 13837760 |
Pirokatehin (1,2-dehidroksibutil) — kimyəvi formulu C6H4(OH)2 olan üzvi birləşmə, iki atomlu fenol.
Dihidroksibenzolun mümkün üç izomerindən biri, digər ikisi hidroxinon və rezorsin.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Pirokatehin 1839-cu ildə alman kimyaçısı H.Reynş tərəfindən katehin ekstraktının quru qovulması nəticəsində alınmışdı. 1880-ci ildə də C.M.Eder və B. Tot tərəfindən təklif edilmişdi.
Fiziki xassələri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Fenol qoxusu olan ağ kristallar, işıqda və havada, qəhvəyi rəngə qədər qaralır. Suda yaxşı həll olunur(43 q 100 ml suda).
Alınması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Halogen əvəz olunan fenolların qələvilərlə reaksiyası zamanı pirokatehinin natrium duzu alınır və sonra sulfat turşusuyla turşulaşdırdıqda pirokatehin alınır.
Kimyəvi xassələri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Pirokatehinin kimyəvi xassələri fenolların xassələrinə malikdir. Ftal anhidridi ilə reaksiya zamanı alizarin və qistazarin əmələ gəlir.
Xlorsirkə turşusunun xloranhidridi ilə katalizator POCl3 və ya AlCl3 iştiraki ilə adrenalon(V) sonra isə adrenalin (VI) alınır.
Toksikliyi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Pirokatehin alerqik reaksiya verə bilər və eyni zamanda mutagen və kanserogen xüsusiyyətlərə malikdir. Dərinin şiddətli qıcıqlanmasına və dermatitə səbəb olur.
Tətbiqi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Pirokatehin dərman preparatların istehsalında(məs.adrenalinin), şəkil çəkmə prosesində fotoreagent kimi, xəzlərin rənglənməsində istifadə olunur.
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Харлампович Г. Д., Чуркин Ю. В. Фенолы. М., 1974; Общая органическая химия. M., 1982. Т. 2.
- Гауптман 3., Грефе Ю., Ремане X., Органическая химия, пер. с нем., М., 1979