Pompey Lakşmisi
| Pompey Lakşmisi | ||
|---|---|---|
| ||
| Rəssam | bilinmir | |
| Tarixi | I əsr | |
| Üslubu | nü | |
| Texnikası | Fil sümüyü | |
| Saxlanıldığı yer | Neapol Milli Arxeologiya Muzeyi | |
| Saytı | pompeiin.com/it/?l=it&m=… | |
| İnventar nömrəsi | 149425 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | ||
Pompey Lakşmisi — fil sümüyündən hazırlanmış hind heykəlciyi; dağılmış Pompeyin yerində XX əsrin 30-cu illərində aparılmış arxeoloji qazıntılar zamanı tapılmışdır.
Ehtimallara görə bu hindust və buddistlərin məhsuldarlıq, gözəllik və var-dövlət ilahəsi hesab etdikləri Lakşminin?! heykəlciyidir[1]. Heykəlcik hal-hazırda Neapol Milli Arxeologiya Muzeyinin[en] Məxfi kabinəsində[en] saxlanılır (№ 149425)[2].
Tapılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Heykəlcik Pompey xarabalığındakı böyük olmayan Via dell Abbondansa evindən tapılmışdır. Həmin ev hal-hazırda "Hind heykəlcikləri evi" adlanmaqdadır[1][3]. Tapılma tarixi haqqında məlumatlar fərqlidir və əsasən 1930 − 1935-ci illər arasında dəyişir[2], bəzən isə 1938-ci il hesab olunur[1].
Əgər ilahəni bəzəyən zinət əşyaları nəzərə alınmazsa, demək olar ki o, tamamilə çılpaq təsvir edilib. İki xidmətçi qadın – hər tərəfində biri olmaqla, onun sağında və solunda dayanıb və əllərində kosmetika vasitələri qutusunu saxlayıblar[1].
Bu heykəlciyin Pompeyə gəlib çıxması b. e.-nın 79-cu ilinədək baş verib, həmin tarixdə isə Vezuvi vulkanının püskürməsi nəticəsində şəhər lava axını və vulkan külünün altında qalmışdır. Heykəlciyin 79-cu ildə dağılmış Pompeyin xarabalığından tapılması I əsrdə Hind-Roma ticarət əlaqələrinin mövcud olmasına dəlalət edir[1][3]. Neapol Milli Arxeologiya muzeyi tərəfindən müəyyənləşdirilmisdir ki, heykəlcik həmin əsrin birinci yarısında Hindistanda hazırlanmışdır[2].
Mənşəyi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Əvvəlcə hesab edilirdi ki heykəlcik Mathurada[en] düzəldilib, amma indi daha çox onun düzəldiyi yer Bhokardan[en] hesab olunur, belə ki Bhokardanda bu heykəlciyin eynisi olan iki başqa fiqur tapılmışdır[4]. Heykəlciyin başı üstündə dairəvi deşik var. Təyinatı barədə bir neçə ehtimal irəli sürülür; ehtimallardan biri budur ki heykəlcik hansısa predmetin tutacağı olmuşdur[2], digər ehtimala görə isə heykəlcik Satavahan dövlətində[en] fil sümüyündən yonulmuş üçayaqlı masanın ayağı imiş[5].
Ehtimal edilir ki Qərbi Kşatrapı[en] rac Navhapananın[en] dövründə − b. e.-nın I əsrinin birinci yarısında, Satavahanı işğal edərkən[6] Pompey Lakşmisi qənimət kimi Satavahan dövləti ərazisində ələ keçirilmiş və Kşatrapıdan qərbə satılmışdır. “Eritrey dənizi peripli”[en] məqaləsindən isə məlumdur ki, həmin vaxtlarda Qərbi Kşatrapının Roma İmperiyası ilə ticarət əlaqələri mövcud idi[7].
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Pompeii: The Life of a Roman Town. Profile Books. səh. 24. 2022-05-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-27. (#first_missing_last)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 "Lakshmi". Museo Archeologico Napoli. 4 February 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 February 2017.
- ↑ 3,0 3,1 De Albentiis, Emidio; Foglia, Alfredo. Secrets of Pompeii: Everyday Life in Ancient Rome. Getty Publications. 2009. səh. 43. 2022-05-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-27.
- ↑ Dhavalikar, M. K. Chapter 4: Maharashatra: Environmental and Historical Process // Region, Nationality and Religion. Popular Prakashan. səh. 46. 2022-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-27.
- ↑ Butterworth, Alex; Laurence, Ray. Pompeii. Hachette UK. 2011. səh. 36. 2022-05-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-27.
- ↑ Encyclopedia of Ancient Asian Civilizations. Infobase Publishing. səh. 299. 2016-06-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-27. (#first_missing_last)
- ↑ The Voyage around the Erythraean Sea Arxivləşdirilib 2011-02-24 at the Wayback Machine, translation with commentary, Chap 41, 48 and 49