Portal:Memarlıq/Seçilmiş məqalə arxivi

Vestminster sarayı — 1834-cü ildə mövcud olan və müxtəlif xarakterli tikililəri özündə birləşdirən qədim saray yandıqdan sonra onun yerində 1840-1860-cı illər ərzində ucaldılmışdır. Lakin yandırılan binanın içərisindən yalnız xüsusi kapellaya malik olan Müqəddəs Stefan adlanan nümunə çıxarıla bilinmişdir. Bu kapella qədim Vestminster xolunun (ictimai binalarda istirahət və ya gözləmək üçün böyük otaq, salon, zal) ən gözəl memarlıq hissəsi hesab olunurdu. Həyat bu binaya qarşı çox yaxşı yanaşmışdır, çünki 1941-ci ildə alman ordusunun atdığı bombalardan tikili salamat qalmağı bacarmışdır. Həmin müddət ərzində tikili ilə qonşu olan ümumi palatalar üçün nəzərdə tutulmuş zal tamam dağılmışdır.

Müasir London üçün Vesminster – xolu orta əsr dövrünün ən gözəl memarlıq abidələrindən sayılır. 1097-ci ilin əvvəlindən başlayaraq, bura XIV əsrə kimi inşa edilməyə davam etmişdir. Henri Yevel Londonun talantlı daş ustalarından sayılır və bu şəxs divarların əsasını qoymuşdur. Taxtadan hazırlanmış qapılar kral ailəsinin ən bacarıqlı dülgəri hesab olunan Xyu Erlanda tərəfindən düzəldilmişdir...(Məqalənin ardı...)

Möminə xatun türbəsi — Məşhur Azərbaycan memarı Əcəmi Naxçıvaninin şah əsəri və Naxçıvan-Marağa memarlıq məktəbinin ən dəyərli abidələrindən biri. Naxçıvan şəhərinin tarixi mərkəzində — Atabəylər Memarlıq Kompleksinin tərkibində yerləşir. Möminə xatun türbəsi həmin kompleksdən dövrümüzə çatmış yeganə abidədir. Əcəmi Naxçıvaninin dövrümüzə çatmış ən gözəl əsəri olan Möminə xatun türbəsi bu gün də orta əsrlər Naxçıvan şəhərinin əzəmətini əks etdirir. Naxçıvan memarlıq məktəbinin, bədii memarlıq səviyyəsinin gözəl nümunəsi kimi şəhərin mərkəzində yüksəlir. Türbənin uca gövdəsini yuxarıda qapayan yazıda – abidənin baş kitabəsində yazılmışdır: "...bu türbəni dünyanın elmli, adil məliki, böyük qalib Şəmsəddin Nüsrət əl islam və əl müslimin Cahan Pəhləvan atabəy Əbu Cəfər Məhəmməd ibn Atabəy Eldəgiz ...dünyanın və dinin cəlalı, islamın və müsəlmanların namusu Möminə xatunun xatirəsinə tikməyi əmr etdi!..." (Məqalənin ardı...)

Göy məscid — Təbriz şəhərində yerləşən məşhur tarixi memarlıq abidəsi, Azərbaycan memarlığının ən dəyərli nümunələrindən biri. Abidədə yüzilliklərin yetkinləşmiş bədii memarlıq üslubu, məscid planının ustalıqla hazırlanması, kompozisiya kamilliyi, Azərbaycan memarlığında geniş yayılmış motiv və formaların yüksək bədii tərzdə yaradılması, zəngin memarlıq bəzəyindəki nəfislik əks olunmuşdur.

Qaraqoyunlular dövrünün yadigarı, vaxtı ilə böyük və əzəmətli memarlıq kompleksindən ibarət olan bu tikili hazırda xarabalıq şəklindədir. İnşası zamanı 52 metr uzunluğunda olmuş baş fasadın qarşısında geniş həyət vardı. Arkadalı hasara alınmış məscid həyətində hovuz olmuşdur. Mərkəzi günbəzli məscidin özünəməxsus planına, binalarına Azərbaycanın başqa dini binalarında rast gəlinmir.

XV əsrdə Təbriz özünün memarlıq – planlaşdırma inkişafının əhəmiyyətli çağlarından birini keçirirdi. Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu hökmdarları – Cahanşah Həqiqi (1438–1467), Uzun Həsən (1453–1478) və Sultan Yaqub (1478–1490) bu zaman Azərbaycanın paytaxt şəhərində düşüncə genişliyi ilə seçilən şəhərsalma tədbirləri görürlər.(Davamı...) }}