Qarğa ilə tülkü

Qarğa ilə tülkü
Qarğa ilə tülkü
	Ворона и Лисица
Müəllif	İvan Krılov
Janr	Təmsil
Mövzu	Yaltaqlığın tənqidi
Orijinalın dili	Rus
Ölkə	Rusiya
Orijinalın nəşr ili	1807
Tərcüməçi	Mirzə Ələkbər Sabir
Nəşriyyat	Uşaqgəncnəşr
Nəşr	1945
Səhifə	7, [1]
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Qarğa ilə tülkü — 1807-ci ildə böyük rus şairi İvan Andreyeviç Krılov tərəfindən qələmə alınan təmsildir. Təmsil böyük Azərbaycan şairi Mirzə Ələkbər Sabir tərəfindən tərcümə olunmuşdur.

Haqqında[redaktə | mənbəni redaktə et]

Böyük şair İvan Andreyeviç Krılov Rus ədəbiyyatında dərin iz qoymuş, müxtəlif təmsillərin, komediyaların, satirik jurnalların yaradıcısı olmuşdur. Ona ədəbiyyat aləmində böyük şöhrət qazandıran təmsilləri olmuşdur. O, rus xalqının atalar sözlərindən, məsəllərindən, nağıllarından istifadə edərək öz təmsillərini xalq ruhuna yaxınlaşdırmışdır. İ.A.Krılovun təmsilləri dünya miqyasında tanınmışdır. Onun təmsillərinin əsas xüsusiyyəti sərt həqiqəti dərin düşüncə və mənzərəli dillə birləşdirməsidir. İ.A.Krılovun təmsillərində iki xüsusiyyət vardır: tənqid və nəshiət. Təmsillərində öz dövrünün ictimai nöqsanlarını, ayrı-ayrı hadisələri və şəxsləri tənqid edir.^[1]."Qarğa və tülkü" nağılı görkəmli İ.A.Krılovun ən məşhur əsərlərindən biridir. Nağılın süjeti Krılov tərəfindən Jan de Lafontenin "Qarğa və tülkü" , Ezop və Fedr nağıllarından götürülmüşdür.^[2]

Məzmunu[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bir gün qarğa bir tikə pendir tapmağı bacarır. Quş səhər yeməyi üçün budağın üstündə oturur. Bu zaman yanından bir tülkü qaçır. O, qarğanın pendirini görürək onu götürmək qərarına gəlir. Tülkü qarğaya yaltaqlanır, onun guya qeyri-adi gözəlliyini tərifləyir. Tülkü qarğadan onun ecazkar səsi ilə nəsə oxumasını xahiş edir. Axmaq qarğa tülkünün sözlərinə inanaraq oxumaq istedadını nümayiş etdirmək üçün dimdiyini açır. Pendir dərhal dimdiyindən düşür və hiyləgər tülkü ovunu götürüb qaçır. Qarğa tülkünün yaltaqlıq hiyləsinə düşərək yeməksiz qalır.

Mövzu və ideyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

“Qarğa və tülkü” nağılında müəllifin cəmiyyətə çatdırmaq istədiyi fikir ondan ibarətdir ki, yaltaqlıq pis davranış xüsusiyyətidir, uzaq durmaq lazımdır. İvan Krılov öz nağılının ideyasını ilk sətirlərində dilə gətirir: yaltaqlıq "rəzil və zərərlidir" və bunu hamı bilir, amma insanlar yenə də rəzil yaltaqların tələsinə düşürlər. Müəllif cəmiyyətə hiyləgər və yaltaqlardan qorunmaq üçün qeyd edir ki, özünüzü düzgün şəkildə qiymətləndirin. O zaman həmin adam sizi asanlıqla çaşdıra və etibarınızdan istifadə edə bilməyəcək. Yadda saxlamaq lazımdır ki, hiyləgər, vicdansız insanlar yaltaqlıqdan öz məqsədləri üçün istifadə edirlər. Yaltaqlara inanan insanlarda aldadılmış olurlar.

Personajlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Nağılın əsas personajları iki meşə sakinidir - tülkü və qarğa. Tülkü obrazı hiyləgər, ağıllı, çevik, qarğa obrazı isə sadəlöhv,tez aldanan, iradəsiz kimi təsvir olunmuşdur.

Şeir[redaktə | mənbəni redaktə et]

Pendir ağzında bir qara qarğa
Uçaraq qondu bir uca budağa.

Tülkü görcək yavaş-yavaş gəldi,
Endirib baş ədəblə, çömbəldi.

Bir zaman həsrət ilə qarğa sarı
Altdan-altdan marıtdı baş yuxarı;

Dedi: ”Əhsən sənə, a qarğa ağa!
Nə nəzakətlə qonmusan budağa!

Bəzədin sən bu gün bizim çəməni,
Şad qıldın bu gəlməyinlə məni.

Nə gözəlsən, nə xoşliqasən sən,
Yeri var söyləsəm - hümasən sən.

Tüklərindir ipək kimi parlaq,
Bədnəzərdən vücudun olsun iraq!

Bu yəqindir ki, var sevimli səsin,
Oxu, versin mənə şəfa nəfəsin!”

Böylə sözdən fərəhlənib qarğa,
Ağzını açdı ta ki, etsin - ğa.

“Ğa” edərkən hənüz bircə kərə,
Pendiri dimdiyindən endi yerə.

Tülkü fövrən havada qapdı, yedi,
Qarğaya tənə ilə böylə dedi:

“Olmasaydı cahanda sarsaqlar,
Ac qalardı, yəqin ki, yaltaqlar”.