Qara qoz
| Qara qoz | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Qara qoz |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Təbii yayılması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Vətəni Şimali Amerikadır.
Botaniki təsviri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Hündürlüyü 45 m, gövdəsinin diametri 180 sm-ə çatan ağacdır. Açıqlıqda bitən ağacların çətiri iri və çadırvaridir. Gövdəsinin qabığı tünd-qəhvəyi rəngdə olub, qeyri-bərabər dərin çatlıdır. Cavan zoğları seyrək tükcüklü, tumurcuğu çılpaqdır, ipəyəoxşar, 4 pulcuqlu, yumurtavari formalıdır. Yarpaqları təklələkvari, 7-12 cüt ovalşəkilli–neştərvari və ya uzunsov-neştərvari yarpaqcıqdan ibarətdir. Yarpaqcığın alt üzü seyrək tükcüklü, üstdən çılpaqdır. Bəzən təpə yarpaqcığı zəif inkişaf edir və tez düşür. Erkəkcikli sırğaların uzunluğu 6-15 sm-dir. Dişicikli çiçəklərin 3-5-i bir yerdə yerləşir. Meyvəsinin diametri 6 sm, kürəvaridir. Meyvəyanlığı açılmır, quruyub meyvəyə yapışır. Qabığı çətin sınandır. Toxumla, qələmlərlə çoxaldılır. Aprel-may aylarında çiçəkləyir, sentyabr-oktyabr aylarında meyvəsi yetişir.
Ekologiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Tez böyüyən, şaxtaya və quraqlığa davamlı, işıqsevən, torpağa tələbkar ağacdır.
Azərbaycanda yayılması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Mədəni şəraitdə Lənkəranda, Gəncədə, Dağlıq Qarabağda, Zaqatalada, Abşeronda az-az hallarda tək-tək və ya kiçik qruplarda rast gəlinir.
İstifadəsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Tək və qrup əkinlərində istifadəsi məqsədyönlüdür. Gözəl çətirli, iri, dekorativ ağacdır. Mebel istehsalında istifadə olunur.
Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri. Bakı: Elm, 2014, 380 səh.
- ↑ Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 997.