Qarabudağkənd
| Qarabudağkənd | |
|---|---|
| 42°42′ şm. e. 47°33′ ş. u.HGYO | |
| Ölkə | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Poçt indeksi | 368530 |
|
| |
.svg)
Qarabudağkənd (qum. Къарабудагъгент[3]) — Dağıstan Respublikasında kənd, Qarabudaqkənd rayonuniun inzibati mərkəzi.
Tərkibində yeganə yaşayış məntəqəsi olan inzibati ərazi vahidliyinin mərkəzidir[4].
Coğrafiya
[redaktə | mənbəni redaktə et]Kənd Maxaçqaladan 30 km cənubda (yolla 41 km). Ən yaxın dəmiryolu stansiyası olan Manaskənd ondan 8 km şərqdə yerləşir. Qarabudaqkənd Dağıstanın paytaxtı Mahaçqala şəhəri, Kaspiysk və İzberbaş ilə həmsərhəddir. Belə demək olarsa üç iri şəhərin qovşağında yerləşir.
Qarabudağ kəndi qumuq torpaqlarının mərkəzində, hər tərəfdən dağlarla əhatə olunmuş mənzərəli bir vadidə, Xəzər dənizindən 12 km qərbdə yerləşir.
Xx əsrin 60-cı illərə qədər dağlar arasında yerləşən kəndin əhalisinin zəhməti sayəsində yerli armud, alma, gavalı, ərik, üzüm və digər meyvələrin sortları yetişdirilirdi. Qarabudağkənd bağlarının meyvələrinin keyfiyyəti o qədər məşhur idid ki, XVIII əsrdən etibarən onlar Sankt-Peterburqdakı Ali İmperatorluğunun sarayına göndərilirdi.
Buradan həmçinin imperator sarayının bağçaları üçün meyvə ağacıları göndərilirdi.
Kəndin ətrafındakı bağlarda gözəl şirin suyu olan çoxlu sayda kiçik bulaqlar var. Bununla belə kənd əhalisinin ən vacib sərvəti «Bekenez» adlanır. Bu, təkcə Dağıstanda deyil, həmçinin Rusiya və Avropada da olan ən böyük bulaqdır.
iqlimi mülayim kontinentaldır. Qışı yumşaq, yayı isə isti keçir. Minimal temperaturu −10°С, maksimal temperaturu isə 25-30°С təşkil edir.
Kəndin flora və faunası Dağıstanın ovalıq və dağətəyi ərazilərinə xasdır.
Meşələrdə çoxillik ağac və bitkilərin demək olar ki, bütün növlərinə rast gəlmək mümükndür: fıstıq, palıd, ağcaqayın, vələs, cökə, şam, qoz, söyüd, qovaq və b. Burada üstəlik çoxlu sayda kol bitkilərinədə rastlamaq mükündür.
Kəndin ətrafındakı zəngin fauna vardır: meşələrdə və düzənliklərdə ayı, vaşaq, canavar, çöl donuzu, porsuq, çaqqal, sincab, dovşan və s. Quşlar aləmidə zəngindir: qartallar, şahinlər, kəkliklər, qarğalar, turaclar, bildircinlər, bayquşlar və s. Sürünən və gəmiricilərdən ilan, kərtənkə, siçan və yarasaların adını çəkmək olar.
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Qarabudağkənddə ilk yaşayışın 40 min il önçəyə aid olduğu qeyd edilir.
Qarabudağkənd V-VIII əsrlərdə Xəzər xaqanlığının ərazisinə daxil olmuşdur. Onun süqutundan sonra isə Xazmin feodal dövləti meydana gəlir.
Kəndin ərazisində K. F. Smirnov tərəfindən 1950-ci illərdə araşdırılan Qarabudağkənd məzarlığı vardır.
Əhali
[redaktə | mənbəni redaktə et]2002 siyahıyaalmaya görə etnik tərkib[5].
| Millət | Say | % kənd əhalisinə nisbəti |
|---|---|---|
| qumuqlar | 11 163 | 90,5 % |
| darginlər | 955 | 7,7 % |
| laklar | 102 | 0,8 % |
| avarlar | 42 | 0,3 % |
| ruslar | 19 | 0,2 % |
| azərbaycanlılar | 12 | 0,1 % |
Dağıstanda ən böyük kənd əhalisinə sahib olan yaşayış məntəqəsidir.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 GEOnet Names Server. 2018.
- ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (rus.).
- ↑ О происхождении села Карабудахкент|http://www.odnoselchane.ru/?sect=604&page=article&id=3467&com=articles Arxivləşdirilib 2017-11-02 at the Wayback Machine
- ↑ "Закон Республики Дагестан от 13 января 2005 года № 6 «О статусе и границах муниципальных образований Республики Дагестан»". 2015-02-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-03.
- ↑ "Этнокавказ. Национальный состав Карабудахкентского района по переписи 2002". 2020-08-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-03.