Qaraca arıquş

Vikipediya, açıq ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search
?Qaraca arıquş
Svartmeis.JPG
Elmi təsnifat
Aləmi:Heyvanlar
Yarımaləm:Eumetazoylar
Bölmə:İkitərəflisimmetriyalılar
Yarımbölmə:Sonağızlılar
Tip:Xordalılar
Yarımtip:Onurğalılar
Sinif:Quşlar
Yarımsinif:Yenidamaqlılar
Dəstə:Sərçəkimilər
Fəsilə:Arıquşlar
Cins:Arıquş
Növ: Qaraca arıquş
Elmi adı
Parus ater (Linn., 1758)
uselang=az}}
[{{fullurl:commons:Special:Search/Parus ater (Linn., 1758)|uselang=az}} Şəklin VikiAnbarda
axtarışı]

Qaraca arıquş (lat. Parus ater) — Arıquşular fəsiləsinə aid quş növü.

Xarakterik morfoloji əlamətləri[redaktə | əsas redaktə]

Bel tərəfi zeytuni-boz, qanadları və quyruğu qonur-boz, başı və döşünün yuxarısı qara, yanaqları ağ, qarnı və bədəninin yanları oxraya çalan ağımtıldır. Dişi fərd erkəkdən azca kiçikdir [1][2][3][4].

Kateqoriyası və statusu[redaktə | əsas redaktə]

Çoxsaylıdır.

Yayılması[redaktə | əsas redaktə]

Avropa, Asiya və Şimal-qərbi Afrikada yayılıb. Azərbaycanda isə dağ və dağ-meşə qurşaqlarında, bağ və parklarda yayılıb[5][6][7][8].

Növdaxili müxtəlifliyi[redaktə | əsas redaktə]

Politipik növdür. Dünyada 20-dən çox, Azərbaycanda isə 2 yarımnövü (P. a. michayloüskii, Boqd., 1879; P.a. qaddi Zarudny, 1911) yayılıb[9][10][11][12].

Yaşayış yeri və həyat tərzi[redaktə | əsas redaktə]

Palıd və fıstıq meşələrində, dağ yamaclarında və bağlarda, dağ çayı vadilərində yaşayır. Oturaq quşdur.

Qida spektri[redaktə | əsas redaktə]

Entomofaqdır. Əsasən cücülər və onların sürfələri ilə qidalanır. Bəzən giləmeyvələrlə də qidalanır. Yemini ağaclardan, yerdən və otların üstündən əldə edir[13][14][15][16].

Təbii düşmənləri[redaktə | əsas redaktə]

Məlum deyil.

Cinsi statusu və çoxalma xüsusiyyətləri[redaktə | əsas redaktə]

ildə 2 dəfə yuvalayır. Yuvanı ağac koğuşlarında qurur. Yuvada 7-11 yumurta olur. Kürtyatma 13-14 gün çəkir[17][18][19][20].

Növün fenologiyası[redaktə | əsas redaktə]

Sürü halında yaşayırlar, qışda dağətəyi və düzənliklərə köçüb gedirlər. Lələkdəyişməsi iyul ayından sentyabradək davam edir[21][22][23][24].

Reproduktivliyi[redaktə | əsas redaktə]

İldə iki dəfə yuvalayır, 7–11 yumurta verir.

Xromosom göstəriciləri[redaktə | əsas redaktə]

Məlum deyil.

Sayı və limit faktorları[redaktə | əsas redaktə]

Limit faktoru bu quşların yaşayış yerlərinin təbii fəlakətin və antropogen amillərin təsirlərinə məruz qalmasıdır.

Biosenozdakı rolu[redaktə | əsas redaktə]

Təbiətdə zərərli cücülərin tələf edilməsində xeyirlidir.

İnsan həyatında rolu[redaktə | əsas redaktə]

Elmi əhəmiyyətlidir, kolleksiya obyektidir.

Qəbul olunmuş və qəbul edilməsi vacib mühafizə tədbirləri[redaktə | əsas redaktə]

Avropa mühafizə statusuna və Bern konvensiyasına daxildir.

Növün qeydiyyat göstəriciləri[redaktə | əsas redaktə]

Elmi fondlarda kolleksiyası saxlanır. Muzeylərdə nümayiş etdirilir.

Həmçinin bax[redaktə | əsas redaktə]

Adi alasığırçın
Böyük oxcüllüt
Abıca arıquş
Talış arıquşu
Kəkilli arıquş

Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]

Coal Tit (Periparus ater or Parus ater) / Tannenmeise

İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]

  1. ↑ Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  2. ↑ D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
  3. ↑ Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
  4. ↑ Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.
  5. ↑ Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  6. ↑ D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
  7. ↑ Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
  8. ↑ Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.
  9. ↑ Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  10. ↑ D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
  11. ↑ Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
  12. ↑ Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.
  13. ↑ Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  14. ↑ D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
  15. ↑ Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
  16. ↑ Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.
  17. ↑ Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  18. ↑ D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
  19. ↑ Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
  20. ↑ Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.
  21. ↑ Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  22. ↑ D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
  23. ↑ Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
  24. ↑ Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.

Ədəbiyyat[redaktə | əsas redaktə]

1. Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
2. D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
3. Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
4. Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Qaraca_arıquş&oldid=3918602"