Qaraca arıquş
Qaraca arıquş | |||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Periparus ater | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Elmi təsnifat | |||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
Elmi adı | |||||||||||||||||||||||||
Periparus ater (Linnaeus, 1758) | |||||||||||||||||||||||||
Sinonimlər | |||||||||||||||||||||||||
İlboyu Miqrasiya rayonları | |||||||||||||||||||||||||
![]() |
|||||||||||||||||||||||||
Mühafizə statusu | |||||||||||||||||||||||||
|
Qaraca arıquş (lat. Periparus ater) — Arıquşlar fəsiləsinin Periparus cinsinə aid quş növü.
Xarakterik morfoloji əlamətləri[redaktə | əsas redaktə]
Bel tərəfi zeytuni-boz, qanadları və quyruğu qonur-boz, başı və döşünün yuxarısı qara, yanaqları ağ, qarnı və bədəninin yanları oxraya çalan ağımtıldır. Dişi fərd erkəkdən azca kiçikdir [1][2][3][4].
Kateqoriyası və statusu[redaktə | əsas redaktə]
Yayılması[redaktə | əsas redaktə]
Avropa, Asiya və Şimal-qərbi Afrikada yayılıb. Azərbaycanda isə dağ və dağ-meşə qurşaqlarında, bağ və parklarda yayılıb[5][6][7][8].
Növdaxili müxtəlifliyi[redaktə | əsas redaktə]
Politipik növdür. Dünyada 20-dən çox, Azərbaycanda isə 2 yarımnövü (P. a. michayloüskii, Boqd., 1879; P.a. qaddi Zarudny, 1911) yayılıb[9][10][11][12].
Yaşayış yeri və həyat tərzi[redaktə | əsas redaktə]
Palıd və fıstıq meşələrində, dağ yamaclarında və bağlarda, dağ çayı vadilərində yaşayır. Oturaq quşdur.
Qida spektri[redaktə | əsas redaktə]
Entomofaqdır. Əsasən cücülər və onların sürfələri ilə qidalanır. Bəzən giləmeyvələrlə də qidalanır. Yemini ağaclardan, yerdən və otların üstündən əldə edir[13][14][15][16].
Təbii düşmənləri[redaktə | əsas redaktə]
Məlum deyil.
Cinsi statusu və çoxalma xüsusiyyətləri[redaktə | əsas redaktə]
ildə 2 dəfə yuvalayır. Yuvanı ağac koğuşlarında qurur. Yuvada 7-11 yumurta olur. Kürtyatma 13-14 gün çəkir[17][18][19][20].
Növün fenologiyası[redaktə | əsas redaktə]
Sürü halında yaşayırlar, qışda dağətəyi və düzənliklərə köçüb gedirlər. Lələkdəyişməsi iyul ayından sentyabradək davam edir[21][22][23][24].
Reproduktivliyi[redaktə | əsas redaktə]
İldə iki dəfə yuvalayır, 7–11 yumurta verir.
Xromosom göstəriciləri[redaktə | əsas redaktə]
Məlum deyil.
Sayı və limit faktorları[redaktə | əsas redaktə]
Limit faktoru bu quşların yaşayış yerlərinin təbii fəlakətin və antropogen amillərin təsirlərinə məruz qalmasıdır.
Biosenozdakı rolu[redaktə | əsas redaktə]
Təbiətdə zərərli cücülərin tələf edilməsində xeyirlidir.
İnsan həyatında rolu[redaktə | əsas redaktə]
Elmi əhəmiyyətlidir, kolleksiya obyektidir.
Qəbul olunmuş və qəbul edilməsi vacib mühafizə tədbirləri[redaktə | əsas redaktə]
Avropa mühafizə statusuna və Bern konvensiyasına daxildir.
Növün qeydiyyat göstəriciləri[redaktə | əsas redaktə]
Elmi fondlarda kolleksiyası saxlanır. Muzeylərdə nümayiş etdirilir.
Həmçinin bax[redaktə | əsas redaktə]
Adi alasığırçın
Böyük oxcüllüt
Abıca arıquş
Talış arıquşu
Kəkilli arıquş
Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]
Coal Tit (Periparus ater or Parus ater) / Tannenmeise
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
- ↑ D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
- ↑ Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
- ↑ Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.
- ↑ Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
- ↑ D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
- ↑ Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
- ↑ Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.
- ↑ Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
- ↑ D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
- ↑ Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
- ↑ Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.
- ↑ Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
- ↑ D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
- ↑ Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
- ↑ Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.
- ↑ Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
- ↑ D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
- ↑ Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
- ↑ Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.
- ↑ Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
- ↑ D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
- ↑ Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
- ↑ Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.
Ədəbiyyat[redaktə | əsas redaktə]
1. Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
2. D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 177–178.
3. Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 110-111.
4. Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 344–352.