Qaralama:Paton körpüsü
| Paton körpüsü | |
|---|---|
| ukr. Мерефо-Херсонський міст | |
 | |
| Üslubu | Aşırımlı körpü |
| Material | dəmir-beton |
| Uzunluğu | 1543 metr |
| Eni | 21 |
| Hündürlüyü | 18 |
| Memar | Yevgeni Oskaroviç Paton |
| Açılışı | 5 noyabr 1953 |
Paton körpüsü — Ukraynanın Kiyev şəhərində Dnepr çayı üzərindən keçən körpülərdən biri.
Körpünün tikintisinə 1940-cı ildə başlanılmışdır. 1953-cü ildə inşa edilən körpü 1953-cü il noyabrın 5-də nəqliyyatın istifadəsinə verilib. Uzunluğu 1543 metrdir. Kiçik dairəvi yolun bir hissəsini təşkil edir. Körpü onu işləyib-hazırlayan konstruktorun adını daşıyır[1].
Kostruksiya[redaktə | mənbəni redaktə et]
Körpü sütun kostruksiyalıdır. 3,6 m hündürlükdə, 26 aşırımlı, 48 dayaqlı kesson əsasında 48 dayaqdan ibarət möhkəm əsas tirlərə malikdir. Aşırımlı tikili 264 eyni tipli 29 m uzunluğa malik bloklardan ibarətdir. Onların quraşdırılması zamanı 10 668 m tikiş qaynağı edilmişdir. Yolun hərəkət hissəsinin eni 21 m, piyada səkilərin eni 3 m-dir. Yol hərəkətinin təhlükəsizliyini artırmaq üçün 1968-ci ildə Paton körpüsündə (SSRİ-də ilk dəfə) yarımbərk dekorativ-bədii məhəccərlər quraşdırılmışdır. Bunu Donetsk şəhərinin “Remkommunelektrotrans” müəssisəsi həyata keçirmişdir. 1 noyabr 1954-cü ildən 9 iyun 2004-cü ilə qədər körpünün üzərindən tramvay xətti keçmişdir.
Körpünün sağ sahildən girişi dorik orderinin propilaları, soldan isə hündürlüyü 20 m olan iki sütunla bəzədilib.
Paton körpüsünün dizaynı və inşası:
- "Ukrproektstalkonstruksiya" İnstitutu, Kiyev.
- Trest Mostostroy №1, Kiyev.
- Ukrayna SSR Elmlər Akademiyası nəzdində Yevgeniya Paton adına Elektrikqaynaq İnstitutu.
- İvan Babuşkin adına Dnepropetrovsk metal konstruksiyalar zavodu.
Akademik Yevgeni Oskaroviç Paton körpünün layihələndirilməsində və tikintisində bilavasitə iştirak etmişdir. Bu struktur onun adını daşıyır[2].
Tikinti zamanı Avropada ən böyük qaynaqlanmış körpü, ilk dəfə olaraq bütün tikişlər, o cümlədən montaj tikişləri avtomatik qaynaq üsulu ilə hazırlanmışdır.
2009-cu ildə Paton körpüsünün sol sahilin girişindəki yol qovşağı yenidən qurulmuşdur.
Paton körpüsündə tramvay[redaktə | mənbəni redaktə et]
2004-cü ildə həyata keçirilən körpünün yenidən qurulmasına qədər ən mühüm tramvay xətlərindən biri Kiyev tramvay sisteminin sol sahil hissəsini sağ sahillə birləşdirən Paton körpüsündən keçirdi. Paton körpüsünün yenidən qurulması zamanı tramvay relsləri sökülür, körpünün üzərindən trolleybus xətti çəkilir. Səbəb isə tramvay marşrutunun sərnişin axınını daşımaq iqtidarında olmaması idi. Kiyev tramvay sisteminin iki şəbəkəyə, sol və sağ sahilə bölündüyü ortaya çıxır. Bu da Dneperin sol və sağ sahilləri arasında tramvay hərəkətinin dayandırılmasına etirazlara[3] və imza toplanmasına[4] səbəb olur.
2006-cı ildə Naberejnoe şossesi boyunca çəkilmiş tramvay xəttinin sökülməsi planlaşdırılır. Bu tramvay xəttinin olmaması Paton körpüsü ilə sol sahil və sağ sahil Kiyev tramvay şəbəkəsinin tramvay xidmətini bərpa etməyi mümkünsüz edəcək. Kiyev şəhər şurasına yeni mer Leonid Çernovetskinin gəlişi ilə sökülmə təxirə salınır və 2008-ci ildə şəhər rəhbərliyi bu küçədə tramvay xəttinin sökülməsi ilə bağlı məlumatları rəsmən təkzib edir[5]. Daha sonra Paton körpüsündə tramvay xəttinin bərpası planları haqqında məlumat yayılır[6], lakin bir il sonra Kontraktovaya meydanından tramvay relslərinin söküləcəyi elan edilir, bunun olmaması Naberejnoe şossesi boyunca xətti təcrid edir.
Yenidənqurma[redaktə | mənbəni redaktə et]
Körpünün yenidən qurulması zərurəti ilk dəfə 1990-cı illərdə müzakirə olunub. Lakin o anda bunun üçün vəsait olmur. 2008-ci ildə 2012-ci il futbol üzrə Avropa çempionatına hazırlıqla əlaqədar yenidənqurma işləri müzakirə olunur. Xüsusilə dəmir-beton örtüyünün sökülməsi və daha yüngül metal ilə əvəz edilməsi nəzərdə tutulan bir layihə hazırlanır. Yükün azladılması yolu ilə, yükdaşıyan tirlər mövcud altı zolaq əvəzinə səkkiz hərəkət zolağına dəstək verə biləcək. Eyni zamanda körpünün ümumi eni 21 metrdən 38 metrə yüksələcək[7]. Lakin maliyyə böhranı səbəbindən körpünün yenidən qurulması təxirə salınıb. 27 may 2011-ci ildə Ukraynanın Baş naziri Nikolay Azarov Kiyevdə Darnitski dəmir yolu-avtomobil körpüsünün və Podolsko-Voskresenski körpüsünün keçidinin tikintisi başa çatdıqdan sonra Paton körpüsünün yenidən qurulmasına başlanılacağını bildirir[8]. 2010-cu ilin noyabrına olan məlumata görə, bu növbəti əsaslı təmirin şəhərə təxminən 714,000,000 qrivn dəyərində başa gələcəyi təxmin edilir. Yenidənqurma işlərinin 2011-ci ildə başlanması planlaşdırılır və 27 aya qədər davam edəcəyi təxmin edilirdi. 2020-ci ilin əvvəlinə Kiyev şəhər büdcəsində körpünün yenidən qurulması üçün vəsait nəzərdə tutulmur[9].
Fotoqalereya[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
- WWW Веб-энциклопедия Киева (ukr.) Arxiv surəti 7 oktyabr 2007 tarixindən Wayback Machine saytında
- Энциклопедический справочник «Киев» / Под ред. А. В. Кудрицкого. — Киев: Главная редакция Украинской Советской Энциклопедии, 1982. — С. 422
- Козлов К. Памяти трамвайной линии на мосту им. Патона // urbantransport.kiev.ua (ukr.)
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Borys Paton, patriarch of Ukrainian science, dies at 101, Kyiv Post (19 avqust 2020)
- ↑ Постанова Бюро ЦК КП України від 18 серпня 1953 року «Про присвоєння Київському суцільнозварному міському автодорожньому мосту через р. Дніпро ім’я Є. О. Патона»// ЦДАГО України. Ф. 1. Оп. 6. Спр. 1920. Арк. 93. Arxivləşdirilib 2021-08-18 at the Wayback Machine (ukr.)
- ↑ "Публичные акции Комитета по сохранению трамвайных маршрутов 21, 27, 31". 2011-07-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-07-17.
- ↑ "Открытые письма в защиту трамвая на мосту Патона". 2011-09-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-07-17.
- ↑ Чутки про демонтаж трамвайної лінії на Набережному шосе не відповідають дійсності. (ukr.) Arxiv surəti 4 may 2012 tarixindən Wayback Machine saytında
- ↑ На мост Патона вернут трамвай.
- ↑ "Мосту Патона исполняется 55 лет". 2013-04-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-07-17.
- ↑ Азаров візьметься за міст Патона після будівництва Дарницького та Подільського мостів Arxivləşdirilib 2014-11-05 at the Wayback Machine (ukr.)
- ↑ "Мост Патона в Киеве разваливается на глазах: когда и как его спасут (ФОТО)" (rus). delo.ua. 2019-12-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-01-17.
