Qaranlıq meşə fərziyyəsi
Qaranlıq meşə fərziyyəsi — kainatda bir çox yadplanetli sivilizasiyanın mövcud olduğu, lakin onların həm səssiz olmağı, həm də düşmən mövqe saxlaması, beləliklə başqa düşmən və aşkar edilməyən sivilizasiya tərəfindən məhv edilmək qorxusundan öz aşkar edilməzliyini qoruyub saxladıqları haqqında fərziyyə.[1] Bu, Fermi paradoksunun bir çox mümkün izahatlarından biridir. Burada yadplanetli həyatı ilə təmasların olmaması bunun kimi potensiallara müqayisə olunur. Qaranlıq meşə fərziyyəsi "ölümcül tədqiqat raketləri" və ya "berserker" fərziyyələrinin bir variantıdır. Adını Lyu Sınsin tərəfindən 2008-ci ildə yazılmış romandan götürür.[2]
Zəmin[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yadplanetlilərin Yer kürəsini ziyarət etdiyinə və ya onunla əlaqə saxlamağa cəhd etdiyinə dair heç bir etibarlı və ya təkrarlana bilən sübut yoxdur.[3][4] Ağıllı yerdənkənar həyatın heç bir möhkəm sübutu aşkar və ya müşahidə edilməmişdir. Bu, kainatın çoxlu sayda planetlə dolu olması ilə bağlı biliklərə ziddir və onların bəzilərində həyat üçün əlverişli şərait var. Həyat adətən bütün mövcud boşluqları doldurana qədər genişlənir.[5]
Konsepsiya[redaktə | mənbəni redaktə et]
"Qaranlıq meşə" fərziyyəsinə görə, kosmosa uçan hər hansı bir sivilizasiya hər hansı digər ağıllı həyata qaçılmaz təhlükə kimi baxacaq və bununla da özünü tanıdan hər hansı yeni yaranan həyatı məhv edəcək. Nəticədə, elektromaqnit spektri hər hansı bir ağıllı yadplanetli həyatın sübutu olmadan nisbətən sakit olardı.[6][7]
Bənzər bir fərziyyə olan "ölümcül tədqiqat raketləri" astronom və müəllif Devid Brin tərəfindən 1983-cü ildə Fermi paradoksu lehinə və əleyhinə olan arqumentlərin xülasəsində təsvir edilmişdir.[8]
Bu fərziyyənin adı Lyu Sınsinin 2008-ci ildə yazdığı "Qaranlıq meşə" romanından götürülmüşdür.[9] "Qaranlıq meşə"də olduğu kimi, "kabuslar kimi ağacların arasından keçən silahlı ovçu(lar)"la doludur.[10][11]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Paradis, Justine. "Outside/In[box]: What is the Dark Forest Theory?". New Hampshire Public Radio (ingilis). 18 February 2022. 29 December 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 October 2022.
- ↑ Yu, C. "The Dark Forest Rule: One Solution to the Fermi Paradox". Journal of the British Interplanetary Society. 68. 1 January 2015: 142–144. Bibcode:2015JBIS...68..142Y. ISSN 0007-084X. 20 October 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 October 2022.
- ↑ Tingay, Steven. "Is there evidence aliens have visited Earth? Here's what's come out of US congress hearings on 'unidentified aerial phenomena'". The Conversation (ingilis). May 19, 2022. 19 June 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 October 2022.
- ↑ The New Yorker.
- ↑ Papagiannis, Michael D. ""Are We All Alone, or could They be in the Asteroid Belt" by Michael D. Papagiannis, Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society, Vol. 19, p.277". Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society. 19. 1978: 277. Bibcode:1978QJRAS..19..277P. 2019-01-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-10-27.
- ↑ Williams, Matt. "Beyond "Fermi's Paradox" XVI: What is the "Dark Forest" Hypothesis?". Universe Today. 7 January 2021. 18 October 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 October 2022.
- ↑ Konior, Bogna. "The Dark Forest: Theory of the Internet". BLOK Magazine (ingilis). 6 July 2020. ISSN 2719-4973. 25 April 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 October 2022.
- ↑ Brin, G. D. "The Great Silence - the Controversy Concerning Extraterrestrial Intelligent Life". Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society. 24. 1 September 1983: 283–309. Bibcode:1983QJRAS..24..283B. ISSN 0035-8738. 19 October 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 October 2022.
- ↑ "The Fermi Paradox - Higgs Centre for Theoretical Physics". The Higgs Centre for Theoretical Physics (ingilis). 2023-05-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-24.
- ↑ Liu, Cixin. The dark forest (First). New York. 2015. səh. 484. ISBN 9780765377081.
- ↑ Hsu, Jeremy. "China's 'Dark Forest' Answer to 'Star Wars' Optimism". Discover. October 31, 2015. October 17, 2022 tarixində arxivləşdirilib.