Qazaxıstanın ÜDM-i
Qazaxıstanın Ümumi daxili məhsulu (ÜDM) — Qazaxıstan Respublikası ərazisində iqtisadiyyatın bütün sahələrində il ərzində istehsal olunan bütün son mal və xidmətlərin (yəni birbaşa istehlak üçün nəzərdə tutulmuş) bazar dəyərini əks etdirən makroiqtisadi göstərici.
Qazaxıstanın ÜDM-nun dinamikası[redaktə | mənbəni redaktə et]
| İl | ÜDM, milyard USD[1] | ÜDM artım tempi, % | Neftin qiyməti, USD[2] |
|---|---|---|---|
| 1993 | 23,41 | -9,2 | 17,1 |
| 1994 | 21,25 | -9,2 | 16 |
| 1995 | 20,37 | -4,1 | 17,2 |
| 1996 | 21,04 | 3,2 | 20,8 |
| 1997 | 22,17 | 5,3 | 19,1 |
| 1998 | 22,14 | -0,1 | 12,8 |
| 1999 | 16,87 | -33,8 | 17,9 |
| 2000 | 18,29 | 8,4 | 28,4 |
| 2001 | 22,15 | 18,5 | 24,45 |
| 2002 | 24,64 | 11,2 | 25,01 |
| 2003 | 30,83 | 25,1 | 28,83 |
| 2004 | 43,15 | 40,0 | 38,1 |
| 2005 | 57,12 | 32,4 | 54,38 |
| 2006 | 81 | 41,8 | 65,14 |
| 2007 | 104,8 | 29,4 | 72,52 |
| 2008 | 133,44 | 27,3 | 96,99 |
| 2009 | 115,31 | -13,6 | 61,51 |
| 2010 | 148,05 | 28,3 | 79,47 |
| 2011 | 200,38 | 35,3 | 111,27 |
| 2012 | 215,9 | 7,7 | 111,63 |
| 2013 | 243,78 | 12,9 | 108,56 |
| 2014 | 227,44 | -6,7 | 99,03 |
| 2015 | 184,36 | -18,9 | 52,35 |
| 2016 | 137,28 | -25,5 | 43,55 |
| 2017 | 159,4 | 16,1 | 54,25 |
| 2018 | 170,54 | 7,0 | 71,06 |
| 2019 | 181,67 | 6,5 | 66,12 |
| 2020 | 163,23 | -11,2 | 41,86 |
2020-ci il üçün Qazaxıstan 163,23 milyard dollar həcmi ilə ÜDM-ə görə dünyada 54-cü yerdədir[3].
Adambaşına düşən ÜDM[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qazaxıstanda 2020-ci ildə adambaşına düşən ÜDM-in həcmi adambaşına 8800 dollara bərabərdir (dünyada 77-ci yer)[4].
ÜDM-in hesablanmasından kənarlaşdırma[redaktə | mənbəni redaktə et]
Bütün qeyri-istehsal əməliyyatları ÜDM hesablanmasından xaric edilmişdir:
maliyyə əməliyyatları: sosial sığorta ödəmələri, işsizlik müavinətləri, təqaüdlər və hökumətin = fərdi ailələrə verdiyi ödənişlər daxil olmaqla dövlət köçürmə ödənişləri; maddi yardımlar, tələbə təqaüdləri, varlı qohumların birdəfəlik
- hədiyyələri daxil olmaqla xüsusi transfer ödənişləri istehsal ilə əlaqəli deyil, sadəcə bir şəxsdən digərinə pul köçürməsini təmsil edir;
- səhmlərin və istiqrazların alqı-satqısı üzrə bütün əməliyyatlar da daxil olmaqla qiymətli kağızlarla əməliyyatlar. dəyəri əvvəlki dövrlərdə hesablanmaya daxil edilmiş istifadə olunmuş malların satışı.
Qazaxıstanın ÜDM-i BMT-nin milli hesablar sistemindəki gəlirə görə xarakterizə edir (2008-ci il versiyası). Əməliyyat fərqi, müəssisədən borc aldığı və ya icarəyə götürdüyü maliyyə və ya maddi istehsal olunmamış aktivlər üzrə faizlər, annuitet və ya oxşar ödənişlər ödənilmədən əvvəl və maliyyə və ya maddi istehsal olunmamış aktivlər üzrə alınan faiz və icarə haqqından əvvəl istehsaldan əldə edilən artığı və ya kəsiri ölçür. Müəssisə sahibidir (ev təsərrüfatına aid olmayan müəssisələr üçün buna “qarışıq gəlir” deyilir).
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Kazakhstan GDP". 2018-05-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-09.
- ↑ "Average annual UK Brent crude oil price from 1976 to 2016 (in U.S. dollars per barrel)". 2016-08-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-09.
- ↑ "Report for Selected Countries and Subjects". 2021-09-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-09.
- ↑ "Report for Selected Countries and Subjects". 2021-08-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-09.
