Qiymətli kağızların dövriyyəsi
Qiymətli kağızların dövriyyəsi (ing. securities circulation) — qiymətli kağızlara hüquqların ötürülməsinə səbəb olan mülki əqdlərin bağlanması[1]. Təkrar qiymətli kağızlar bazarında baş verir.
Qiymətli kağızların ictimai tədavülü də aşağıdakı kimi fərqləndirilir[1]:
- fond birjalarının və qiymətli kağızlar bazarında ticarətin digər təşkilatçılarının hərraclarında qiymətli kağızların dövriyyəsi;
- qiymətli kağızları qeyri-məhdud sayda şəxslərə təklif etməklə qiymətli kağızların dövriyyəsi də daxil olmaqla.
Rusiyada qiymətli kağızların dövriyyəsi Mülki Məcəllə ilə tənzimlənir və Qiymətli Kağızlar Bazarı üzrə Federal Komissiya tərəfindən nəzarət edilir. Dövriyyə qaydası qiymətli kağıza olan hüquqların mülkiyyəti ilə müəyyən edilir. Adsız qiymətli kağızlara gəldikdə (məsələn, istiqrazlar, çeklər, köçürmə vekselləri, əmanət sertifikatları, depozit sertifikatları, əmanət kitabçaları, konosamentlər, sadə anbar öhdəlikləri) onların başqa şəxsə verilməsi kifayətdir. Adlı qiymətli kağızlara münasibətdə (məsələn, səhmlər, istiqrazlar, çeklər, veksellər, əmanət sertifikatları, depozit sertifikatları, konosamentlər, ikiqat anbar qəbzləri) tələblərin verilməsində (verilməsində) xüsusi prosedura əməl edilməlidir. Sifarişli qiymətli kağızlara gəldikdə (məsələn, çeklər, veksellər, konosamentlər, ikili anbar qəbzləri) indossament vasitəsilə üçüncü şəxsə verilə bilər. Ən çox satıla bilən adsız qiymətli kağızlardır[2].
Qiymətli kağızların dövriyyəsi fond birjasında aparılan əməliyyatlar və əməliyyatlar vasitəsilə baş verir. Birja qiymətli kağızların qiymətlərini müəyyən edir. Qiymətləndirmə bir neçə çeşidi olan auksion rejimində baş verir. Satış qiymətlərində artım olan ingilis dili var, qiymətlərin aşağı düşdüyü holland dili var. Təkliflərin möhürlənmiş zərflərdə təqdim edildiyi qiyabi auksion var, belə bir auksion zamanı ən maraqlı satış qiyməti seçilir. Ticarət sessiyası rejimi də mövcuddur ki, bu da ticarət iştirakçısının qiymətli kağızları sərbəst şəkildə almasını və satmasını təmin edir. Rusiyada ticarət müsabiqə və ya auksion şəklində həyata keçirilə bilər. Onlar açıq və ya qapalı ola bilər. Müsabiqə açıqdırsa, istənilən şəxs orada iştirak edə bilər. Hərracın və ya müsabiqənin formatı qapalıdırsa, onda yalnız iştirak etmək üçün dəvət edilmiş şəxslər iştirak edə bilər[3].
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 "Федеральный закон от 22.04.1996 N 39-ФЗ "О рынке ценных бумаг"". КонсультантПлюс. 2022-06-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-04-24.
- ↑ Обращение ценных бумаг // Финансово-кредитный энциклопедический словарь. — М.: Финансы и статистика. Под общ. ред. А. Г. Грязновой. 2002.
- ↑ "Обращение ценных бумаг, операции с ценными бумагами". 2021-01-26 tarixində arxivləşdirilib.
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Об Особенностях Обращения И Учета Прав На Ценные Бумаги, Предназначенных Для Квалифицированных Инвесторов, И Иностранные Ценные Бумаги. 2011. 76–79.
- Р. Тьюлз, Э. Брэдли, Т. Тьюлз. Фондовый рынок. М.: ИНФРА-М. 647 [The Stock Market]. 647. ISBN 5-86225-530-3.
- "Model Law "On the Securities Market"" (PDF). 2001.
- Волобуев А. Ф. Компаративный анализ зарубежного опыта противодействия преступлениям в сфере обращения ценных бумаг (Вестник Краснодарского университета МВД России). 2012.
- Чижик В. П. Момент перехода прав собственности на ценные бумаги в гражданском и налоговом праве (Сибирский торгово-экономический журнал). 2010.
- Кропин Ю. А. Дискуссионные вопросы регулирующей деятельности Центрального банка в сфере обращения ценных бумаг (Вестник Московского финансово-юридического университета). 2017.