Qomselmaş
| Qomselmaş | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Məhsulları | Kənd təsərrüfatı texnikası |
| Təsis tarixi | 1930 |
| Baş qərargahın yeri | |
|
eng.gomselmash.by gomselmash.by bel.gomselmash.by esp.gomselmash.by gomselmash.by/ch/ |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
"Qomselmaş" Açıq Səhmdar Cəmiyyəti kənd təsərrüfatı texnikası istehsalçısı olan Belarus şirkətidir (Qomel şəhərində). O, “QOMSELMAŞ” holdinqinin tərkibinə daxildir və onun idarəedici şirkətidir.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
1928-1941-ci illər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qomeldə kənd təsərrüfatı maşınları zavodunun tikintisinə 1928-ci ildə başlanılıb. 15 oktyabr 1930-cu il Qomselmaş tökmə zavodunda ilk tökmə emalatxana sexinin istehsal olunduğu gün zavodun doğum günü hesab olunur. Zavodun layihə gücünə çatması və 30-cu illərdə uğurlu işləməsi SSRİ-yə yem istehsalı, taxılçılıq, kətan və çətənəçilik, əkin bitkilərinin ilkin emalı üçün onlarla növ maşın idxalından tamamilə imtina etməyə imkan verdi. Artıq kənd təsərrüfatı istehsalçılarını belə maşınlarla Qomselmaş təmin edirdi. 1940-cı ildə 26 Qomselmaş məhsulundan 18-i Sovet ixracına daxil edildi.
Təxliyyədə[redaktə | mənbəni redaktə et]
Böyük Vətən Müharibəsi illərində zavod təxliyyədə işləyirdi. Qomel kənd təsərrüfatı maşınqayırma zavodunun avadanlıqları, yarımfabrikat məhsulları və digər əmlakı olan 1100 vaqon Kurqan şəhərinə gətirilmişdi. Bütün bunlar Kurqan Maşınqayırma Zavodunun (direktoru P. A. Markov) bazasına göndərilmişdi. Avadanlıqlarla birlikdə 290 nəfər şəxsi heyət, 135 nəfər mühəndis-texniki işçi və 43 nəfər adi işçi göndərilmişdi. Direktoru Anatoli Kalmanoviç Genkinin olduğu, N. K. Sobolenkonun isə partiya bürosunun katibi seçildiyi zavodlar bir müəsissədə, Uralselmaşda birləşdirildi. Zavod mina və minaatanların buraxılmasını təşkil etmək tapşırığı aldı. 1941-ci il avqustun 26-da “Uralselmaş” zavodunun rəhbərliyi Bolşeviklərin Ümumittifaq Kommunist Partiyasının Kurqan Şəhər Komitəsinə hərbi məhsulların ilk partiyasının göndərilməsi barədə məlumat verdi. 1941-ci il dekabrın sonunda Uxtomski adına Lyubertsı Kənd Təsərrüfatı Mühəndisliyi Zavodunun boşaldılmış sexi və Kirovoqrad Krasnaya Zvezda zavodunun bir hissəsi Uralselmaşa qoşuldu. Fabrikin kollektivi Bolşeviklərin Ümumittifaq Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin, Dövlət Müdafiə Komitəsinin, Ümumittifaq Həmkarlar İttifaqları Mərkəzi Şurasının və Müdafiə Nazirliyinin Qırmızı Bayrağının beş dəfə qalibi oldu. SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 7 yanvar 1946-cı il tarixli fərmanı ilə “Uralselmaş” Kənd Təsərrüfatı Mühəndisliyi Nazirliyinin tabeliyinə verildi. 1948-ci ildə A. D. Sabelnikov direktor təyin edildi. 1950-ci ilin yanvarında Uralselmaş 2 müstəqil müəssisəyə bölündü: köhnə sahədəki zavod Kurqanselmaş adını aldı, yeni sahədəki isə Uralselmaş adını saxladı. Daha sonra isə müəssisə D.M.Karbışevin adına Rusiç Açıq Səhmdar Cəmiyyəti - Kurqan Təkərli Traktorlar Zavodu adını aldı.
1944-1955-ci illər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qomeldəki zavodun tamamilə dağılmış maddi-texniki bazası üç il ərzində (1944-1947) müharibədən əvvəlki vəziyyətinə qaytarıldı. 1950-ci ildə istehsalın həcmi müharibədən əvvəlki vəziyyətindən iki dəfə artdı. 1947-ci ildə xüsusi layihə bürosunun yaradılmasından sonra “Qomselmaş”ın ixtisası dəqiq müəyyən olundu: yem istehsalında texnoloji proseslərin kompleks mexanikləşdirilməsi üçün maşınların yaradılması və istehsalı. İlk yerli yem kombaynının yaradılması istiqamətində işlərə başlanılmışdı.
1956-1976-cı illər[redaktə | mənbəni redaktə et]
1956-cı ildə Qomselmaş SK-2.6 qoşqulu yem kombaynlarının kütləvi istehsalına başladı. Sonrakı iki onillikdə Qomselmaş konveyerindən SK-2.6A, UKSK-2.6, KS-2.6, KS-1.8 "Qasırğa" kimi daha yeni, təkmil qoşqulu kombayn modelləri istehsal olundu. Xırdalanmış yaşıl kütlənin daşınması üçün xüsusi traktor qoşqularının istehsalı da mənimsənilmişdi.
1977-1986-cı illər[redaktə | mənbəni redaktə et]
1970-ci illərdə heyvandarlığın güclü yem bazasına və yüksək keyfiyyətli yemə artan tələbatını artıq qoşqulu kombaynlardan istifadə etməklə tam ödəmək mümkün deyildi. Bu səbəbdən Qomselmaş-da yeni dizayn yaradıldı, sınaqlar aparıldı və 1977-1978-ci illərdə ilk yerli özüyeriyən yem kombaynı KSK-100-in istehsalı təşkil edildi. 1978-ci ildə zavodun bazasında Qomselmaş istehsalat birliyi yaradıldı. Onun əsas vəzifəsi özüyeriyən kombaynların kütləvi istehsalı idi. Genişmiqyaslı yenidənqurma və tikintilər nəticəsində "Qomselmaş"ın əvvəlki gücündən bir neçə dəfə yüksək səviyyədə istehsal gücü yaradıldı. 1986-cı ilə qədər KSK-100 kombaynının köklü modernləşdirilməsi həyata keçirildi və yeni KSK-100A və KSK-100A-1 modellərinin istehsalına başlandı. KSK-100 kombaynları və onun modifikasiyaları onilliklər ərzində SSRİ-də (sonralar MDB ölkələrində) əsas yem kombaynlarına çevrildi.
1987-1999-ci illər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kənd təsərrüfatı istehsalının inkişafı onun gəlirliliyinin artırılması vəzifəsini ön plana çıxardı. Yüksək məhsuldarlıq və məhsul yığımının keyfiyyəti ilə yanaşı, kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı üçün vahid xərclərin əhəmiyyətli dərəcədə azaldılmasını təmin edə bilən kənd təsərrüfatı texnikasını yaratmaq lazım idi. 1987-ci ildə Qomselmaş, VIM və bir sıra elmi-tədqiqat institutları və konstruktor büroları ilə əməkdaşlıq edərək, yerli maşınqayırma üçün əsaslı şəkildə yeni kənd təsərrüfatı texnikası istehsal etməyə başladı. Bu səbəbdən müxtəlif maşınlar üçün quraşdırılmış maşın qatarı olan universal elektrik alətini (UES) yaratmağa başladı. 1989-cu ildə UES-250 "Polesie" universal enerji blokunun istehsalına başlandı. 250 at gücündə mühərriklə təchiz edilmiş kombaynda 100% güc almanı əldə etmək üçün vallar vasitəsilə ötürmə imkanı həyata keçirildi. Bu da mühərrik gücünün əhəmiyyətli bir hissəsini istehlak edən maşınları və aktiv işçi orqanları ilə birləşən maşınları effektiv şəkildə birləşdirməyə imkan verirdi. UES-250-də və 90-cı illərdə yaradılmış enerji avadanlıqlarının yeni modellərində dünya texniki səviyyəsini müəyyən edən konstruktiv həllərdən istifadə olunurdu. UES-250 enerji qurğusu və onunla eyni vaxtda yaradılmış KPK-3000 yarımquraşdırılmış yem kombaynları K-G-6 Polesie yem yığımı kompleksini təşkil edirdi. Artıq 1990-1991-ci illərdə K-G-6 kompleksləri SSRİ-nin bütün əsas kənd təsərrüfatı rayonlarına çatdırılmışdı. 90-cı illərdə, eləcə də əsrin əvvəllərində Qomselmaş, UES ilə işləmək üçün quraşdırılmış maşınlar sistemini yaratdı:
• 1989 — KPK-3000 Polesye yarımaşırılmış yem kombaynı;
• 1994 — quraşdırılmış şəkərçuğunduru kombaynı KSN-6 (sonradan kombaynların bir neçə modifikasiyası, o cümlədən ağır torpaq növü üçün versiyası işlənib hazırlanmış və istehsal edilmişdir). Eyni zamanda, PPK-6 sünbülyığan maşını, 1997-ci ildə isə STV-12 səpici toxum maşını istehsal edildi;
• 1997 — Götürümü 6 m olan fırlanan otbiçən KPR-6 maşını(2005-ci ildən KPR-6 əvəzinə 9 m götürümü olan üç seksiyalı quraşdırılmış otbiçən KPR-9 maşını istehsal olunur);
• 1999 — UES-2-250A (280A) ilə birlikdə KZR-10 “Polesie-Rotor” taxıl yığımı fırlanan kompleksini təşkil edən taxıl biçini üçün avadanlıq dəsti;
• 2002 —Səpici maşınla birlikdə UES ilə birləşdirilmiş UKA-6 universal kombin edilmiş vahid qurğunu təşkil edən BNR-6 dırmığı.
Universal elektrik alətinə əsaslanan dəzgah komplekslərindən istifadə onu göstərdi ki, onların hər biri, yüksək məhsuldarlıqla yüksək məhsul yığımı keyfiyyətini özündə birləşdirən müasir ixtisaslaşdırılmış özüyeriyən kombaynların üstünlüklərinə malikdirlər. Eyni zamanda, Polesye kompleksləri təmizlik üçün xərclərin aşağı salınmasını və gəlirin tez bir zamanda götürülməsini təmin edirdi. 90-cı illərdə yem istehsalı üçün KSK-100A özüyeriyən kombaynın yeni modifikasiyaları yaradıldı. Bunlara KDP-3000 Polesye qoşqulu kombayn, KS-80 özüyeriyən doğrayan kombayn, KPP-4.2 qoşqulu otbiçən kombayn və asma otbiçən-doğrayan "Polesie-1500" kombaynları daxil idi.
1999—2009-ci illər[redaktə | mənbəni redaktə et]
1999-cu ildə UES-2-250A "Polesie" əsasında yaranan ilk taxıl yığımı kompleksləri KZR-10 "Polesie-Rotor" universal enerji avadanlıqları sahələrə daxil oldular. Beləliklə, Belarus taxılbiçən sənayesinin yaradılması və inkişafının əsası qoyuldu. 2001-2005-ci illərdə “Qomselmaş” özüyeriyən “KZS-7 Polesie” (11,5 t/saat) taxılyığan kombaynını da istehsal etdi. Belarusun aqrar-sənaye kompleksinin KZR-10 kompleksləri və KZS-7 kombaynları ilə təchiz edilməsi köhnəlmiş SK-5 Niva və Don-1500 kombaynlarını əsasən sıradan çıxarmağa və kombayn çatışmazlığı problemini minimal vəsait xərcləyərək həll etdi. “Qomselmaş” konstruktorları “Polesie-10K” (2005-ci ildən istehsal olunur) və “Polesie-1218” kombaynlarının yeni modellərini yaratdılar. Müasir texniki səviyyəli kombaynlar müvafiq olaraq saatda 15-16 və 18 ton taxıl məhsuldarlığı üçün nəzərdə tutulub, bort kompüteri əsasında məlumat və idarəetmə sistemi ilə təchiz edilib. 2005-ci ildən ağır yük daşıyan taxılyığan kombaynlarının yaradılması istiqamətində işlər aparılmağa başlanıldı. KSN-6-3 və KSN-6-2M çuğunduryığan kombaynlarının modifikasiyaları, eləcə də kultivator-təpəcik düzəldənlər, universal frezelər, şum-kultivator əkin maşınları yaradılmağa və istehsal olunmağa başlamışdı. 2005-ci ildə eyni anda dörd struktur və texnoloji cəhətdən mürəkkəb maşının kütləvi istehsalına başlanıldı: yüksək məhsuldarlıqlı "Polesie-800" kompleksi, üç bölməli otbiçən- KPR-9, özüyeriyən taxılbiçən "Polesie-10K" kombaynı və yarımqoşqulu kartofyığan PKK. -2-02 kombaynı. Yeni istiqamət, özüyeriyən taxılyığan kombaynların istehsalı mənimsənilməyə başlandı. Eləcə də MDB-də ən məhsuldar kombayn olan GS 12-nin istehsalına da başlanıldı. PALESSE 07 modernləşdirildi və onun bazasında yeni PALESSE GS 812 maşını yaradıldı.
2014-cü ildən bəri[redaktə | mənbəni redaktə et]
11 avqust 2014-cü il tarixində Belarus Respublikasının İqtisadiyyat Nazirliyi “Qomselmaş” holdinqini Holdinqlərin Dövlət Reyestrində 83-cü nömrədə qeydiyyatdan keçirdi. Belarus Respublikası Sənaye Nazirliyinin 14 mart 2014-cü il tarixli 171 nömrəli əmri ilə holdinqin idarəedici şirkəti “Qomselmaş” ASC müəyyən edildi. Holdinqin qalan üzvləri, müstəqil hüquqi şəxslər, yəni ASC Zlin, ASC GZ SIiTO, ASC SMZ, ASC NTCK və ASC SP-Story açıq səhmdar cəmiyyətləri törəmə şirkət statusuna malik oldular.
19 noyabr 2015-ci il tarixinədək nizamnaməyə uyğun olaraq, OAO SP-Stroy Gomselmaş holdinqinin törəmə şirkəti idi. 19 noyabr 2015-ci il tarixində şirkətin səhmləri Qomel vilayətinin kommunal mülkiyyətinə - “Tikinti Kompleksinin Qomel Regional İdarəsi” dövlət müəssisəsinin rəhbərliyinə verildi[1].
İl boyu müəssisənin xarici investora satılması müzakirə olundu. Təklif Sənaye Nazirliyi tərəfindən dərc edildi[2]. İnvestisiya məbləği ən azı 500 milyon dollar idi. Ölkə prezidenti Aleksandr Lukaşenko “Qomselmaş” ASC-ni heç bir xarici investora satmaq niyyətinin olmadığını bildirərək müzakirəyə son qoydu. Prezidentin sözlərinə görə, xüsusən də qazaxıstanlı tərəfdaşlar “Qomselmaş”la işləməyə və müəssisənin kapitalına daxil olmağa hazır idilər. O dedi: Açığı “Qomselmaş”ı satmaq fikrində deyiləm, onu özəlləşdirmək istəmirəm”. “Mən nəzarət paketini satmağa hazır deyiləm və bu, çətin ki, mənim prezidentliyim dövründə baş versin. Bu, dövlət müəssisəsidir və nəzarət dövlətə məxsus olaraq qalmalıdır”, - Belarus lideri vurğuladı[3]. Maraqlanan digər namizədlərin arasında o, Rusiyanın Rostselmaş və Çin şirkətlərinin adını da çəkmişdi.
Məhsullar[redaktə | mənbəni redaktə et]
Bu gün “Qomselmaş” artıq fərdi maşınlar deyil, müxtəlif təyinatlı model xətləri olan maşınlar da istehsal edir. Bu, kompleks becərmə və səpindən tutmuş məhsul yığımına qədər bitki istehsalının bütün əsas texnoloji proseslərini avadanlıqla tək bir istehsalçıdan təmin etməyə imkan verir. Texnoloji diapazon: Ot, saman, silos, dənli bitkilər, kolza, şəkər çuğunduru, kartof üçün yem bitkilərinin yığılması üçün kombaynlar və komplekslər; kompleks biçmə üçün biçicilər, qoşqulu və quraşdırılmış maşınlar. Güc diapazonu: 210-dan 360 at gücünə qədər olan özüyeriyən taxılyığan kombaynlar və komplekslər, 235 litrdən 450 litrə qədər olan yem kombaynları və kompleksləri, 50 ilə 350 litr arasında enerji intensivliyi olan qoşqulu və quraşdırılmış maşınlar. “Qomselmaş” şirkətinin əsas zavodları Belarusun cənub-şərqinin inzibati mərkəzi, əhalisinin sayına və iqtisadi əhəmiyyətinə görə ölkənin ikinci ən böyük şəhəri olan Qomeldə yerləşir. Şirkət həmçinin Qomel vilayətinin Svetloqorsk rayonu, Sosnovı Bor kəndində yerləşən başlıqlar üçün kəsici çubuqların istehsalı üzrə “Svetloqorskkormmaş” zavoduna da malikdir[4]. Rusiya Federasiyasının Bryansk şəhərində Belarus-Rusiya birgə müəssisəsi olan“Bryanskselmaş” fəaliyyət göstərir. Bu müəssisə “Qomselmaş” kombaynları və taxılyığan kombaynları ilə əməkdaşlıq edir. Şirkətin Argentinada filialı, Çində isə daimi nümayəndəliyi fəaliyyət göstərir. Tatarıstan Respublikasında (Rusiya Federasiyası) və Qazaxıstanda taxılbiçən texnikanın birgə istehsalı yaradılıb. Əsas məhsullarla yanaşı, "Qomselmaş" istehsal olunan bütün maşınlar üçün ehtiyat hissələri istehsal edir və onları təmir edir. "Qomselmaş" həmçinin geniş çeşiddə istehlak malları istehsal edir.
2008-ci ilin göstəriciləri
PO Qomselmaş-ın gəliri - 1,772 trilyon Belarus rublu. (2008-ci ildə 1 dollar - 2150 Belarus rublu idi). Artım - 35,3% (2007-ci illə müqayisədə). 2008-ci ildə "Qomselmaş" baş müəssisəsi də daxil olmaqla, satışdan əldə olunan gəlirin həcmini 30,2% artıraraq 1,3 trilyon Belarus rubluna çatdırdı. 2008-ci ildə əmtəə məhsullarının istehsalının həcmi 1,177 trilyon Belarus rublu olmuşdur. (2007-ci illə müqayisədə artım 35,3%). Əsas şirkət də daxil olmaqla, avadanlıq istehsalını 30,2% artıraraq 795,039 milyard Belarus rubluna çatdırdı. 2008-ci ildə məhsul ixracı - 210 milyon dollar (2007-ci illə müqayisədə 2 dəfə artım).
2009-cu ilin göstəriciləri
2009-cu ildə “Qomselmaş” İB-nin ixracının həcmi 217 milyon ABŞ dolları təşkil edib. Ümumilikdə, 2009-cu ildə “Qomselmaş” Belarusun aqrar-sənaye kompleksi üçün 1612 ədəd yem və taxıl yığan özüyeriyən texnika istehsal edib göndərib və istehsalın həcmini artırıb. 2008-ci illə müqayisədə fiziki ifadədə əmtəəlik məhsulları 17,8% artıb.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "ОАО "СП-Строй"" (rus). gomelconstruction.com. İstifadə tarixi: 2020-02-11.[ölü keçid]
- ↑ "Приватизация". minprom.gov.by. 2019-01-25 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Лукашенко отвергает возможность продажи "Гомсельмаша"" (rus). TUT.BY. 2018-08-12. 2019-01-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-24.
- ↑ "Светлогорсккорммаш, РУП (Светлогорский завод сельскохозяйственного машиностроения)".[ölü keçid]