Ramiz Abutalıbov

Ramiz Abutalıbov
Ramiz Abutalıb oğlu Abutalıbov
Doğum tarixi	27 oktyabr 1937(1937-10-27)
Doğum yeri	Kirovabad, Azərbaycan SSR, SSRİ
Vəfat tarixi	1 yanvar 2022(2022-01-01) (84 yaşında)
Vəfat yeri	Moskva, Rusiya
Dəfn yeri	II Fəxri Xiyaban
Təhsili	Bakı Dövlət Universiteti
Fəaliyyəti	diplomat, siyasətçi
Mükafatları

Ramiz Abutalıb oğlu Abutalıbov (27 oktyabr 1937, Kirovabad – 1 yanvar 2022, Moskva) — Azərbaycan və sovet diplomatı, 1-ci dərəcəli müşavir-diplomat, ictimai xadim. Fəxri Legion ordenin kavalerı, H. Z. Tağıyev adına Milli mükafat laureatı (1994), Prezident təqaüdçüsü (2016-cı ildən).

Həyatı

Ramiz Abutalıbov 1937-ci il oktyabr ayının 27-də ziyalı ailəsində anadan olmuşdur. Azərbaycan Dövlət Universitetini (1960) bitirdikdən sonra təhsilini Moskvada Ümumittifaq xarici ticarət (1971) və İctimai Elmlər Akademiyalarında (1984) davam etdirmişdir.

1980–1984-cü illərdə o, Azərbaycan kommunist partiyası Mərkəzi Komitəsində xarici əlaqələr şöbəsinin müdiri, Azərbaycan SSR Ali Sovetinin xarici işlər üzrə komissiyasının sədri vəzifələrində çalışmışdır. R. Abutalıbov 1971–1979, eləcə də 1985–1992-ci illərdə Parisdə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının təhsil, elm və mədəniyyət üzrə katibliyinin — YUNESKO-nun əməkdaşı olmuşdur. 1993–2004-cü illərdə o, Azərbaycan Respublikası Xarici işlər nazirliyinin xüsusi tapşırıqlar üzrə səfiri və YUNESKO üzrə Azərbaycan milli komissiyasının baş katibi vəzifələrində işləmişdir.

Ramiz Abutalıbov, Azərbaycan Cümhuriyyətinin 1920-ci ildə süqutundan sonra mühacirətdə yaşamış Azərbaycan ictimai-siyasi xadimlərinin həyat və fəaliyyətlərinin araşdırılmasında, xaricdə arxiv sənədlərinin tapılmasında xüsusi rol oynamışdır. Bu əvəzsiz tarixi sənədlərin toplanmasında və Azərbaycana gətirilməsində R. Abutalıbovun böyük zəhməti vardır. Bu sənədlərlə bağlı on iki kitabın müəllifidir. Onların səkkizi Moskvada, üçü Bakıda, biri isə İstanbulda çap olunmuşdur. Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə dair 1989–1992-ci illərdə Fransada çap olunmuş dörd kitabın tərtibçisi və naşiridir.

Parisdə 1989-cu ildə "Azərbaycan evi" assosiasiyasının yaradıcılarından biridir. O, Əlimərdan bəy Topçubaşova xatirə lövhəsinin, Fransanın azadlığı uğrunda həlak olmuş azərbaycanlılara Rodez şəhərində abidənin qoyulması, Fransada bir neçə mühacir həmvətənimizin qəbrinin bərpa edilməsində,"İçərişəhər" (2000-ci il) və "Muğam"(2003-cü il) sənətinin Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilməsinin əsas təşkilatçılarından biri olmuşdur.

Bakı Media Mərkəzi 2016-cı ildə R. Abutalıbovun iştirakı ilə 1919-cu ildə Parisə getmiş Azərbaycan diplomatları haqqında "Əbədi ezamiyyət" sənədli filmi çəkilmiş və "Qərib məzarlar" kitab-albomu nəşr edilmişdir.

Ramiz Abutalıbov 2016-cı ilin oktyabr ayından Azərbaycan Respublikası Prezidenti təqaüdçüsü idi.

Ramiz Abutalıbov 2022-ci il, yanvarın 1-də Moskva xəstəxanasında vəfat edib.

4 yanvar 2022-ci ildə Bakıda, II Fəxri xiyabanda dəfn edilib.

Kitabları

• Parisdəki illər və görüşlər (rus. Годы и встречи в Париже). Moskva: SJS Media, 2006.
• Özgələr arasında doğma, doğmalar arasında özgə (rus. Свои среди чужих, чужие среди своих). Moskva: Гриф и К, 2007.
• Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti. Birinci Cümhuriyyətin 90 illiyinə həsr olunmuş məqalələr toplusu (rus. Азербайджанская Демократическая Республика: сборник статей, посвященный 90-летию Первой республики). Moskva: SALAM press, 2008 (tərtibçi).
• Məhəmməd Emin Rəsulzadə və Qafqaz Konfederasiyası (rus. Мамед Эмин Расулзаде и Кавказская Конфедерация). Moskva: Социально-политическая МЫСЛЬ, 2011; Bakı: Qanun Nəşriyyatı, 2018 (ikinci nəşri).
• Odlar yurdu azadlıq və müstəqillik uğrunda mübarizədə. Azərbaycan mühacirətinin siyasi tarixi 1920-1945. (rus. Страна огней. В борьбе за свободу и независимость: политическая история азербайджанской эмиграции 1920-1945 гг.). Bakı: CBS, 2014 (Giorgi Mamulia ilə birgə).
• Odlar yurdu azadlıq və müstəqillik uğrunda mübarizədə. Azərbaycan mühacirətinin siyasi tarixi 1920-1945. İstanbul: TEAS Press, 2018 (Giorgi Mamulia ilə birgə).
• Odlar yurdu azadlıq və müstəqillik uğrunda mübarizədə. Azərbaycan mühacirətinin siyasi tarixi 1920-1945. (türk. Ateş Ülkesi. Özgürlük ve Bağımsızlık Savaşında Azerbaycan Muhaceret Tarihi (1920–1945)). İstanbul: TEAS Press, 2018 (Giorgi Mamulia ilə birgə).
• Ə. M. Topçubaşı. Paris arxivi 1919-1940. 4 kitabda (rus. А. М. Топчибаши. Парижский архив 1919-1940 в четырех книгах). Moskva: Художественная литература, 2016 (tərtibçilər: Giorgi Mamulia, Ramiz Abutalıbov).
• Müsahibələr, məqalələr. Bakı: Ziya, 2019.
• Qafqazın azadlığı və müstəqilliyi uğrunda: Prometey hərəkatı iştirakçılarının, müşahidəçilərin və əleyhdarların gizli sənəd və materiallarında (rus. За свободу и независимость Кавказа: Прометеевское движение в секретных документах и материалах участников, наблюдателей и противников). Bakı, Paris: JekoPrint, 2020 (Giorgi Mamulia ilə birgə).
• Odlar yurdu. Azərbaycan mühacirətinin siyasi tarixi (1920–1940) (fr. Entretenir la flamme. Une histoire politique de l’émigration azerbaïdjanaise [1920–1940]). Paris: Maisonneuve&Larose, Hemisphères Editions, 2022 (Giorgi Mamulia ilə birgə).

Mükafatları

• H. Z. Tağıyev adına Milli mükafat laureatı (Bakı, 1994)^{[mənbə göstərilməlidir]}
• Fəxri Legion ordeni (Paris, 1998-ci il)
• "Azərbaycan Respublikası diplomatik xidmət orqanlarının 90 illiyi (1919–2009)" yubiley medalı ^{[mənbə göstərilməlidir]}
• "Puşkin" medalı (Moskva, 2010-cu il)
• "AXC-nin 100 illiyi" medalı (Bakı, 2019-cu il)^{[mənbə göstərilməlidir]}
• Cümhuriyyət tarixinin sənədli kinoda işıqlandırılması işinde xidmətlərinə görə Azərbaycan Kinomatoqrafçılar İttifaqının mükafatı (Bakı, 2018)^{[mənbə göstərilməlidir]}

Filmoqrafiya

1. Parisli azərbaycanlı Ramiz Abutalıbov (film, 2009).
2. Üfüqü ötənlər (film, 2011)
3. Əbədi ezamiyyət (film, 2016)

Mənbə

• Ramiz Abutalıbov Arxivləşdirilib 2010-09-27 at the Wayback Machine

Xarici keçidlər

• Ramiz Abutalıbovla MüsahibəArxivləşdirilib 2025-02-14 at the Wayback Machine
• Рамиз Абуталыбов: Свой среди чужих Arxivləşdirilib 2024-06-14 at the Wayback Machine