Rasim Heydərov
| Rasim Arif oğlu Heydərov | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Lənkəran rayounu, Şağlaser kəndi |
| Vətəndaşlığı | Azərbaycan |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Atası | Arif Heydərov |
| Elm sahəsi | Dil nəzəriyyəsi |
| Elmi dərəcəsi | Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru |
| Elmi adı | dosent |
| İş yerləri | AMEA İ.Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu, Təhsil şöbəsinin müdiri |
| Təhsili | Bakı Dövlət Universiteti, AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu |
| Mühüm layihəsi | Azərbaycan dilçiliyində ilk dəfə dialekt fonetikasını eksperimental metodların köməyi ilə tədqiqata cəlb etmişdir |
Həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Rasim Arif oğlu Heydərov 1978-ci il iyul ayının 14-də Lənkəran rayonunda anadan olmuşdur. Lənkəran rayonu R. Ağayev adına Şağlaser kənd orta məktəbini bitirmişdir. 1996–2000-ci illərdə BDU-nun filologiya fakültəsində təhsil almışdır. Həmin fakültəni fərqlənmə diplomu ilə bitirdikdən sonra magistr pilləsinə daxil olmuş, magistr pilləsini də 2002-ci ildə fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. 2002–2005-ci illərdə AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun əyani aspirantura pilləsində təhsil almışdır. 2008-ci ildə fəlsəfə doktoru, 2013-cü ildə dosent diplomu almışdır.
2002-ci ildən AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunda müxtəlif vəzifələrdə çalışmışdır. Hal-hazırda İnstitutun Təhsil şöbəsinin müdiridir. Həmçinin Rasim Heydərov 2010-cu ildən müxtəlif-Bakı Dövlət Universitetində, Xəzər Universitetində, Qərbi Kaspi Universitetində və s. universitetlərdə pedaqoji fəaliyyət göstərir.
Elmi yaradıcılığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent R. A. Heydərov Azərbaycan dilçiliyinin müxtəlif istiqamətləri üzrə araşdırmalar aparmış görkəmli dilçidir. O, Azərbaycan dilçiliyində ilk dəfə dillərin inkişafında dil əlaqələrinin rolunu sistemli şəkildə araşdırmış, bilinqvizm, interferensiya, konvergensiya və divergensiya, kodların dəyişdirilməsi məsələləri, picin və kreollaşma prosesini tədqiqata cəlb etmişdir. Həmçinin Azərbaycan dilinin orfofoniya lüğətinin hazırlanmasında iştirak etmişdir. (ç və d hərfləri) İxtisarlar (abreviatura) lüğətinin həmmüəlliflərindən biridir. Azərbaycan dilçiliyində ilk dəfə dialekt fonetikasını eksperimental metodların köməyi ilə tədqiqata cəlb etmişdir.
R. A. Heydərov 70-dən çox əsərlərin müəllifidir. Onun müxtəlif vaxtlarda çapdan çıxmış elmi əsərlərinin ümumi sayı 50-dir. Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent R. A. Heydərovun 3 elmi əsəri xarici jurnallarda dərc olunmuş, həmçinin beynəlxalq bazalarda referatlaşdırılan və indeksləşdirilən jurnallarda çap olunan 1 məqalənin müəllifidir.
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent R. A. Heydərovun 2013-cü ildə çap olunan "Dillərin inkişafında dil əlaqələrinin rolu" aldı monoqrafiyasında Azərbaycan dilçiliyi ilk dəfə olaraq, müxtəlif sistemli dillərin materialları əsasında dillərarası əlaqələrin yaranma səbəbləri, dil əlaqələri zamanı dilin müxtəlif səviyyələrində yaranan normadan kənaraçıxmalar və interferensiya hadisəsi, konvergensiya və divergensiya, dillərin ittifaqı, picin və kreollar dillər, bilinqvizm və diqlossiya və s. nəzəri məsələlər geniş və əhatəli şəkildə tədqiq olunmuşdur.
R. A. Heydərov həmçinin 4-cü sinif "Talış dili" dərsliyinin və metodik vəsaitinin həmmüəllifidir.
Əsərləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]● Dillərin inkişafında dil əlaqələrinin rolu. Bakı: Elm və təhsil, 2013. https://azerbaycandili.az/Literatures/Download/72/rasim-kitab-pdf.pdf
● İxtisarlar lüğəti. (həmmüəllif) Bakı, Elm, 2019, 232 s.
● Azərbaycan dilinin orfofoniya lüğəti (həmmüəllif). Bakı, Mütərcim, 2016, 1052 s. http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=510000&pno=5
● Dillərarası əlaqələr və dilbrin inkişafı məsələləri. https://azerbaycandili.az/Synopsis/Download/1109/Dil%20%C9%99laq%C9%99l%C9%99ri%20avtoreferat.pdf
● Orfoqrafiya qaÇağdaş ərəbşünaslığımızın 80 yaşlı korifeyiydalarının tənzimlənməsinə dair mülahizələr. https://www.anl.az/down/meqale/525/2021/fevral/732966.htm
● Azərbaycan dilinin orfoqrafiya qaydalarının tənzimlənməsinə dair. https://www.anl.az/down/meqale/dilchilik_ins_eserler/2018/01/798304(meqale).pdf
● Müasir Azərbaycan dilçiliyində lüğətçilik problemləri. Dilçilik İnstitutunun əsərləri № 3,2012
● Azərbaycan və talış dillərində hal kateqoriyası. Filologiya məsələləri № 6, "Elm və təhsil" Bakı, 2013
● Dilçilik elmimizin ustad nümayəndəsi. https://www.anl.az/down/meqale/525/2021/may/747108.htm
● Dilçilikdə struktur anlayışının yaranması. Azərbaycan filoloji fikri son on ildə, Bakı, "Bakı Universiteti Nəşriyyatı" 2001
● Fonologiyanın bir elm kimi müəyyənləşməsi. Azərbaycan filoloji fikrinin aktual problemləri, Bakı, "Bakı Universiteti Nəşriyyatı", 2002
● Dialekt fonetikasının tədqiqində eksperimental metodların üstünlükləri. Dilçilik İnstitutunu əsərləri, № 1, 2017
● Azərbaycan dilinin orfoqrafiya qaydalarının tənzimlənməsinə dair. Dilçilik İnstitutunu əsərləri, № 1, 2018
● Qloballaşma dövründə Azərbaycanda dil siyasəti məsələləri // VII Beynəlxalq Türk dünyası araşdırmaları simpoziumu. 20–23 oktyabr 2020, Niğde
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]https://science.gov.az/az/forms/doktora-filosofii-instituta-yazyikoznaniya/2397
https://science.gov.az/az/news/open/11112
http://zim.az/yeni-neshrler/2888-azrbaycan-dlnn-orfofonya-lt.html
https://fil.baau.edu.az/az/staff/rasim-heyderov-arif-oglu-22