Reptiliomorpha
Reptiliomorpha (mənası "sürünənəbənzər"; PhyloCode-da Pan-Amniota kimi tanınır), amniotları və yaşayan amfibiyalarla (lissamphibians) müqayisədə amniotlarla daha yeni ortaq əcdadı paylaşan tetrapodları ehtiva edən bir kladır.[1]
Dəyişən təriflər
[redaktə | mənbəni redaktə et]Reptiliomorpha adı, Professor Gunnar Säve-Söderbergh tərəfindən 1934-cü ildə amniotları və yaşayan amfibiyalardan daha çox amniotlarla əlaqəli olan müxtəlif gec Paleozoy tetrapodlarını təyin etmək üçün yaradılmışdır.[2]
Təəssüf ki, müxtəlif mütəxəssislər bu termini bir neçə fərqli şəkildə istifadə etmişlər. Hətta erkən amfibiyaların fosilləri üçün də istifadə edilmişdir.[1]
Xüsusiyyətləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ənənəvi olaraq Reptiliomorpha-ya aid edilən qruplar, yəni embolomerlər, seymouriamorphs və diadectomorphs, müasirlərindən, qeyri-reptiliomorf temnospondilərdən daha dərin və daha hündür kəlləyə sahib olmaları ilə fərqlənirdilər, lakin kəllə damı ilə yanaq arasında ibtidai kinezi (boş əlaqə) saxlamışdılar (yanaq kəllənin damına möhkəm yapışdırıldığı bəzi ixtisaslaşmış taksonlar, məsələn, Seymouria istisna olmaqla).[3]
Təsnifatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Reptiliomorpha kladına aşağıdakı qruplar daxildir:
- Embolomeri
- Seymouriamorpha
- Diadectomorpha
- Amniota
Filogenetik əlaqələr
[redaktə | mənbəni redaktə et]Reptiliomorpha kladının tərkibinə daxil olan qruplar arasındakı dəqiq əlaqələr mübahisəli olaraq qalır. Lakin, son filogenetik təhlillər, diadectomorfların amniotların ən yaxın qohumları olduğunu və seymouriamorph və embolomerlərin onlara nisbətən daha əsas olduğunu göstərir.[1]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 3 Laurin, M.; Reisz, R.R. "A reevaluation of early amniote phylogeny". Zoological Journal of the Linnean Society. 129 (1). 2000: 189–223. doi:10.1111/j.1096-3642.2000.tb00632.x.
- ↑ Säve-Söderbergh, G. "Some points of view concerning the evolution of the vertebrates and the classification of this group". Arkiv för Zoologi. 26A (17). 1934: 1–28.
- ↑ Laurin, M. "The osteology of a Lower Permian eosuchian from Texas and a review of diapsid phylogeny". Zoological Journal of the Linnean Society. 131 (1). 2001: 57–98. doi:10.1111/j.1096-3642.2001.tb00687.x.