Rocket Lab
| Rocket Lab | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Tipi | özəl şirkət[d] |
| Sənaye | aviakosmos sənayesi[d] |
| Təsis tarixi | iyun 2006[1] |
| Baş qərargahın yeri |
|
| rocketlabusa.com | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Rocket Lab[2] — Yeni Zelandiyada bir filialı olan Amerikan özəl kosmik şirkətidir.[3][4][5][6][7] Şirkət Atea adlı bir suborbital səsləndirici raket hazırladı və hazırda kiçik peyklər və CubeSats üçün xüsusi buraxılış təmin edən Electron kimi tanınan yüngül orbital raket kimi fəaliyyət göstərir. Şirkət 2006-cı ildə Yeni Zelandiyada Piter Bek tərəfindən təsis edilmişdir. 2013-cü ildə isə ABŞ-nin Kaliforniya ştatında baş ofisini açmışdır. Elektron test proqramı 2017-ci ilin may ayında başlayıb.[8][9] 2018-ci ilin əvvəlində şirkətin 5,7 milyon ABŞ dolları dəyərində olan bir qiymətlə uçuşlar keçirdiyi açıqlandı.[10] Mahia yarımadasından (Yeni Zelandiya) raket sınaq uçuşları 25 May 2017 və 21 Yanvar 2018 tarixlərində reallaşdı və ilk kommersiya uçuşu 11 Noyabr 2018 tarixində reallaşmışdır. 16 Dekabr 2018-ci ildə Rocket Lab ilk NASA missiyası olan ELANA proqramını təqdim etdi. Şirkət ilk buraxılışını 2020-ci ildə Virciniyadakı Orta Atlantika Regional Kosmik Mərkəzindən etməyi planlaşdırır. Şirkətin əsas məqsədi CubeSat peykləri kimi kiçik yüklərin orbitə çıxarılması üçün yüngül, kommersiya baxımından səmərəli buraxılış vasitələri(raketlər ) inkişaf etdirməkdir.2010-cu ilin dekabr ayında şirkət ABŞ hökumətindən nanosellitləri orbitlərə çatdırmaq üçün bir vasitə hazırlamaq üçün taktiki kosmik sistemlərin operativ yerləşdirilməsi proqramı çərçivəsində bir müqavilə aldı.
Ātea suborbital zond raketi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ātea suborbital zond raketinin ilk buraxılışı 2009-cu ilin sonunda baş tutdu. 60 kiloqram (130 funt) ağırlığında olan 6 metrlik (20 fut) raket, 120 kiloqram (75 mil) yüksəklikdə 2 kq yükləmə üçün hazırlanmışdır. Elmi malların və ya, ehtimal ki, şəxsi əşyaların daşınması üçün nəzərdə tutulmuşdu.Ātea-1, 30 Noyabr 2009-cu ildə Merkuri adalarından birindən müvəffəqiyyətlə çıxarıldı. Raket buraxılışı izlənildi, yük raketinin Karman xəttindən yuxarı qalxması faktı təsdiq edildi.
Electron raket-daşıyıcı raketi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Electron - Rutherford şirkəti tərəfindən hazırlanan və həm üst həm də alt pillələrinin istifadə olunduğu İki-pilləli daşıyıcı raketdir. Raket 500 kiloqram yüksəklikdəki günəş sinxron orbitinə 150 kiloqrama qədər ağırlıqdakı yükü çatdırmaq gücündədir.Gözlənilən buraxılış dəyəri isə 5 mln. dollardan azdır.
Rezerford mühərrikində qaz generatorundan, genişləndiricidən və ya Forsaj kamerasından deyil, batareyalı elektrik mühərriklərindən unikal qidalanmaya malik nasoslar istifadə olunur.Mühərrik , əsasən , 3D çapdan istifadə edərək , elektron - şüa əriməsi ilə istehsal olunur, nəticədə metal toz təbəqələri yüksək vakuum elektron şüa deyil, lazer ilə əriyir.
2016-cı ilin mart ayına qədər gücü 22 kN (5000 lbs / sq.düym) olan İkinci Rezerford mühərriki atəş testlərindənen asagi mailliye ile kosmosa ucmaqin yolu keçdi.İlk sınaq uçuşu 25 may 2017-ci ildə 04:20 UTC-də Yeni Zelandiyanın Şimal adasındakı Mahiya yarımadasından keçirildi. Raketin 224 km (140 mil) ətrafında bir hündürlük əldə edildikdən sonra nominal olaraq çalışdı, amma telemetriya itirildi, buna görə də məhv edilməsi barədə qərar məsafə səbəbindən qəbul edildi. Təxminən 224 km (140 mil) bir hündürlüyə çatdıqdan sonra, raket nominal olaraq işləyirdi, lakin telemetriya itirildi, buna görə də aralığa görə onu məhv etmək qərarı verildi.
21 Yanvar 2018-ci il tarixində, saat 01: 43-də, "Still Testing" adlı ikinci uçuş raketi orbitə girdi və Planet Labs və Spire Global müştəriləri üçün üç CubeSats yerləşdirdi. Raket eyni zamanda Günəş işığını əks etdirən 65 paneldən ibarət 1 metr enində karbon lif geodezik sahəsi olan "Humanity Star" adlı əlavə bir peyk yükü daşıdı. "Humanity Star" Yer atmosferinə yenidən girdi və 2018-ci ilin Mart ayında yandı..
11 Noyabr 2018-ci ildə Lisey şagirdləri tərəfindən yaradılan Spire Global, GeoOptics.CubeSat üçün peykləri daşıyan Mahia yarımadasından Electron-un ilk kommersiya buraxılışı (Dragonail prototipi) baş tutdu.
Amerikan şirkəti olan Rocket Lab, Mahia yarımadasındakı (Yeni Zelandiya) başlatma yerindən kiçik peykləri olan Electron daşıyıcı raketini uğurla kosmosa buraxmışdır. Bu barədə Rocket Lab-ın mətbuat xidməti məlumat yayıb.
Dekabr ayının 6-da [1] baş tutan buraxılış yüngül raket-daşıyıcı “Electron” üçün sayca 10-cu oldu.Bu buraxılış zamanı İngiltərə şirkətinə məxsus Alba Orbital və Yapon şirkətinə məxsus ALE kiçik peykləri orbitə göndərilib.Bütün kosmik gəmilər yerətrafı orbitdə uğurla yerləşdirilib.
Bu buraxılışda, Roket Lab şirkətinin mütəxəssisləri ilk dəfə olaraq, göndərilən raket-daşıyıcısının ilk pilləsini geri qaytarmaq üçün xüsusi paraşüt sistemindən istifadə etdilər.Hal-hazırda mütəxəssislər birinci pillənin təhlükəsizliyini və sonrakı buraxılışlarda istifadəsinin mümkünlüyünü qiymətləndirmək ilə məşğuldurlar.Electron raketinin ilk mərhələsinin Raket Lab-da təkrar istifadəsi ilə buraxılışların qiymətini əhəmiyyətli dərəcədə azaltmağı hədəfləyirlər. Birinci pillənin hazırlanmasında sərf olunan məbləğ buraxılış vasitəsinin istehsalının ümumi dəyərinin təxminən 70% -ni təşkil edir.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ https://www.rocketlabusa.com/latest/rocket-lab-celebrates-rich-ten-year-history/.
- ↑ Note: As of 2018, the company is structured as follows. The "ultimate holding company" is Rocket Lab USA Inc. registered in the United States. The subsidiary is Rocked Tab Limited, a NZ Limited Company.
- ↑ "FAQ". Rocket Lab. 29 March 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 March 2019.
Where is Rocket Lab based? [-] Rocket Lab is an American company with headquarters in Los Angeles and a wholly-owned New Zealand subsidiary.
- ↑ Wattles, Jackie. "Startup Rocket Lab puts 6 small satellites into orbit". cnn.com. November 11, 2018. 27 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 March 2019.
- ↑ Berger, Eric. "Rocket Lab Gets Second Launch Site Gears Up for Rapid Flight Cadence". Ars Technica. 17 October 2018. 31 July 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 March 2019.
- ↑ Botsford End, Rae. "Rocket Lab: the Electron, the Rutherford, and why Peter Beck started it in the first place". Spaceflight Insider. 2 May 2015. 10 May 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 March 2019.
- ↑ "Rocket Lab Electron 'Its a Test' flight successfully makes it to space". Rocket Lab. May 25, 2017. 5 August 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 March 2019.
- ↑ "Rocket Lab successfully makes it to space". Rocket Lab. 25 May 2017. 3 December 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 May 2017.
- ↑ "Rocket Lab Completes Major Technical Milestone Ahead of Test Launches". Rocket Lab. 13 December 2016. 20 December 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 December 2016.
- ↑ Gugliotta, Guy. "Small Rockets Aim for a Big Market". Air & Space Magazine. April 2018. 3 April 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 April 2018.