Rozafa qalası üçün mənbəyə bax

{{Hərbi qurğu
| adı                                       = Rozafa qalası
| hərbi-dəniz_bayrağı                       = 
| orijinal_adı                              = Kalaja e Rozafës
| hissəsi                                   = 
| yer                                       = 
|ən_yaxın_şəhər                             = [[Şkoder]], Albaniyanın şimal-qərbi
| ölkə                                      = 
| şəkil                                     = Burg Rozafa 01.JPG
| alt                                       = 
| izah                                      = Rozafa qalası
| şəkil2                                    = 
| alt2                                      = 
| izah2                                     =
| tipi                                      = 
|lat_dir = N |lat_deg =49 |lat_min =04 |lat_sec = 
|lon_dir = E |lon_deg =19 |lon_min =49 |lon_sec = 
|xəritənin_şəkli                            =
|xəritənin_ölçüsü                           =
|xəritə_alt                                 = 
|xəritənin_şəklinin_izahı                   = 
| xəritə1                                   = Albaniya
| xəritənin1_ölçüsü                         = 250
| xəritənin1_izahı                          = 
| xəritə1_nişanı                            = 
| xəritə1_nişanının_vəziyyəti               = 
| sahiblik                                  = 
| operator                                  =
| nəzarət_olunur                            = 
| digər_yerin_nişanı                        =
| digər_yer                                 =
| ictimaiətə_açılıb                         = Bəli
| yerin_sahəsi                              =
| kodu                                      = 
| tikilib                                   = E.ə.IX əsr
| istifadə_edilib                           = [[File:Vexilloid of the Roman Empire.svg|20px]] [[Roma imperiyası]] <br> [[File:Byzantine imperial flag, 14th century.svg|20px]] [[Bizans imperiyası]]<br>[[File:Seal of Stefan Nemanja.svg|20px]] [[Raşka dövləti]]<br>[[File:Flag of Serbia (1281).svg|20px]] [[Serbiya krallığı (orta əsrlər)|Serbiya krallığı]] <br>[[File:Flag of the Serbian Empire, reconstruction.svg|20px]] Serbiya imperiyası<br> [[File:Balsic small COA.svg|20px]] [[Zeta knyazlığı]]<br> [[File:Am Of Zaharia.jpg|20px]] Zahariya knyazlığı<br>[[File:Flag of Republic of Venice (1659-1675).svg|20px]] Venesiya Albaniyası<br> [[File:Flag of the Ottoman Empire (1844–1922).svg|20px]] [[Osmanlı imperiyası]] <br> [[File:Flag of Montenegro (1905–1918).svg|20px]] [[Monteneqro Krallığı|Monteneqro krallığı]]<br> [[Böyük güc|Böyük Güclər]] <br> {{flag|Albaniya}} [[Albaniya]]
| inşaatçı                                  = 
| materiallar                               = [[Əhəndaşı|Əhəngdaşı]], [[kərpic]]
| hündürlüyü                                = 
| uzunluğu                                  = 
| qəza                                      = 
| vəziyyəti                                 = 
| döyüşlər                                  = 
| hadisələr                                 = 
| hazırkı_komandir                          =
| keçmiş_komandirlər                        =
| qarnizon                                  = 
| icarəçilər                                = 
| sayt                                      = 
<!-- təcrübə haqqında informasiya, başlanğıc --> 
| kritik_təcrübələr                         =
| nüvə_təcrübələri                          = 
| termonüvə_təcrübələri                     = 
| digər_təcrübələr                          = 
| bərpası                                   =
| şəkil3                                    =  
| alt3                                      = 
| izah3                                     =
<!--  son  -->
<!--  aerodrom informasiyası, başlanğıc  -->
| IATA                                      = 
| ICAO                                      = 
| FAA                                       = 
| TC                                        =  
| LID                                       = 
| GPS                                       = 
| WMO                                       = 
| yüksəklik                                 = 
| r1-nömrə                                  = 
| r1-uzunluq                                = 
| r1-səth                                   = 
| r2-nömrə                                  = 
| r2-uzunluq                                = 
| r2-səth                                   = 
| digər_aerodrom                            = 
<!--  son  -->
| qeydlər                                   =
|Commons kateqoriyası                       = 
}}
'''Rozafa qalası''' ({{lang-sq|Kalaja e Rozafës}}) və ya '''Şkoder qalası''' ({{lang-sq|Kalaja e Shkodrës}}) — [[Albaniya]]nın şimal-qərbində, Şkoder şəhəri yaxınlığında yerləşən qala. 

O, dəniz səviyyəsindən 130 metr (430 fut) hündürlükdə, [[Buna çayı|Buna]] və [[Drin çayı|Drin çay]]ları ilə əhatə olunmuş qayalı təpədə yerləşir. Şkoder qraflığının mərkəzi olan qala, Albaniyanın ən qədim və tarixi şəhərlərindən biri, həmçinin mühüm mədəniyyət və iqtisadi mərkəzi olmuşdur.
== Tarixi ==
=== Qədim dövr ===
Strateji mövqeyinə görə təpədə qədim zamanlardan məskunlaşma olmuşdur. Paytaxtı Şkoder olan Labiate və Ardiyanın hakimiyyəti dövründə [[İlliriya]] qalası idi.{{sfn|Evans|2006|p=83}}

Üçüncü İlliriya müharibəsi zamanı İlliriya kralı Gentiy qüvvələrini Şkodrada cəmlədi. Lusiy Anisiy Qallın başçılıq etdiyi Roma ordusunun hücumuna məruz qaldıqda, Gentiy şəhərə qaçdı və qardaşı Karvantiyin hər an böyük xilasedici qoşunla gələcəyinə ümid edərək orada tələyə düşdü, lakin bu baş vermədi. Məğlubiyyətdən sonra Gentiy Roma sərkərdəsi ilə danışıqlar aparmaq üçün iki görkəmli qəbilə başçısı onun yanına Tevtik və Belli elçi göndərdi.{{sfn|Berranger|2007}} Barışığın üçüncü günündə Gentiy romalılara təslim oldu, həbs edildi və [[Roma imperiyası|Roma]]ya göndərildi. Roma ordusu Şkoder gölünün şimalına yürüş etdi, burada Medunda Gentiy arvadı kraliça Etutanı, qardaşı Karavantiy, oğulları Skerdilaydas və Plevrat ilə birlikdə və bir çox [[İlliriyalılar]]ı əsir aldılar.{{sfn|Wilkes|1995|p=174}}

E.ə. 168-ci ildə{{sfn|Wilkes|1995|p=72}}  Ardiya krallığının süqutu [[Tit Livi]] tərəfindən Romada Anisiyin zəfərinin təntənəli şəkildə qeyd olunduğu nəql olunur:
{{Cquote|Bir neçə gün ərzində həm quruda, həm də dənizdə öz əraziləri və istehkamları haqqında biliklərinə arxalanan cəsur İlliriya qəbiləsini məğlub etdi.}}
=== Orta əsrlər və Osmanlı dövrü ===
XIX əsr alman müəllifi və kəşfiyyatçısı İohann Georg von Han, qədim və orta əsrlərə aid Rozafa təpəsinin şəhərin cənubunda, təpə ilə Buna və Drin qovşağı arasında yerləşdiyini irəli sürmüşdü. Bu günə qədər qorunub saxlanılan istehkamlar əsasən Venesiya dövründən qalmadır.{{sfn|Von Hahn|1854|pp=94-96}}

Qalanın içərisində XIII əsrə aid, alimlər tərəfindən Müqəddəs Stefan kafedralı kimi qəbul edilən Venesiya Katolik kilsəsinin xarabalıqları var. Bura XV əsrdə Şkoderin mühasirəsindən sonra [[Osmanlı imperatorluğu]] şəhəri ələ keçirincə [[Fateh Sultan Mehmed]] məscidinə çevrildi. Qala 1478-79-cu illə və 1912-13-cü illərdə Şkoderin mühasirəsi də daxil olmaqla bir neçə tanınan mühasirənin yeri olmuşdur. Qala və onun ətrafı Albaniyanın Arxeoloji Parkını təşkil edir.

== Turizm ==
{| class="wikitable"
|+Ümumi Ziyarətçilər
|'''Dövr'''
|'''Ziyarətçilər'''
|-
|2016
|38,631<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.facebook.com/DRKKShkoderfaqjazyrtare/|title=DRKK Shkodër|website=www.facebook.com|language=en|access-date=2018-06-12|archive-date=2023-04-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20230415014639/https://www.facebook.com/DRKKShkoderfaqjazyrtare/|url-status=live}}</ref>
|-
|2017
|50,000<ref name=":0" />
|}
== Qalereya ==
<gallery mode="packed" heights="98px" style="text-align:left">
2013-10-03 Rozafa Castle, Shkodër 0328.jpg|Qalanın mərkəzi hissəsi
2013-10-03 Rozafa Castle, Shkodër 0263.jpg|Qalanın daxili
Shkoder Castle 4.jpg|Qalanın daxilindəki zal
2013-10-03 Rozafa Castle, Shkodër 0341.jpg|Divarın otla örtülmüş hissəsi
Vues iv41056.jpg|Rozafa qalası 1863-cü ildə
Rozafa Castle.jpg| Qaladan Buna çayının görünüşü
Rozafa Castle Ruins.jpg|Qala xarabalıqları
ALB0033ar.jpg|1964-cü ilin [[Albaniya leki]] əskinasının arxa tərəfində qalanın görünüşü
</gallery>

== Həmçinin bax ==
* [[Konstantin və Doruntina]]
* [[Albaniyada turizm]]
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
== Mənbə ==
*{{cite book |last= Fischer|first=Bernd j.|title=Albanian identities: myth and history|url=https://books.google.com/books?id=oRASDq3rc-YC|access-date=23 September 2010|year=2002|publisher=Indiana University Press|isbn=978-0-253-34189-1}}
*{{cite book|author-link=J. J. Wilkes|title=The Illyrians|location=Oxford, United Kingdom|publisher=Blackwell Publishing|year=1995|isbn=0-631-19807-5|url=https://books.google.com/books?id=4Nv6SPRKqs8C}}
*{{cite book|author-link=Johann Georg von Hahn|title=Albanesische Studien|place=Jena|year=1854|publisher=Verlag von Friedrich Mauke|url=https://archive.org/details/albanesischestu00unkngoog}} 
*{{cite book|editor-surname1=Research Centre for Islamic History, Art and Culture|periodical=Islamic art series|title=Ottoman architecture in Albania (1385-1912) |volume=Band 5|publication-place=Istanbul|isbn=92-9063-330-1|date=1990|language=de}}
*{{cite book|last=Berranger|first=Danièle|title=Épire, Illyrie, Macédoine: mélanges offerts au professeur Pierre Cabanes|isbn=2845163517|year=2007|publisher=Presses Univ Blaise Pascal|url=https://books.google.com/books?id=I_kFU6h77ssC&dq}}
*{{cite book|last=Evans|first=Arthur|collaboration=J. J. Wilkes|title=Ancient Illyria: An Archaeological Exploration|publisher=I.B.Tauris|year=2006|isbn=1845111672|url=https://books.google.com/books?id=3J96wSxMaeYC&dq}}
*{{cite book|last=Elsie|first=Robert|url=http://www.elsie.de/en/books/b09.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20090728124130/http://www.elsie.de/en/books/b09.html|url-status=dead|archive-date=2009-07-28|format=pdf|title=Albanian Folktales and Legends|year=1994|publisher=Naim Frashëri Publishing Company}}
*{{cite book|last=Dundes|first=Alan|title=The Walled-Up Wife: A Casebook|url=https://archive.org/details/walledupwife00alan|year=1996|publisher=University of Wisconsin Press|isbn=9780299150730}}
*{{Cite book |last1=Cornis-Pope|first1=Marcel |last2=Neubauer |first2=John |year=2004 |title=History of the Literary Cultures of East-Central Europe: Junctures and Disjunctures in the 19th and 20th Centuries|publisher=John Benjamins Publishing |isbn=978-90-272-3455-1}}
*{{cite book|last=Skëndi|first=Stavro|title=Poezia epike gojore e shqiptarëve dhe e sllavëve të jugut|year=2007|publisher=Instituti i Dialogut & Komunikimit|isbn=9789994398201}}
{{Albaniya milli parkları}}
{{Xarici keçidlər}}
[[Kateqoriya:Osmanlı Albaniyası]]
[[Kateqoriya:Şkoder]]
[[Kateqoriya:Albaniyada turizm]]