Səhləb

Səhləb
Səhləb
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Ranqsız: Diaphoretickes Ranqsız: Archaeplastida Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Birləpəlilər Dəstə: Quşqonmazçiçəklilər Fəsilə: Səhləbkimilər Yarımfəsilə: Orchidoideae Triba: Orchideae Yarımtriba: Orchidinae Cins: Səhləb
Beynəlxalq elmi adı
	Orchis L., 1753;
ITIS	894598
NCBI	59331
EOL	17815

Səhləb (lat. Orchis L.) – Səhləbkimilər fəsiləsindən çoxillik ot bitkisi. Gövdəsinin orta hündürlüyü 10-50 sm arasında dəyişir.

Yarpaqları geniş, yaxud xətti geniş lanset şəklində olur. Çiçəkləri uzun sünbülşəkilli hamaşçiçək formasında purpur və bənövşəyi rəngdə olur. Çiçəkləmə dövrü aprel ayından avqust ayına qədərdir.

Azərbaycanda, eləcə də Rusiya və Ukraynada bəzi növləri qırmızı kitaba düşüb.

Azərbaycanda səhləbin xarı bülbül adı ilə tanınan yabanı formaları da geniş yayılmışdır.

Dərman kimi istifadə olunan növləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Erkək səhləb (Orchis mascula L.)
Mürgü səhləbi (Orchis morio L.)
Bataqlıq səhləbi (Orchis palustris Jacq.)
Boyalı səhləb (Orchis picta Loisel.)
Purpur səhləb (Orchis purpurea Huds.)
Sanasunit səhləbi (Orchis sanasunitensis Fleischm.) (=Dactylorhiza sanasunitensis (Fleischm.) Soo)
Meymun səhləbi (Orchis simia Lam.)
Üçyarpaq səhləb (Orchis triphylla C. Koch.) (=Dactylorhiza triphylla|(C.Koch) Czer.)
Ütük səhləb (Orchis ustulata L.)^[3]

Digər növləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qafqaz qaş səhləbi (Qırmızı kitaba düşüb)

Maraqlı məlumatlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Britaniya alimləri dünyada olan ən balaca səhləb çiçəyini aşkar ediblər. Gülün ölçüsü cəmi 2,1 millimetrdir. Onun yarımşəffaf ləçəkləri bir qat hüceyrədən ibarətdir.

Aşkarlama tam təsadüfən baş verib – kiçik bitki Andın şərq hissələrindən gətirilmiş özünün ən iri kolleqalarının kökündə ilişib qalıb.

Hələ ki, yeni növ ad almayıb. Alimlər müəyyənləşdiriblər ki, aşkarlanmış səhləb Platystele cinsinə aiddir, Platystele jungermannioides növü 1912-ci ildə aşkarlanmış ən kiçik səhləbin adını daşıyır.

Son 100 ildə bu çiçəyin təqribən 1000 yeni növü aşkar olunmuşdur.^[4]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

↑ Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. səh. 405. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
↑ Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753.C. 2. səh. 939.
↑ Nurədiin Əliyev. Dərman bitkilərinin qısa lüğəti, Bakı, Elm, 2000
↑ "Arxivlənmiş surət". 2012-04-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-05-20.

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

[_8e70bc239d4d2ee2-1] Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. səh. 405. doi:10.5962/BHL.TITLE.746

[_fcc17385e3f88828-2] Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753.C. 2. səh. 939.

[3] Nurədiin Əliyev. Dərman bitkilərinin qısa lüğəti, Bakı, Elm, 2000

[4] "Arxivlənmiş surət". 2012-04-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-05-20.

[1]

[2]

[3]

[4]