Saloniki bolqar oğlanlar gimnaziyası
| Saloniki bolqar oğlanlar gimnaziyası | |
|---|---|
 | |
 | |
| 40°38′12″ şm. e. 22°56′57″ ş. u.HGYO | |
| Əsası qoyulub | 1880 |
| Bağlanıb | 1913 |
| Ölkə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Saloniki Bolqar oğlanlar gimnaziyası "Müqəddəslər Kiril və Mefodi" (bolq. Солунска българска мъжка гимназия „Св. св. Кирил и Методий“) – Makedoniyada ilk bolqar oğlanlar gimnaziyası, Bolqarıstan təhsilinin ən əhəmiyyətli mərkəzlərindən biri.
Gimnaziya 1880-ci ilin payızında Saloniki şəhərində yaradılmış və 1913-cü ilə qədər mövcud olmuşdur. Saloniki Gimnaziyasının davamçısı Bolqarıstanın Pirin Makedoniyasının Blaqoyevqrad şəhərindəki "Müqəddəs Kiril və Mefodi" Milli Humanitar Gimnaziyası hesab olunur.
Gimnaziya və siyasi mübarizə
[redaktə | mənbəni redaktə et]
Salonikidəki Bolqar cəmiyyəti kimi, 1893-cü ildən sonra gimnaziyanın şagirdləri və müəllimləri iki düşərgəyə — "inqilabçılar" və "təkamülçülər"ə bölündülər. Gimnaziya iki hərəkat arasında mübarizənin mərkəzlərindən biri idi.[1]
Təkamül inkişafının tərəfdarlarının fikirləri Ekzarxiyanın Makedoniya əhalisinin mədəni-maarif və iqtisadi inkişafının qanuni vasitələrlə davam etdirilməsinin zəruriliyi mövqeyi ilə əlaqələndirilir.[1]
İnqilabçılar Makedoniyanın muxtariyyəti üçün silahlı mübarizə hazırlamaq haqqında Daxili Makedoniya-odrin inqilab Təşkilatı ideyalarının tərəfdarları idilər.[2]
Gimnaziyada Daxili Makedoniya-odrin inqilab Təşkilatı hücrələri yarandı, tələbə nümayişləri və inqilabçı müəllimlərin bir hissəsi təkamülçü direktorlara qarşı bir neçə dəfə etirazları baş verdi[3]
1903-cü il yanvarın 2-dən 4-dək fizika otağında Daxili Makedoniya-odrin inqilab Təşkilatının Saloniki Konqresinin iclasları keçirildi və orada İlinden üsyanının hazırlanması barədə qərar qəbul edildi.[4] 1910-cu il aprelin 22–24-də gimnaziyada Bolqarıstan Matisasının Birinci Ümumi Yığıncağı keçirildi.[5]
Müasir Makedoniya tarixşünaslığına görə, bolqar və makedon əsilli tələbələrlə müəllimlər arasında gərginlik yaranıb.
Gimnaziya bədii ədəbiyyatda
[redaktə | mənbəni redaktə et]İvan Vazov "Makedoniya sonetləri " silsiləsinin bir hissəsi olan "Saloniki gimnaziyasına səfər" şeirini gimnaziyaya həsr edib. Şeirin yazılmasına 1884-cü ildə gimnaziyaya getməsi səbəb olmuşdur.
Gimnaziyanın direktorları və müəllimləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]
Gimnaziyada tanınmış bolqa alim və pedaqoqları dərs deyirdilər. Bojil Raynov ilk direktor hesab olunur. Kuzman Şapkarev gimnaziyaya birinci il baş müəllim, ikinci il isə nəzarətçi kimi rəhbərlik etmişdir.[6][7]
Direktorlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Kuzman Şapkarev — (1880–1881) (главный учитель)
- Bojil Raynov — (1881–1883)
- Georgi Kandilarov— (1883–1887)
- Konstantin Statelov — (1888)
- Naço Naçov — (1888–1891)
- Dimitr Haciivanov — (1891–1892)
- Vasil Kınçov — (1892–1893)
- Mixail Sarafov — (1893–1896)
- Anastas Naumov — (1896–1897)
- Xristo Matov — (1896–?)
- Nikola Naçov — ?
- Atanas Çengelev— ?
- Anton Popstoilov— (1907–1909)
- Todor Deçev— (1909–1912)
- Georgi Belev — (1912–1913)
Müəllimlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Vasil Kınçov (1888–1891), kimya müəllimi
- Vladislav Aleksiyev (1884–1962), hüquq
- Georgi Pırliçev, yazıçı
- Görçe Petrov(1895–1897), inqilabçı
- İvan Karacov(1875–1834), inqilabçı
- Konstantin Veliçkov (1890–1891), yazıçı və publisist
Gimnaziyanın şagirdləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Andrey Lyapçev, siyasətçi, Bolqarıstanın baş naziri
- Boris Sarafov, inqilabçı
- Qoçe Delçev, inqilabçı
- Dame Qruev, inqilabçıp
- Todor Aleksandrov, inqilabçı, Daxili Makedoniya-odrin inqilab Təşkilatının başçısı
- Dimitar Vlaxov, inqilabçı, Makedoniya Sosialist Respublikasının rəhbəri
Qeydlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 "Шатев, Павел. «В Македония под робство», София, 1983, трето издание, стр. 35". 2008-09-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-05-16.
- ↑ "Шатев, Павел. «В Македония под робство», София, 1983, трето издание, стр. 36". 2008-09-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-05-16.
- ↑ "Шатев, Павел. «В Македония под робство», София, 1983, трето издание, стр. 37". 2008-09-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-05-16.
- ↑ Божинов, Воин. Българската просвета в Македония и Одринска Тракия 1878–1913, София 1982, с. 145
- ↑ Жечев, Николай. "Българска матица в Цариград", Македонски преглед, г. XV, 1992, кн.1, с. 51.
- ↑ "Пламъкът на солунския светилник" юбилеен сборник, Народна просвета, София, 1970, стр. 293.
- ↑ Ганчев, Добри. "Спомени", изд. Слово, 2005, стр. 188.
Biblioqrafiya
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Georgi Kandilarov, "Solunda bolqar gimnaziyası və əsas məktəbi", Sofiya 1930
- Döyüşçü Bojinov, "Makedoniya və Odrinska Trakiyada maarifləndirmənin Bulqarskatası 1878–1913", Sofiya 1982
- Kuzman Şapkarev, "Makedoniyada vazrazhdaneto na bulgarshchinata üçün", Sofiya 1984
- Pavel Şatev, "Utancaqlıq altında Makedoniyada", Sofiya 1934; Sofiya 1983 (3-cü nəşr)
- "Saloniki" kolleksiyası, Sofiya, 1934 (Solunskite Bolqar Məktəbində müəllimlər və təhsilə baxın)
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Pavel Şatev, "Utancaqlıq altında Makedoniyada", Sofiya 1983 – [1] və [2] – Salonika Gimnaziyası haqqında fəsillər.
- Tsarevna Miladinova-Aleksievanın xatirələri Arxiv surəti 27 sentyabr 2007 tarixindən Wayback Machine saytında də
- Kuzman Şapkarev, "Makedoniyada vazrazhdeto na bulgarshchinata üçün", Sofiya 1984 – [3] və [4] – Saloniki Gimnaziyası haqqında fəsillər.
- Stoyan Nikolov. Balkanskitdə (1912–1913) müharibədən əvvəl və müharibə zamanı Solun dilində bolqar dilində Sudbata, "Makedoniya Pregled", Broy 2, 2008.
- Dimitar Tsuxlevin xatirələri, in: "Makedonski pregled", Broy 4, 2007.
- [5] Vazov, İvan . "Solunskata gimnaziyasına səfər", şeir