Saxta bayraq əməliyyatı
Saxta bayraq əməliyyatı — faktiki məsuliyyət mənbəyini gizlətmək və günahı başqa tərəfə yükləmək məqsədilə edilən hərəkət. "Saxta bayraq" termini ingilis dilində (ing. false flag) XVI əsrdə kiminsə sədaqətinin qəsdən təhrif edilməsi mənasını verən ifadə kimi yaranmışdır.[1][2] Termin məşhur olaraq dəniz müharibəsində bir gəminin öz həqiqi kimliyini gizlətmək üçün neytral və ya düşmən ölkənin bayrağını qaldırması hiyləsini təsvir etmək üçün istifadə edilmişdir.[1][2][3] Bu taktika əvvəlcə dəniz quldurları və kaperlər tərəfindən digər gəmiləri aldatmaq üçün onlara hücum etməzdən əvvəl onlara yaxınlaşmağa icazə vermək üçün istifadə edilmişdir. Daha sonra beynəlxalq dəniz qanunlarına uyğun olaraq dəniz müharibəsi zamanı məqbul bir təcrübə hesab edilmişdir, bir şərtlə ki, hücum edən gəmi hücum başlayan kimi öz həqiqi bayrağını nümayiş etdirsin.[4][5][6]
İndiki dövrdə bu termin özlərinə qarşı hücumlar təşkil edən və hücumları düşmən xalqlar, ya da terrorçular kimi göstərən ölkələri əhatə edir. Beləliklə, hücuma məruz qalan millətə daxili repressiya və ya xarici hərbi təcavüz üçün bəhanə yaradılır.[7]
Rusiyanın Ukraynaya hücumunda[redaktə | mənbəni redaktə et]
2022-ci ilin yanvar və fevral aylarında Qərb dövlət qurumları Rusiyanın Ukraynada saxta bayraq əməliyyatından istifadə edəcəyini proqnozlaşdırmışdı.[8] 24 fevralda Rusiyanın Ukraynaya hücumu ərəfəsində Rusiya hökuməti dezinformasiya kampaniyasını gücləndirmişdi. Bu zaman Rusiya dövlət mediası Ukrayna qüvvələrinin Rusiyaya hücum etdiyini göstərmək məqsədilə hər saat saxta bayraqlar yayırdı.[9][10] Dezinformasiya xarakterli videoların bir çoxu keyfiyyətsiz və həvəskar formada idi, uyğun olmayan metadatada səhv tarixlər göstərilirdi.[10] "Bellingcat" tədqiqatçılarının və digər müstəqil jurnalistlərin sübutları Donbasda iddia edilən hücumların, partlayışların və evakuasiyaların Rusiya tərəfindən təşkil edildiyini göstərmişdir.[10][9][11][12][13]
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 O'Conner, Patricia; Kellerman, Stewart. "The True History of False Flags". Grammarphobia.com. 11 May 2018. 16 January 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 June 2020.
- ↑ 1 2 "How the term 'false flag' migrated to the right". Columbia Journalism Review (ingilis). 2021-12-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-12-23.
- ↑ "False flags: What are they and when have they been used?". BBC News (ingilis). 2022-02-18. 2022-05-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-20.
- ↑ Politakis, George P. Modern Aspects of the Laws of Naval Warfare and Maritime Neutrality. Taylor & Francis. 2018. 281–. ISBN 978-1-136-88577-8.
- ↑ Faye Kert. Privateering: Patriots and Profits in the War of 1812. JHU Press. 30 September 2015. 62–. ISBN 978-1-4214-1747-9.
- ↑ Donald R. Hickey; Connie D. Clark. The Routledge Handbook of the War of 1812. Routledge. 8 October 2015. 64–. ISBN 978-1-317-70198-9.
- ↑ deHaven-Smith, Lance (2013). Conspiracy Theory in America. Austin: University of Texas Press. p. 225
- ↑ Walton, Calder. "False-Flag Invasions Are a Russian Specialty". Foreign Policy (ingilis). 4 February 2022. 2022-05-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-14.
- ↑ 1 2 Gilbert, David. "Russia's 'Idiotic' Disinformation Campaign Could Still Lead to War in Ukraine". Vice Media. 21 February 2022. 21 February 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 February 2022.
- ↑ 1 2 3 "Four Russian false flags that are comically easy to debunk". The Telegraph. 21 February 2022. 22 February 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 February 2022.
- ↑ "Russia says it prevented border breach from Ukraine, Kyiv calls it fake news". Reuters. 21 February 2022. 21 February 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 February 2022.
- ↑ Bellingcat Investigation Team. "Documenting and Debunking Dubious Footage from Ukraine's Frontlines". Bellingcat. 23 February 2022. 23 February 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 February 2022.
- ↑ "'Dumb and lazy': the flawed films of Ukrainian 'attacks' made by Russia's 'fake factory'". The Guardian. 21 February 2022. 21 February 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 February 2022.