Serbske Nowiny
| Serbske Nowiny | |
|---|---|
| Serbske Nowiny | |
 | |
 Qəzetin birinci səhifəsi 7 yanvar 1899-cu il | |
| Növ | Gündəlik qəzet |
| Nəşriyyat | Domovina |
| Baş redaktor | Janek Wowčer |
| Yaranma tarixi | 1921 |
| Dil | Yuxarı sorb dili |
| Baş ofis | |
| serbske-nowiny.de | |
Serbske Nowiny (ⓘ) — Yuxarı sorb (Almaniyanın Saksoniya federal əyalətinin şərq hissəsi) nəşr olunan axşam qəzetidi. Yuxarı sorb dilində çap olunan yeganə gündəlik qəzetdi. Qəzetin naşiri Bautzendə yerləşən Sorb milli assosiasiyasının "Domovina"sına daxil olan Domovina Xalq Nəşriyyatıdır.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
1842-ci ildə "Tydźenska nowina" adı ilə ilk dəfə Bautzendə çap olundu, onun redaktorları əvvəlcə Handrij Zejler, sonra isə Yan Arnost Smoler idi. 1854-cü ildə siyasi həftəlik jurnalın adı Serbske Nowiny olaraq dəyişdirildi. Nəşr və redaktə işi 1870-ci illərdə Marko Smoler öz üzərinə götürdü. Serbske Nowiny 1921-ci ildən gündəlik qəzet kimi nəşr olunur. Sorb qəzeti əvvəldən dövlət orqanlarının qoyduğu maneələrlə üzləşməli olur. Məsələn, Bautzen Şəhər Şurası açıq şəkildə şərt qoydu ki, Tydźenske nowiny heç bir xarici siyasət xəbəri dərc etməməlidir. Bundan əlavə, təriqət sərhədləri qəzetin yayılmasını məhdudlaşdırırsın. 1918-ci ilə qədər Serbske Nowiny əsasən yevangelist sorblar tərəfindən oxunurdu. Qəzet Yuxarı Sorb yazılı dilinin yevangelist variantında da çap olunurdu. Veymar Respublikası dövründə Serbske Nowiny öz inkişafının zirvəsində idi. Töhfələrinin yüksək keyfiyyəti sayəsində o, çoxsaylı yeni oxucular cəlb edə bilirdi. İndi mətbuat azadlığı da var idi və imperiya dövrünün senzura və məhdudiyyətləri daha jurnalistikanın inkişafına mane olmurdu.[2] Serbske Nowiny siyasətdən tutmuş mədəniyyətə, əyləncəyə qədər geniş mövzuları əhatə edirdi. Qəzet ardıcıl olaraq sorbların siyasi və mədəni hüquqları üçün kampaniya aparırdı. 1937-ci ildə alman hakimiyyət orqanlarının qərarı ilə qəzetin nəşri dayandırıldı. Qəzet 1947-ci ildən ADR-də yenidən başqa adla - Nowa Doba (Yeni Zaman) ilə nəşr olunmağa başladı. 1990-cı ildə qəzet öz orijinal adına qayıdır.[3]
Baş redaktorlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Handrij Zejler (1842-1848);
- Yan Arnost Smoler (1849-1884);
- Marko Smoler (1884-1937).
- Benedikt Dyrlich (1995-2011).
- Janek Vovçer (2011-ci ildən).
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Walter J. Rauch: Yuxarı Sorblarının mətbuatı və folkloru. Holzner, Würzburg 1959, (Marburger Ostforschungen 9, ISSN 0542-6537).
- Měrćin Völkel: Serbske nowiny a časopisy w zašłosći və w přitomnosći. Nakl. Domovina, Bautzen, 1984.
- Manfred Thiemann (red.): Sorbs. Kiçik bir ensiklopediya = Serbiya. Domovina Verlag, Bautzen 1989, ISBN 3-7420-0405-0.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ https://www.serbske-nowiny.de/.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-03-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-04-26.
- ↑ https://web.archive.org/web/20140801172438/http://www.serbske-nowiny.de/docs/snde.pdf