Sezar şifrəsi

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Sezar şifrəsi

Sezar şifrəsi — dünyada ən qədim bəlli olan şifrələrdən biridir. Məşhur Roma sərkərdəsi Yuli Sezar öz yazışmalarında indi onun adını daşıyan şifrdən istifadə edirdi. Adi latın əlifba yazılırdı, sonra onun altında həmin əlifba, lakin sola hərf dövri sürüşmə ilə yazılırdı. Sezar şifrəsini yerini dəişmə (əvəz etmə) şifrə kimi təsnif etmək olur. Şifrənin mükəmməlləşdirilmiş formasına Vijiner şifrəsi deyilir. Müasir kriptoqrafiyada Sezar şifrəsi dözümsüz kimi sayılır.

Riyazi reallaşdırılma[redaktə | mənbəni redaktə et]

— açıq tekstin simvolu, — şifrələnmiş tekstin simvolu, — əlifbanın gücü, — açar.

Misal[redaktə | mənbəni redaktə et]

Fərz edək ki . Onda "V" hərifi yerini dəişərək "A" hərifi olacak:

Əsas əlifba: ABCÇDEƏFGĞHXIİJKQLMNOÖPRSŞTUÜVYZ
Şifrələnmiş: ÇDEƏFGĞHXIİJKQLMNOÖPRSŞTUÜVYZABC


Mətn:

vikipediya açıq ensiklopediya

Şifrələnmiş mətn:

aqmqşgfqbç çəkn gpuqmorşgfqbç

Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]