Sistova müqaviləsi
| Sistova müqaviləsi | |
|---|---|
 | |
| İmzalanma tarixi | 4 avqust 1791 |
| Tərəflər |
 Avstriya hersoqluğu .svg){kind=small} Osmanlı İmperiyası |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Sistova müqaviləsi — 1787-1791-ci illər arasənda baş vermiş Avstriya-Osmanlı müharibəsinin sonunda imzalanmış müqavilədir. Böyük Britaniya, Prussiya və Hollandiya tərəfindən vasitəçilik edilərək, 4 avqust 1791-ci ildə Bolqarıstanda Sistovada (müasir Svishtov) imzalanmışdır.[1] 11 iyul 1789-cu ildə Osmanlı İmperiyası ilə İsveç arasında dostluq müqaviləsi bağlandı. Sultan III Səlim Rusiya və Avstriyanın onlar üçün təhlükə olacağını düşünən Prussiya kralı ilə ittifaq sazişi bağladı (31 yanvar 1790). Ancaq bu müqavilələr qüvvəyə minmədi. Fransa İnqilabından (1789) və Fransanın artan hərbi təhlükəsindən sonra yayılmağa başlayan millətçi fikirlər səbəbindən Avstriya Osmanlılarla yeni bir müqavilə imzalamağa məcbur oldu. Zestovi müqaviləsi 4 avqust 1791-ci ildə bu gün Bolqarıstanın şimalında yerləşən Zestoviç şəhərində imzalanmışdır. Bu müqavilədən sonra Osmanlı İmperiyası ilə Avstriya arasında dostluq dövrü başladı.
Sistova müqaviləsi Avstriya-Osmanlı müharibələrinə son qoydu. 19-cu və 20-ci əsrlərdə Avstriya Osmanlılara qarşı Rusiyanın rəhbərlik etdiyi müharibələrdə iştirak etmədi. Avstriya Sistova müqaviləsindən sonra müharibə zamanı aldığı torpaqları Osmanlı İmperiyasına qaytardı. Orşova və Unno çaylarının sahilində kiçik bir ərazi Avstriyaya qaldı. Avstriya Rusiyaya heç bir açıq və ya gizli yardım etməyəcəyinə zəmanət verdi. Bu müqavilədən sonra hər iki imperiya Birinci Dünya Müharibəsindən sonra heç vaxt bir-biri ilə vuruşmadı.
Müqavilədən əvvəlki vəziyyət
[redaktə | mənbəni redaktə et]Habsburg Monarxiyası müharibənin ilk ilində geri çəkildi, lakin sonra Belqradı fəth etdi və 1790-cı ildə Calafat yaxınlığında daha bir qələbə qazandı. Avstriyanın müttəfiqi olan Rusiya da çox uğur qazandı, lakin Avstriya Prussiyanın işğalı ilə hədələndi. Həmçinin, Fransa İnqilabı baş verdiyi üçün Avstriya müqaviləni imzalamaq məcburiyyətində qaldı.[2]
Sistova müqaviləsi ilə Avstriya hersoqluğu müharibə zamanı aldığı torpaqları Osmanlı İmperiyasına geri verdi. Orsow və Unno şəhərlərinin su tərəfindəki kiçik bir torpaq Avstriyaya buraxıldı. Avstriya Rusiyaya heç bir açıq və ya gizli yardım göstərməyəcəyinə dair bir zəmanət verdi.
Həmçinin bax
[redaktə | mənbəni redaktə et]İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Jeremy Black. British Foreign Policy in an Age of Revolutions, 1783-1793. Cambridge University Press. London. səh. 263.
- ↑ Virginia Aksan. Ottoman Wars, 1700-1870. London. 2007. səh. 138. ISBN 9781315840826.