Sitron

Sitron
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Malvidlər Dəstə: Sabunağacıçiçəklilər Fəsilə: Sədokimilər Yarımfəsilə: Aurantioideae Cins: Sitrus Növ: Sitron
Beynəlxalq elmi adı
Citrus medica L., 1753
Şəkil axtarışı ITIS   28886 NCBI   171251 EOL   582203 GRIN   t:10745 IPNI   59603-2 TPL   kew-2724208

Sitron (lat. Citrus medica)

Təbii yayılması

Qədimdən bəri bu növ Qərbi Hindistanda, Qərbi Asiyada və Aralıq dənizi ölkələrində geniş becərilir.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 3 m-dək olan kol və ya kiçik ağacdır. Zoğları və budaqları çılpaq, qoltuqlarda yerləşmiş, 3–5 sm uzunluğunda, tikanlıdır. Yarpaqları iri, uzunsov-oval, möhkəm, qısa saplaqlıdır. Böyüyən zoğların yuxarı yarpaqları al-qırmızı rəngli, yaşlı zoğları tünd yaşıldır. Çiçəkləri ağ, qırmızımtıl çalarlıdır, iri, tək və ya çiçək qruplarında yerləşir, ikicinslidir. Sitrus cinsinə daxil olan növlərdən meyvələrinin iri olmasına görə seçilir. Meyvələrinin uzunluğu 12–40 sm, diametri 8–28 sm-dir. Uzunsov, limon kimi sarı, bəzən narıncı rəngli, qalın (2,5–5 sm) qabıqlıdır.

Ekologiyası

−3, −40C temperaturda məhv olur.

Azərbaycanda yayılması

Lənkəran-Astara bölgəsində becərilir.

İstifadəsi

Meyvələri turş və ya turşa-şirin, bir az acıtəhərdir, azca sulu ləti tər halda qidada istifadə edilmir. Meyvənin lətində 5%-dək limon turşusu, 2,5%-dək şəkər (saxaroza-0,7%), qabığında 0,2%-dək efir yağı vardır. Yağın tərkibinə limonun, dipenten, sitral daxildir.

İstinadlar

• "Azərbaycan dendroflorasi" V cild, Baki, "Elm", 2019, 370 səh.