Slovakiya italyanları
Slovakiya italyanları (slovak. Taliani na Slovensku) — milli azlıqlardan biri hesab olunur. 2011-ci il siyahıyaalmasına görə, Slovakiyada rəsmi olaraq "digər" millətlərə (9825 nəfər) daxil olan 687 italyan mənşəli insan yaşayırdı (onlardan 65-i Slovakiyada doğulmuşdur). Siyahıyaalma zamanı 551 nəfər italyan dilini ana dili adlandırmış, 2033 nəfər iş və məktəbdə italyan dilində danışır, daha 1436 nəfər isə evdə italyan dilində danışır[1].
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Son orta əsrlərdə Slovakiyanın Macarıstan tərəfindən idarə edildiyi zaman, roman dillərində danışan insanlar arasında italyanlar böyük rol oynamışlar. Tokay-Hedyalya və Srem bölgələrində, Eger şəhərində məskunlaşan Valloniyanın yerli sakinlərindən fərqli olaraq, zaman-zaman italyanlar Macarıstana köçdülər. İtalyan mənşəli Macarıstan padşahları Andras III (Venesiya) və Karl Robert (Neapol) özü ilə bərabər bir çox inşaatçı, elm adamı, sənətkar, tacir və burjua nümayəndələrini gətirir. 14-cü əsrdə Apennin yarımadasından ticarətlə məşğul olan çox sayda mühacir (mədənçilik, duz sənayesi, sikkə) Macarıstanda və Slovakiyada meydana çıxdı. Koşitsedə italyanların görünməsi şaxt və bankların yaradılması ilə əlaqələndirilir. XIV-XV əsrlərin sonunda sənədlərə əsasən şəhərdə "qaliki" roman mənşəli mühacirlərin əksəriyyəti italyanlar idi. 1406-cı ildə Koşitse magistratında italyanlar meydana çıxır. Venesiyada olduğu kimi, Koşiste şəhər istehkamlarından kənarda da fəaliyyət göstərən öz hökumətləri var idi. Koşiste ilə yanaşı, Kremnitsa və Smolnikdə məskunlaşmışlar. İtalyanlar isə tez bir zamanda Macarıstan cəmiyyətinə mənimsədilər. İtalyan mənşəli Slovak ailələrindən Fransiski (təsisçisi - Jan Fransisko-Riemavski), Botto (qurucusu - Jan Botto), Lafranconi və Dibarbor fərqlənir. Müasir dövrdə italyan inşaatçıları müdafiənin qurulmasında əsas rol oynamışdırlar. Osmanlı İmperiyası Avstriya sərhədlərindən geri çəkildikdən sonra Macarıstan və Slovakiyada dini tikililər və digər tikililərin inşası ilə məşğul oldular[2]. 1910-cu ildə Avstriya-Macarıstanda aparılan bir siyahıyaalma zamanı, Slovakiyanın dörd yaşayış məntəqəsində italyan dili ana dili olan sakinlər qeydiyyata alınır. Yalnız iki yaşayış məntəqəsində onların payı 1% -dən çox olmuşdur. Danışanların ümumi sayı 213 nəfər olmuşdur:
- Zilina - 75 nəfər (ümumi əhalinin 0,82%)
- Bratislava - 65 nəfər (ümumi əhalinin 0.08%)
- Devin (Bratislava rayonu) - 21 nəfər (ümumi əhalinin 1.02%)
- Vışne Rujbaxi - 52 nəfər (ümumi əhalinin 7,07%)
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Štatistický úrad SR Arxivləşdirilib 2016-01-26 at the Wayback Machine (slovak.)
- ↑ Talianski stavitelia na území Slovenska v období raného novoveku a ich stavby Arxivləşdirilib 2015-09-24 at the Wayback Machine (slovak.)