Solou modeli

Robert Merton Solou — amerikalı iqtisadçı, Solou modelinin müəllifi

Solou modeli (Solou — Svon modeli , ing. Solow model) — ekzogen qənaət dərəcəsinə və neoklassik istehsal funksiyasına əsaslanan ekzogen iqtisadi artım modeli.

Solou modeli iqtisadi artımın bütün müasir modelləri üçün başlanğıc nöqtəsi hesab olunur və o, kapitalın dəyişmə sürətinin təhlili üçün lazımi riyazi əsas verir. Model bütün makroiqtisadi nəzəriyyələrə təsir göstərmişdir.

1956-cı ildə Robert Solou və Trevor Svon tərəfindən eyni vaxtda və müstəqil olaraq hazırlanmışdır.

Modelin çatışmazlıqlarından biri əmanət normasının ekzogen xarakter daşımasıdır, yəni modeldə istehlakçıların optimallaşdırıcı davranışı nəzərə alınmır (bu davranışı nəzərə alan model iqtisadi artımın neoklassik modeli adlanır). Model həm də inkişaf etməkdə olan ölkələrdə faiz dərəcəsinin qeyri-real qiymətləndirilməsinə gətirib çıxarır.

Solou modelinin meydana çıxmasından əvvəl iqtisadi artımı öyrənmək üçün ən çox yayılmış vasitə Harrod-Domar modeli idi. O, Keynsçi fərziyyələrə əsaslanırdı, yalnız makro səviyyəli məlumatlara (məcmu tələb, məcmu təklif və s.), fərdi istehlakçının və ya ayrı-ayrı firmanın mikrosəviyyəsinə məhəl qoymadan fəaliyyət göstərirdi və iqtisadi artımın mümkün mənfi nəticələrinə diqqət yetirirdi. xüsusilə işsizliklə bağlı. Həmçinin, modelin zəif tərəfləri Leontiyev istehsal funksiyasından istifadə etdiyi üçün resursların bir-birini əvəz edə bilməməsi və dinamik tarazlığın qeyri-sabitliyi idi. Neoklassik nəzəriyyəyə mikro səviyyədə neoklassik əsaslara əsaslanan və iqtisadi artım mexanizmini nümayiş etdirən öz modeli lazım idi və Solou modeli bu istiqamətdə ilk addım idi.

Arxa fon

Solou-Svon modeli 1946-cı ildə yaradılmış Harrod–Domar modelinin davamı kimi inkişaf etdirilmişdir. Bu model yalnız kapitalın iqtisadi artıma təsir etdiyini iddia edən məhdudlaşdırıcı fərziyyəni aradan qaldırdı (əgər kifayət qədər əmək mövcuddursa, kapital tam istifadə edilə bilər).Modelin əhəmiyyətli töhfələri 1956-cı ildə Robert Solou və Trevor Svon tərəfindən müstəqil şəkildə hazırlanan nisbətən sadə artım modellərindən qaynaqlanır. Solou modeli ABŞ-ın iqtisadi artımına dair mövcud məlumatlara uyğun gəlirdi və müəyyən uğur qazandı. 1987-ci ildə Solou iqtisadi artım sahəsindəki tədqiqatlarına görə Nobel mükafatına layiq görüldü.

Bu gün iqtisadçılar Solou artım mənbələri üzrə hesablamalarından istifadə edərək, texnoloji dəyişikliklərin, kapitalın və əməyin iqtisadi artıma ayrı-ayrılıqda təsirini təxmin edirlər.

Solou modeli iqtisadi artımı izah etmək üçün ən geniş istifadə olunan modellərdən biridir. Əsas ideyası budur ki, ümumi faktor məhsuldarlığındakı (TFP) dəyişikliklər ölkənin həyat səviyyəsinin sonsuz artmasına gətirib çıxara bilər.

Model təsviri

Modelin əsas fərziyyələri

Model qapalı iqtisadiyyatı nəzərdə tutur. Firmalar öz mənfəətlərini maksimuma çatdırırlar. Firmalar mükəmməl rəqabət şəraitində fəaliyyət göstərirlər. Yalnız bir məhsul $Y$ istehsal olunur, həm istehlak $C$, həm də investisiya $I$ üçün istifadə olunur. Texnoloji tərəqqinin sürətləri $g$, əhalinin artımı $n$ və kapitalın getmə sürəti $\delta$ sabitdir və ekzogen şəkildə verilir. Qənaət dərəcəsi $s$ də ekzogen olaraq təyin edilir. Modeldə fiskal siyasət (dövlət xərcləri və vergilər) yoxdur. Zaman $t$ davamlı olaraq dəyişir.

Ədəbiyyat

• Agénor, Pierre-Richard. Growth and Technological Progress: The Solow–Swan Model // The Economics of Adjustment and Growth (Second). Cambridge: Harvard University Press. 2004. 439–462. ISBN 978-0-674-01578-4.
• Barro, Robert J.; Sala-i-Martin, Xavier. Growth Models with Exogenous Saving Rates // Economic Growth (Second). New York: McGraw-Hill. 2004. 23–84. ISBN 978-0-262-02553-9.
• Burmeister, Edwin; Dobell, A. Rodney. One-Sector Growth Models // Mathematical Theories of Economic Growth. New York: Macmillan. 1970. 20–64.
• Dornbusch, Rüdiger; Fischer, Stanley; Startz, Richard. Growth Theory: The Neoclassical Model // Macroeconomics (Ninth). New York: McGraw-Hill Irwin. 2004. 61–75. ISBN 978-0-07-282340-0.
• Farmer, Roger E. A. Neoclassical Growth Theory // Macroeconomics (Second). Cincinnati: South-Western. 1999. 333–355. ISBN 978-0-324-12058-5.
• Ferguson, Brian S.; Lim, G. C. Introduction to Dynamic Economic Models. Manchester: Manchester University Press. 1998. 42–48. ISBN 978-0-7190-4996-5.
• Gandolfo, Giancarlo. The Neoclassical Growth Model // Economic Dynamics (Third). Berlin: Springer. 1996. 175–189. ISBN 978-3-540-60988-9.
• Halsmayer, Verena. "From Exploratory Modeling to Technical Expertise: Solow's Growth Model as a Multipurpose Design". History of Political Economy. 46 (Supplement 1, MIT and the Transformation of American Economics). 2014: 229–251. doi:10.1215/00182702-2716181. İstifadə tarixi: 2017-11-29.
• Intriligator, Michael D. Mathematical Optimalization and Economic Theory. Englewood Cliffs: Prentice-Hall. 1971. 398–416. ISBN 978-0-13-561753-3.
• van Rijckeghem Willy (1963) : The Structure of Some Macro-Economic Growth Models : a Comparison. Weltwirtschaftliches Archiv volume 91 pp. 84–100

Xarici keçidlər

• Solow Model Videos - 20+ videos walking through derivation of the Solow Growth Model's Conclusions
• Video explanation by Marginal Revolution University
• Java applet where you can experiment with parameters and learn about Solow model
• Solow Growth Model by Fiona Maclachlan, The Wolfram Demonstrations Project.
• A step-by-step explanation of how to understand the Solow Model
• Professor José-Víctor Ríos-Rull's course at University of Minnesota