Steqosefallar

Steqosefallar
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Tipüstü: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Klad: Olfactores Yarımtip: Onurğalılar İnfratip: Ağızçənəlilər Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Klad: Euteleostomi Klad: Xoanlar Klad: Rhipidistia Klad: Tetrapodomorpha Klad: Eotetrapodiformes Klad: Elpistostegalia Klad: Stegocephalia
Beynəlxalq elmi adı
Stegocephalia Edward Drinker Cope, 1868
Şəkil axtarışı FW   137278

Steqosefallar və Stegocephali — nəsli kəsilmiş suda-quruda yaşayan heyvanlar qrupu. Müasir suda — quruda yaşayanlardan fərqli olaraq, kəllələri bütöv olub, burun pərələri, gözlər və pineal orqan üçün dəlikləri vardır. Bədəni (2 m-ə yaxın) qismən sümükləşmiş dəri ilə (qarın zirehi) örtülmüşdü. Bəzi formalarda dişlər sadə konik, digərlərində isə dişlərin mürəkkəb qırışıqlı dentin kötüyü (məsələn: labirintodontlar) vardı. Sürfələri qəlsəmələrlə tənəffüs edirdi. Suda yaşayan steqosefallar yanaşı, quruya çıxan nümayəndələri də olmuşdur. Steqosefallar bir çoxu rəhbər formalardır.

Təsnifat tarixi

Əvvəlcə bu termin sistematik bir vahid kimi sıra səviyyəsində istifadə edilmişdir . Bu termin 19-cu əsrdə Amerika və Britaniya elmlərində məşhurlaşdı, baxmayaraq ki, əsasən ekvivalent olan Labirinthodonti termini 18 il əvvəl Hermann Burmeister tərəfindən diş quruluşuna istinad edərək istifadə edilmişdir.  Terminlər 20-ci əsrin əvvəllərində adətən üç sıraya bölünərək bir-birini əvəz edirdi.  Bununla belə, Stegocephalia (və Labyrinthodontia) parafiletik olduğundan , ad indi qeyri-rəsmi şəkildə amniotlar istisna olmaqla, erkən balıq olmayan onurğalıları ifadə etmək üçün istifadə olunur (birincisürünənlər və onların nəsilləri) və müasir lissamfibiyalar .

Paleontoloq Mişel Laurin köhnə termini götürdü və steqosefaliyanı filogenetik olaraq Panderichthys ilə müqayisədə Temnospondyli ilə daha yaxından əlaqəli bütün onurğalılar kimi müəyyən etdi ( qoşalaşmış üzgəcləri saxladığı bilinən tetrapodların ən yaxın qohumu , aşağıya baxın).  Buna görə də, Stegocephalia üzgəcləri deyil, ayaq barmaqları olan bütün onurğalı qruplarını və qoşalaşmış üzgəcləri saxlaya bilən bir neçə ( Elginerpeton , Metaxygnathus , Ventastega və bəlkə də Hynerpeton ) daxildir. Bu terminin köhnə istifadəsindən fərqli olaraq, Stegocephali bir təbəqəyə istinad edirbu sxemdə. Stegocephalia cinsinin bu konsepsiyası Tetrapoda adını tac qrupuna məhdudlaşdırmağa çalışanlar tərəfindən Tetrapoda adını əvəz etmək üçün seçilmişdir .  Beləliklə, o, hazırda yaşayan quruda yaşayan bütün onurğalıları və onların ilk amfibiya əcdadlarını əhatə edir.

Mənbə

• Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press. 2006. 679.