Suriya göyrüşü

Suriya göyrüşü
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superasteridlər Klad: Asteridlər Klad: Lamidlər Dəstə: Dalamazçiçəklilər Fəsilə: Zeytunkimilər Triba: Oleeae Yarımtriba: Fraxininae Cins: Göyrüş Növ: Suriya göyrüşü
Beynəlxalq elmi adı
Fraxinus syriaca Boiss., 1849
Şəklin VikiAnbarda axtarışı

Suriya göyrüşü (lat. Fraxinus syriaca) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin zeytunkimilər fəsiləsinin göyrüş cinsinə aid bitki növü.

Təbii yayılması

Vətəni Mərkəzi və Qərbi Asiyadır.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 10-15 m-ə çatan ağacdır. Düz, nazik gövdəlidir. Lələkvari yarpaqların uzunluğu 20 sm-dir. Yarpaqcıqları 9-11 ədəd olub, oturaqdır. Iti uclu, yumurtavari formalıdır. Çiçəkləri süpürgəvari çiçək qrupuna toplanmışdır. Dişi çiçəklərin dişicik ağzı tozcuğu götürməyə hazır olduqda erkək çiçəkləri hələ yetişmir. Ona görə mayalanma digər budaqlardan və ya digər ağaclardan olan tozcuqlarla baş verir. Meyvələri sentyabr-oktyabrda yetişir, ancaq qışda və ya erkən yazda torpağa düşür. Aprel-may aylarında çiçəkləyir, toxumları sentyabr ayında yetişir.

Ekologiyası

Məhsuldar torpaqlarda tez böyüyür, şaxtaya davamlıdır, bəzən yaz soyuqlarından əziyyət çəkir. 25-40 yaşından meyvə verir, 300 il yaşayır.

Azərbaycanda yayılması

Böyük və Kiçik Qafqazda rast gəlinir.

İstifadəsi

Yaşıllaşdırmada, park və bağların salınmasında istifadə olunur. Həşəratları cəlb etmək üçün onun çiçəklərində çiçək tacı vardır. Tərkibində çoxlu miqdarda yağ və zülallar olduğuna görə quşların və gəmiricilərin bir çox növləri tərəfindən qida kimi istifadə edilir.