Syerra-Leone üçün mənbəyə bax

{{mənbə yoxluğu}}
{{Dövlət
|orijinal_adı              = Republic of Sierra Leone
|rəsmi_adı                      = Syerra Leone Respublikası
|adı                       = Syerra Leone
|milli_şüarı                     = "Unity, Freedom, Justice" <br> "Birlik, azadlıq, ədalət" 
|himni                           = [[Syerra-Leone dövlət himni|High We Exalt Thee, Realm of the Free]]
|bayrağı                        = Flag of Sierra Leone.svg
|gerbi                          = Coat of arms of Sierra Leone.svg
|xəritəsi                         = Location Sierra Leone AU Africa.svg
|rəsmi_dilləri                   = [[İngilis dili]]
|paytaxtı                        = [[Fritaun]]
|koordinatları                   = {{Coord|8|29.067|N|13|14.067|W|type:city}}
|ən_böyük_şəhəri                 = paytaxtı
|etnik_qrupları                  = [[temne]]-35%, [[mende]]-31%,[[limba]] -8%,
[[fulbe]]-4%,
[[kono]]-2%,[[krio]]-2%,[[koranko]]-2%,
[[loko]]-2%,[[maninka]]-2%,[[susu]]-2%
|idarəetmə_forması              = [[Prezident respublikası]]
|rəhbərin_titulu1                        = [[Syerra-Leone prezidentlərinin siyahısı|Prezident]]
|rəhbərin_titulu2                        = [[Syerra-Leone vitse-prezidentlərinin siyahısı|Vitse-prezident]]
|rəhbərin_adı1              = [[Ernest Bai Koroma]][17.IX.2007 ~] 
|rəhbərin_adı2              = [[Samuel Sam-Sumana]]
|quruluş_növü            = 
|quruluş                    = 
|quruluş_hadisəsi1              = Böyük Britaniyadan müstəqillik
|quruluş_tarixi1               = 27 aprel 1961
|quruluş_hadisəsi2              = Respublika elan edilməsi
|quruluş_tarixi2               = 19 aprel 1971
|ərazisi                         = 71740 
|ərazi_sırası                     = 119-cu yer
|su_ərazisi_faizi                  = 1,1
|təxmini_əhalisi                 = 7 075 641
|təxmini_əhali_sırası             = 
|təxmini_əhalisi_il              = 2015
|əhalisinin_siyahıya_alınması            = 4 976 871
|əhalisinin_siyahıya_alınması_il         = 4.XII.2004
|əhalisinin_sıxlığı                  = 79.4
|əhalisinin_sıxlığı_sırası              = 114
|ÜDM_AQP                        = 9,881 milyard
|ÜDM_AQP_sırası                    = 
|ÜDM_AQP_il                     = 2016 təxmini
|adam_başına_ÜDM_AQP            = 1,534
|adam_başına_ÜDM_AQP_sırası        = 
|ÜDM_nominal                    = 4,563 milyard
|ÜDM_nominal_sırası                = 
|ÜDM_nominal_il                 = 2016 təxmini
|adam_başına_ÜDM_nominal        = 708
|adam_başına_ÜDM_nominal_sırası    = 
|İİİ                            = 0.359
|İİİ_il                         =2013 
|İİİ_sırası                       = 177-ci yer
|İİİ_fərq                       = 
|valyutası                     = Leone 
|valyutası_kodu                = SLL
|saat_qurşağı                   = +0
|üv_fərq                     = 
|yay_vaxtı_saat_qurşağı         = 
|üv_fərq           = 
|internet_domeni                = [[.sl]]
|telefon_kodu                   = 232
|qeydlər                           = 
}}
'''Syerra-Leone''' — [[Afrika]] qitəsinin qərbində, [[Atlantik okeanı]] sahillərində yerləşən dövlət. Ölkə şimaldan və şərqdən [[Qvineya]] ilə, cənub-şərqdən isə [[Liberiya]] ilə həmsərhəddir. Paytaxtı [[Fritaun]] şəhəridir.

== Tarix ==
Qonşusu Liberiya kimi azad edilmiş Afrikalı qullar tərəfindən qurulub (1791-ci ildə [[Fritaun]]u qurdular). Syerra Leone 1961-ci ildə ingilis müstəmləkə əsarətindən çıxaraq müstəqilliyini elan etmiş, 10 il sonra krallıq üsul-idarə sistemindən imtina edərək, respublikaya çevirilmişdir. 
90-cı illərdən başlayaraq 2002-ci ildə qədər dağıdıcı bir vətəndaş müharibəsi yaşamışdır. Ölkə ərazisində BMT sülhməramrıları fəaliyyət göstərməkdədir.

Almaz mədənləri baxımından olduqca zəngindir, buna baxmayaraq qərbli müstəmləkəçilərin təhrik etdiyi və göz yumduğu vətəndaş müharibəsi nəticəsində bir xeyli yoxsullaşmışdır.

== Coğrafiya ==
[[Fayl:UNsierraleone.PNG|thumb|480px|Syerra Leone]]
Sərhədlərinin ümumi uzunluğu 958&nbsp;km olub, sərhəd qonşuları isə Qvineya (652&nbsp;km), Liberiya (306&nbsp;km), sahil xəttinin uzunluğu 402&nbsp;km-dir.

Təbii sərvətləri almaz, titan, boksit, dəmir, qızıl, xromdur.

Tropik iqlimə sahibdir və ən alçaq nöqtəsi isə Atlantik okeanı 0 m-dir, ən yüksək nöqtəsi Loma Mansa (Bintimani dağında) 1,948 m -dir. Şərq Sierra Leone platasında yüksək səpələnmiş dağlar yerləşir.

Ölkənin mərkəzi meşələr, kol və əkinçilik olan düzənlik bölgədir ki, bu da Syerra-Leonenin ərazisinin təxminən 43%-ni tutur. Ölkənin şimal hissəsi Qvineya meşə-savanna mozaika ekoregionunun hissəsi kimi Dünya Vəhşi Təbiət Fondu tərəfindən təsnif edilmişdir, cənub hissəsini isə yağıntılı meşə düzənlik və əkinçilik təşkil edir.

Ərazi istifadəsi: əkinçiliyə uyğun torpaqlar 31%, meşəlik ərazi 28% və digərləri 33%-dir. Suvarılan ərazi 290&nbsp;km²-dir.

== Əhalisi ==
[[Fayl:Sierra Leone ethnic groups.svg|thumb|350px|Etnik tərkibi]]

Orta ömür həddi kişilərdə 42,69 il, qadınlarda 48,61 il (2001 məlumatları) olub,1 qadına düşən orta uşaq sayı 6.01 uşaq (2001 təxmini) təşkil edir.

== Din ==
Ölkə əhalisinin 78%-i islam, 21%-i xristian, 1%-i isə digər dinlərə sitayiş edir.

== İqrisadiyyat ==
İnflyasiya nisbəti (istehlakçı qiymətlərində) 15% -dir (2000 məlumatları). İş gücü 1981 məlumatlarına görə 1.369 milyondur. Sənaye, mədənçilik (almaz, dəmir, boksit) kiçik ölçülü sənaye müəssisələri (içki, toxuculuq, siqaret, ayaqqabı), qəhvə, [[kakao]], kokos və neft elami zavodlarından ibarətdir.

Əsas ixracat məhsulları almaz,pivə,siqaret,ayaqqabı və gön dəridir.

Kənd təsərrüfatı məhsulları düyü, qəhvə, palma toxumu, yer fıstığıdır. Ayrıca iqtisadi gəlir gətirən başda balıqçılıq olmaqla ev heyvandarlığı, mal-qoyun-donuz da yetişdirilir.

İllik 65 milyon $ (2000 məlumatları) ixrac edir və ixrac məhsulları almaz, kakao, qəhvə, balıqdır. Idxal isə illik 145 milyon $ (2000 məlumatları). Qida maddələri, maşın və avadanlıq, yanacaq və yağlar, kimyəvi maddələr idxal edir. İdxal nisbətləri aşağıdakı şəkildədir:
[[İngiltərə]] 34%, ABŞ 8%, [[İtaliya]] 7%, [[Nigeriya]] 5% (1999)

{{Syerra-Leone mövzularda}}
{{Afrika Birliyi}}
{{İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı}}
{{Syerra-Leone-qaralama}}

[[Kateqoriya:Syerra-Leone| ]]