Süni intellekt üçün mənbəyə bax

{{Aydınlaşdırma
|mövzu                       = insan məntiqinin maşınlarda tətbiqini nəzərdə tutan elm
|digər mövzu                 = Eyniadlı film
|digər mövzu səhifəsi        = Süni intellekt (film)
}}
{{Süni intellekt yanqutu}}
'''Süni intellekt''' (Sİ; {{Dil-en|artificial intelligence}}, abr. ''{{Lang|en|AI}}'') — [[İnsan|insanların]] və ya [[heyvanlar]]ın [[İntellekt|intellektindən]] fərqli olaraq maşın və ya proqram təminatının intellekti.<ref>{{Cite web |title=Andreas Kaplan; Artificial Intelligence, Business and Civilization - Our Fate Made in Machines, 2022, Routledge |url=https://www.routledge.com/Artificial-Intelligence-Business-and-Civilization-Our-Fate-Made-in-Machines/Kaplan/p/book/9781032155319 |access-date=2022-03-07 |archive-date=2022-05-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220506103920/https://www.routledge.com/Artificial-Intelligence-Business-and-Civilization-Our-Fate-Made-in-Machines/Kaplan/p/book/9781032155319 |url-status=live }}</ref> Süni intellekt tətbiqlərinə qabaqcıl [[Axtarış sistemi|veb axtarış mühərrikləri]] ([[Google|Quql axtarış sistemi]]), tövsiyə sistemləri ("[[YouTube]]", "[[Amazon (şirkət)|Amazon]]" və "[[Netflix]]" tərəfindən istifadə olunur), [[:Kateqoriya:Virtual assistentlər|virtual assistentlər]] ("[[Siri]]" və "[[Alexa Internet|Alexa]]" kimi), [[özügedən avtomobil]]lər ("Waymo"), [[Generativ süni intellekt|generativ]] və ya yaradıcı alətlər ("[[ChatGPT]]" və süni intellekt incəsənəti), strateji oyunlarda ([[şahmat]] və [[Qo]] kimi) ən yüksək səviyyədə yarışmaq daxildir.{{sfnp|Google|2016}}

Süni intellekt 1956-cı ildə akademik fənn kimi təsis edilmişdir.<ref name="Dartmouth workshop">[[Dartmouth workshop]]:

* {{Harvtxt|Russell|Norvig|2021|p=18}}
* {{Harvtxt|McCorduck|2004|pp=111–136}}
* {{Harvtxt|NRC|1999|pp=200–201}}The proposal:

* {{Harvtxt|McCarthy|Minsky|Rochester|Shannon|1955}}</ref> Bu sahə optimizm dövrlərindən keçmiş,<ref name="AI in the 60s">Successful programs the 60s:

* {{Harvtxt|McCorduck|2004|pp=243–252}}
* {{Harvtxt|Crevier|1993|pp=52–107}}
* {{Harvtxt|Moravec|1988|p=9}}
* {{Harvtxt|Russell|Norvig|2021|pp=19–21}}</ref><ref name="AI in the 80s">Funding initiatives in the early 80s: [[Fifth Generation Project]] (Japan), [[Alvey]] (UK), [[Microelectronics and Computer Technology Corporation]] (US), [[Strategic Computing Initiative]] (US):

* {{Harvtxt|McCorduck|2004|pp=426–441}}
* {{Harvtxt|Crevier|1993|pp=161–162, 197–203, 211, 240}}
* {{Harvtxt|Russell|Norvig|2021|p=23}}
* {{Harvtxt|NRC|1999|pp=210–211}}
* {{Harvtxt|Newquist|1994|pp=235–248}}</ref> sonradan məyusluq və maliyyə itkisi yaşamış,<ref name="First AI winter">First [[AI Winter]], [[Lighthill report]], [[Mansfield Amendment]]
* {{Harvtxt|Crevier|1993|pp=115–117}}
* {{Harvtxt|Russell|Norvig|2021|pp=21–22}}
* {{Harvtxt|NRC|1999|pp=212–213}}
* {{Harvtxt|Howe|1994}}
* {{Harvtxt|Newquist|1994|pp=189–201}}</ref><ref name="Second AI winter">Second [[AI Winter]]:

* {{Harvtxt|Russell|Norvig|2021|p=24}}
* {{Harvtxt|McCorduck|2004|pp=430–435}}
* {{Harvtxt|Crevier|1993|pp=209–210}}
* {{Harvtxt|NRC|1999|pp=214–216}}
* {{Harvtxt|Newquist|1994|pp=301–318}}</ref> lakin 2012-ci ildən sonra [[dərin öyrənmə]] bütün əvvəlki süni intellekt üsullarını üstələmiş,<ref name="Deep learning revolution">[[Deep learning]] revolution, [[AlexNet]]:

* {{Harvtxt|Russell|Norvig|2021|p=26}}
* {{harvtxt|McKinsey|2018}}</ref> beləliklə bu sahədə maliyyələşmə və maraqda böyük artım müşahidə edilmişdir.

Süni intellekt tədqiqatının müxtəlif alt sahələri xüsusi məqsədlər və xüsusi alətlərdən istifadə ətrafında cəmlənir. Süni intellekt tədqiqatının ənənəvi məqsədlərinə əsaslandırma, biliyin təqdim edilməsi, planlaşdırma, [[Maşın öyrənməsi|öyrənmə]], [[təbii dilin emalı]], qavrayış və [[robototexnika]]ya dəstək aiddir. Ümumi intellekt (ixtiyari problemi həll etmək bacarığı) sahənin uzunmüddətli hədəfləri arasındadır. Bu problemləri həll etmək üçün süni intellekt tədqiqatçıları axtarış və riyazi optimallaşdırma, formal məntiq, süni neyron şəbəkələri və statistika, ehtimal və iqtisadiyyata əsaslanan metodlar daxil olmaqla geniş spektrli problem həlli üsullarını uyğunlaşdırıb və inteqrasiya etmişdilər. Süni intellekt [[psixologiya]], [[Dilçilik|linqvistika]], [[fəlsəfə]], [[nevrologiya]] və bir çox başqa sahələrdən də istifadə edir.<ref name="AI influences">{{Harvtxt|Russell|Norvig|2021|loc=§1.2}}</ref>

== Məqsədlər ==
Burada simulyasiyanın ümumi problemi alt problemlərə bölünmüşdür. Bu problemlərin həlli isə, tədqiqatçıların ağıllı sistemin gələcəkdə nümayiş etdirməsini gözlədikləri xüsusiyyətlərindən və ya qabiliyyətlərindən ibarətdir. Aşağıda təsvir edilən əlamətlər isə ən çox diqqət çəkən və süni intellekt üzrə tədqiqatların əhatə dairəsini əhatə etmişdir.

=== Əsaslandırma və problemin həlli ===
İlkin tədqiqatçılar insanların tapmacaları həll edərkən və ya məntiqi çıxarışlar edərkən istifadə etdikləri addım-addım düşünməni təqlid edən alqoritmlər hazırlayırdılar.<ref>Problem-solving, puzzle solving, game playing, and deduction:</ref> 1980-ci illərin sonu və 1990-cı illərin sonunda isə, bu məsələnin həlli üçün, [[ehtimal]] və [[İqtisadiyyat (elm)|iqtisadiyyat]] anlayışlarından istifadə etməklə [[Qeyri-müəyyənlik|qeyri-müəyyən]] və ya natamam məlumatlarla işləmək üçün üsullar hazırlanmışdır.<ref>Uncertain reasoning:</ref>

Bu alqoritmlərin çoxu böyük düşüncə problemlərini həll etmək üçün kifayət deyildir, çünki onlar məsələnin həlli zamanı "kombinator partlayışı" yaşayır və problemlər böyüdükcə onlar tədricən yavaşlayırlar.<ref name="Intractability">[[Intractably|Intractability and efficiency]] and the [[combinatorial explosion]]:</ref> Hətta insanlar bu problemlərin həllində ilkin tədqiqatlarının modelləşdirə biləcəyi addım-addım çıxarışdan nadir hallarda istifadə edirlər. Əvəzində problemlərin çoxunu sürətli, intuitiv mühakimələrdən istifadə edərək həll edirlər.<ref name="Psychological evidence of sub-symbolic reasoning">Psychological evidence of the prevalence of sub-symbolic reasoning and knowledge:</ref> Dəqiq və səmərəli əsaslandırma isə həll edilməmiş problem olaraq qalır.

=== Biliyin nümayişi ===
[[Fayl:General_Formal_Ontology.svg|thumb|Ontologiya biliyi bir sahə daxilindəki anlayışlar toplusu və bu anlayışlar arasındakı əlaqələr kimi təmsil edir.]]
Biliyin təqdimatı və [[bilik mühəndisliyi]]<ref>[[Knowledge representation]] and [[knowledge engineering]]:</ref> süni intellekt proqramlarına suallara ağıllı cavab verməyə və real dünya faktları haqqında çıxarışlar etməyə imkan verir. Formal biliyin nümayişi isə, məzmuna əsaslanan indeksləşdirmə və axtarışda, {{Sfnp|Smoliar|Zhang|1994}} səhnə şərhində, {{Sfnp|Neumann|Möller|2008}} klinik qərarların qəbulunda, {{Sfnp|Kuperman|Reichley|Bailey|2006}} biliklərin kəşfində {{Sfnp|McGarry|2005}} və digər sahələrdə istifadə olunur. {{Sfnp|Bertini|Del Bimbo|Torniai|2006}}

[[Biliklər bazası|Bilik bazası]] proqram tərəfindən istifadə edilə bilən formada təmsil olunan biliklər toplusudur. [[Ontologiya (informasiya elmi)|Ontologiya]] isə, müəyyən bilik sahəsinin istifadə etdiyi obyektlərin, münasibətlərin, anlayışların və xassələrin məcmusudur. {{Sfnp|Russell|Norvig|2021}} Bilik bazaları obyektlər, xassələr, kateqoriyalar və obyektlər arasındakı aşağıdakı əlaqələr kimi şeyləri təmsil etməlidir;<ref name="Representing categories and relations">Representing categories and relations: [[Semantic network]]s, [[description logic]]s, [[Inheritance (object-oriented programming)|inheritance]] (including [[Frame (artificial intelligence)|frames]], and [[Scripts (artificial intelligence)|scripts]]):</ref> vəziyyətlər, hadisələr, hal və zaman;<ref name="Representing time">Representing events and time:[[Situation calculus]], [[event calculus]], [[fluent calculus]] (including solving the [[frame problem]]):</ref> səbəblər və nəticələr;<ref name="Representing causation">[[Causality#Causal calculus|Causal calculus]]:</ref> bilik haqqında bilik (başqa insanların bildikləri haqqında bizim bildiklərimiz);<ref name="Representing knowledge about knowledge">Representing knowledge about knowledge: Belief calculus, [[modal logic]]s:</ref> defolt mülahizə (insanların fərz etdiyi şeylər fərqli deyilənə qədər doğrudur və hətta digər faktlar dəyişdikdə belə doğru qalacaq);<ref name="Default reasoning and non-monotonic logic">[[Default reasoning]], [[Frame problem]], [[default logic]], [[non-monotonic logic]]s, [[Circumscription (logic)|circumscription]], [[closed world assumption]], [[Abductive reasoning|abduction]]:</ref> və biliyin bir çox başqa aspektləri və sahələrini.

Biliyin təqdim edilməsində ən çətin problemlər arasında sağlam düşüncə biliklərinin genişliyi (adi insanın bildiyi atom faktları çox böyükdür)<ref name="Breadth of commonsense knowledge">Breadth of commonsense knowledge:</ref> və ən ümumi mənalı biliyin alt-simvolik forması (insanların bildiklərinin çoxu onların şifahi şəkildə ifadə edə bildikləri "faktlar" və ya "bəyanatlar" kimi təqdim olunmur) hesab olunur.<ref name="Psychological evidence of sub-symbolic reasoning2">Psychological evidence of the prevalence of sub-symbolic reasoning and knowledge:</ref> Biliklərin mənimsənilməsinin çətinliyi də, süni intellekt tətbiqləri üçün bilik əldə etmək problemlərindən biri hesab olunur.

=== Planlaşdırma və qərar vermə ===
"Agent" dünyada qavrayan və hərəkət edən hər şeydir. Rasional agentin isə məqsədləri və ya üstünlükləri vardır və agent daim onları həyata keçirmək üçün tədbirlər görür. {{Sfnp|Russell|Norvig|2021}} [[Avtomatlaşdırılmış planlaşdırma və planlaşdırma|Avtomatlaşdırılmış planlaşdırmada]], agentin xüsusi məqsədi vardır.<ref>[[Automated planning and scheduling|Automated planning]]:</ref> Avtomatlaşdırılmış qərarların qəbulunda isə agentin üstünlükləri var — agent bəzi vəziyyətlərdə olmağı üstün tutur və bəzi vəziyyətlərdən qaçmağa çalışır. Qərar verən agent, hər bir vəziyyətə agentin ona nə qədər üstünlük verdiyini ölçən bir nömrə təyin edir. Bu zaman agent, hər bir mümkün hərəkət üçün, " [[Gözlənən fayda nəzəriyyəsi|gözlənilən faydalılığı]] " hesablaya bilər: nəticənin baş vermə ehtimalı ilə ölçülən fəaliyyətin isə bütün mümkün nəticələrinin faydası vardır. Daha sonra isə agent, maksimum gözlənilən fayda ilə hərəkəti seçə bilər.<ref>[[Automated decision making]], [[Decision theory]]:</ref>

[[Avtomatlaşdırılmış planlaşdırma və planlaşdırma|Klassik planlaşdırmada]] agent hər hansı bir hərəkətin təsirinin nə olacağını dəqiq bilir.<ref>[[Automated planning and scheduling#classical planning|Classical planning]]:</ref> Əksər real dünya problemlərində agent düşdüyü situasiyadan əmin olmaya bilər ("naməlum" və ya "müşahidə olunmaz") və hər bir mümkün hərəkətdən sonra nə baş verəcəyini dəqiq bilməyə bilər. O, ehtimala əsaslanan bir təxmin etməklə bir hərəkət seçməli və sonra hərəkətin işlədiyini görmək üçün vəziyyəti yenidən qiymətləndirməlidir.<ref>Sensorless or "conformant" planning, contingent planning, replanning (a.k.a online planning):</ref>

Bəzi problemlərdə agentin üstünlükləri qeyri-müəyyən ola bilər. Bu hala isə, xüsusən də başqa agentlər və ya insanlar iştirak etdiyi halı misal göstərmək olar. Bu hallar da agent, öz seçimlərini təkmilləşdirmək üçün məlumat axtara bilər.<ref>Uncertain preferences:</ref> İnformasiya dəyəri nəzəriyyəsi, bu hada kəşfiyyat və ya eksperimental hərəkətlərin dəyərini ölçmək üçün istifadə edilə bilər.<ref>[[Information value theory]]:</ref> Mümkün gələcək hərəkətlərin və vəziyyətlərin məkanı adətən həll edilməyəcək dərəcədə böyükdür, buna görə də agentlər nəticənin nə olacağına dair qeyri-müəyyən olaraq tədbirlər görməli və vəziyyətləri qiymətləndirməlidirlər.

Markov qərar prosesi, müəyyən bir hərəkətin vəziyyəti xüsusi şəkildə dəyişdirməsi ehtimalını təsvir edən keçid modelinə və hər bir vəziyyətin faydalılığını və hər bir fəaliyyətin dəyərini təmin edən mükafat funksiyasına malikdir. Siyasət qərarı hər bir mümkün vəziyyətlə əlaqələndirilir. Vəziyyət ya hesablana (məsələn, iterasiya ilə), ya da [[Evristika|evristik]] ola bilər və ya öyrənilə bilər.<ref>[[Markov decision process]]:</ref>

[[Oyunlar nəzəriyyəsi|Oyun nəzəriyyəsi]] qarşılıqlı təsir göstərən çoxsaylı agentlərin rasional davranışını təsvir edir və digər agentləri cəlb edən qərarlar qəbul edən süni intellekt proqramlarında istifadə olunur.<ref>[[Game theory]] and multi-agent decision theory:</ref>

== Problemə yanaşmalar ==
Süni zəkanın yaradılması probleminə bir çox istiqamətdə yanaşmalar olmuşdur. Bunlardan bir neçəsi aşağıda qeyd olunmuşdur:

=== [[Türinq testi|Turinq testi]] və intuitiv yanaşma ===
Modern kompüterlərin atası hesab edilən Alan Turinq, 1950-ci ildə "Mind" jurnalında nəşr olunan "Hesablama Maşınları və Zəka" adlı məqaləsində süni zəka ilə bağlı ilk düşüncələrini ortaya qoymuşdur. Bu məqalədə o, insan və kompüter arasında aparılan bir testdən bəhs edir. Bu testdə bir insan hakim rolunu oynayır və bir insanla bir kompüterlə sual-cavab aparır. Hakim, nə insanı, nə də kompüteri görə bilir. Turinq, bir kompüterin süni zəkaya sahib ola biləcəyini və hakimi çaşdıracaq qədər inandırıcı ola biləcəyini iddia edir. Hakim, insanla yoxsa kompüterlə danışdığını anlamayacaq. Bu testə Turinq testi deyilir.

==== '''Turinq testinin məqsədi və əhəmiyyəti''' ====
Turinq testi, bir maşının insan səviyyəsində zəkaya sahib olub olmadığını ölçmək üçün bir meyardır. Testin məqsədi, bir maşının davranışının insan davranışına o qədər bənzəyib-bənzəmədiyini müəyyən etməkdir ki, onu ayırd etmək mümkün olmasın. Turinq testi, süni zəka tədqiqatları sahəsində mühüm bir rol oynamış və bu sahədə bir çox müzakirəyə səbəb olmuşdur.

==== '''Turinq testinin tənqidləri''' ====
Turinq testi, süni zəkanın ölçülməsi üçün bir meyar olaraq tənqid edilmişdir. Bəzi tənqidçilər, testin yalnız bir maşının insan kimi davranma qabiliyyətini ölçdüyünü və həqiqi zəkanı ölçmədiyini iddia edir. Digər tənqidçilər isə testin subyektiv olduğunu və hakimin qərəzli ola biləcəyini iddia edir.

==== '''Turinq testinin təsiri''' ====
Turinq testi, süni zəka tədqiqatları sahəsində böyük təsirə malik olmuşdur. Test, bu sahədə bir çox tədqiqat və inkişafa ilham vermiş və süni zəkanın nə olduğu və necə ölçülməsi lazım olduğu barədə müzakirələrə səbəb olmuşdur.

=== Simvolik yanaşma ===
Süni zəka probleminə simvolik yanaşma ilk rəqəmsal maşınların yaranması dövründə yaranıb. Bu yanaşmada problemlərin həllinin tapılmasının uğur və səmərəliyi üçün informasiyanın abstraktlığı vacibdir.

=== Məntiqi yanaşma ===
Süni zəka sisteminin yaradılmasına məntiqi yanaşma modelləşdirilmiş mühakiməyə əsaslanır. Teorik əsas kimi məntiqə əsaslanır.

=== Orientasiyalı yanaşma ===
1990-cı illərdə yaranmış yanaşmadır, aqentli-orientasiyalı yanaşma və yaxud intellektual aqentlərdən istifadə edən yanaşma adlanır. Bu yanaşmaya görə zəka intellektual maşının qabağına qoyulmuş məqsədləri yerinə yetirilməsini hesablayan hissədir. Belə bir maşın ətraf aləmi sensorlarla qavrayan intellektual agent olacaq və onu əhatə edən obyektlərə icraedici mexanizmlərlə təsir edə biləcək.

== Tarixi ==
Süni zəka ifadəsi ilk dəfə 1956-cı ildə Con Makkarti tərəfindən istifadə olunub. O, bu ifadəni işlədərkən süni zəkanı "maşınları intellektual etmək elmi və mühəndisliyi" adlandırıb.

Zəkaya malik olan maşınlar və digər süni aparatlar barəsində yazılı fikirlərə hələ qədim [[Yunan mifologiyası|yunan mifləri]]ndə rast gəlmək olar. Zəkaya malik avtomatlaşdırılmış maşınlar [[Heron]], [[Əl Cəzirə]], [[Volfqanq von Kempelen]], [[Cabir ibn Həyyan]], [[Parasels]] və digər ixtiraçılar tərəfindən qədim dövrlərdən bəri hazırlanmışdır. Artıq eramızdan əvvəl 4-cü əsrdə yaşamış [[Aristotel]] süni zəkanın düşüncəsinin əsasını təşkil edən [[sillogizm]] nəticələr nəzəriyyəsinin əsasını qoymuşdur. 1275-ci ildə [[Roman Llull]] özünün [[Ars Maqna]] adlı məntiq aparatını ixtira etmişdir. Ars Maqnaya istifadəçi [[xristianlıq]] haqqında öz sualını daxil edir və aparat insanın köməyi olmadan dərhal avtomatik olaraq bu suala cavab tapırdı. Bu aparat müsəlmanları xristianlaşdırmaq məqsədilə yaradılmışdır.

Maşınların təlimi sərbəst şəkildə süni zəka biliklərinin və onun işləmə proseslərinin alınmasına aiddir. Bu süni zəka elminin ilk dövrlərindən mərkəzi olmuşdur. 1956-cı ildə Darmund yaz konferansında Rey Solomonoff öz-özünü öyrədə bilən maşının ola biləcəyi haqqında hesabat yazdı və onu "İntuitiv nəticə maşını" adlandırdı. Maşın təliminin iki növü vardır; müəllimsiz və müəllim ilə. Müəllimsiz öyrənmə cisimləri olduğu kimi qavramağa icazə verir. Müəllim ilə öyrənmə isə sinifləndirməyə və reqressiv analizə kömək edir. Sinifləndirmə onun üçün istifadə olunur ki, cismin hansı kateqoriyaya aid olduğu aydınlaşdırılsın. Reqressiv analiz isə ədədi sıralarda giriş ədədlərindən istifadə olunan funksiya tapılması ilə çıxış ədədinin proqnozlaşması üçün istifadə olunur. Təlim prosesi zamanı maşının düzgün cavabları mükafatlandırılır, yanlış cavabları isə cəzalandırılır.

Müasir dövrdəki süni zəkanın əsası 1956-cı ildə [[Dartmut Kolleci]]ndə keçirilən konferensiyada qoyulmuşdur.

Süni zəkanın aşağıdakı tərifləri verilir:

* Ənənəvi olaraq intellektual hesab olunan insan fəaliyyətinin növ və ya proqram təminatında modelləşdirmə vəzifələri qoyulur və həll olunur<ref name="RAAI">{{Cite web |title=Аверкин А. Н., Гаазе-Рапопорт М. Г., Поспелов Д. А. Толковый словарь по искусственному интеллекту. — М.:Радио и связь, 1992. — 256 с. |url=http://www.raai.org/library/tolk/aivoc.html#L208 |access-date=2020-06-08 |archive-date=2010-05-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100505015342/http://www.raai.org/library/tolk/aivoc.html#L208 |url-status=live }}</ref>.
* Ənənəvi olaraq insanın prerogativi sayılan funksiyaları (yaradıcı) yerinə yetirmək üçün ağıllı sistemlərin mülkiyyəti. Üstəlik, ağıllı bir sistem, bilikləri belə bir sistemin yaddaşında saxlanılan, müəyyən bir mövzu sahəsinə aid yaradıcı hesab olunan problemləri həll edə biləcək texniki və ya proqram sistemidir. Ağıllı bir sistemin quruluşuna üç əsas blok daxildir — məlumat bazası, həlledici və məlumatların daxil edilməsi üçün xüsusi proqramlar olmadan kompüterlərlə əlaqə yaratmağa imkan verən ağıllı interfeys<ref name="RAAI" />.
* Kompüter elmləri və informasiya texnologiyaları sahəsindəki vəzifəsi, kompüter sistemlərinin və digər süni cihazların köməyi ilə ağlabatan düşüncə və hərəkətin yaradılmasıdır<ref name="RAAI" />.
* sistemin xarici məlumatları düzgün şərh etmək, bu cür məlumatlardan öyrənmək və çevik uyğunlaşmadan istifadə edərək müəyyən məqsəd və vəzifələrə çatmaq üçün əldə olunan biliklərdən istifadə etmək bacarığıdır<ref>{{Cite web |title=Andreas Kaplan; Michael Haenlein (2019) Siri, Siri in my Hand, who’s the Fairest in the Land? On the Interpretations, Illustrations and Implications of Artificial Intelligence, Business Horizons, 62(1) |url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0007681318301393 |access-date=2020-06-08 |archive-date=2018-11-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181121191205/https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0007681318301393 |url-status=live }}</ref>.
* İnsanlar və "maşınlar" üçün ümumi olan xüsusi bir zəka təriflərindən birini aşağıdakı kimi tərtib etmək olar: "Zəka, müəyyən bir mürəkkəblik sinfinin problemlərini həll etmək və bu problemləri həll etmək üçün bir sistemin (ilk növbədə evristik) qabiliyyətidir"

== Fəlsəfi mahiyyəti ==
Süni zəka nə ilə məşğul olur sualının cavabı tam mənada yoxdur. Hər bir yazıçı süni zəka haqqında kitab yazarkən bu elmə müəyyən bir aspektdən yaxınlaşır.

Fəlsəfi cəhətdən insan zəkasının təbiəti və mənşəyi sualının cavabı hələ yoxdur. Kompüter "şüurluluğunun" da hər hansı bir həddi yoxdur, lakin süni zəkanın yaradılmasına bir sıra hipofizlər verilib, bunlara da Turinq testini və Nyuel-Saymon hipofizini misal göstərmək olar. Ona görə də süni zəka probleminin qoyulmasına iki cür yaxınlaşmaq olar:

Yuxarıdan aşağıya, semiotik – ekspert sistemlər, biliklər və məntiqi qərarlar bazası, yüksəksəviyyəli psixi prosesləri təqlid edən sistemlərin yaradılması, məsələn, düşüncə, danışıq, incəsənət və s.

Aşağıdan yuxarıya, bioloji elementlərə əsaslanan intellektləri modelləşdirmək üçün neyron sistemlərinin öyrənilməsi, evolusiya hesablamalarının aparılması, həmçinin neyrokompüter və biokompüterlərin yaradılması. Con Mak-Kartni tərəfindən verilən bu yaxınlaşma süni zəka elminə daxil deyil, yalnızca məqsədləri birdir.

== Əhəmiyyəti və problemləri ==
Müxtəlif çətin hesablamalarda və digər tapşırıqların həyata keçirilməsində süni zəkanın rolu böyükdür. Süni zəka çox yüksək səviyyədə ixtisaslaşmış sahədir, onun çoxlu sayda sahələri vardır. Çox zaman Sİ-nin bir sahəsi digər sahəsi ilə qarşılıqlı əlaqədə olmur. Onun bəzi sahələri isə o dərəcədə inkişafa nail olmuşdur ki, onlar artıq ayrıca bir ixtisas kimi fəaliyyət göstərirlər. İnsan zəkasından daha güclü bir zəkanın yaradılması Sİ-in əsas məqsədlərindəndir.

Süni zəkanı nəyə aid edilmasi sualina tək cavab yoxdur. Sİ haqqında bir kitab yazan hər bir müəllif, demək olar ki, o elmin nailiyyətlərini nəzərə alaraq, Sİ haqqinda hər hansı bir fikri müəyyən edir.

[[Fəlsəfə]] insanın zəkanın obrazı və statusu haqqinda məsələni həll etmir. Baxmayaraq ki, [[Nyuell-Saymon fərziyyəsi]], yaxud [[Türinq testi|Turinq testi]] kimi, bir sıra fərziyyələr irəli sürülmüşdü, kompüterin "ağlabatan" səvviyyəsinə qədər inkişaf etməsinin dəqiq sübutu yoxdur.

== Robotexnika ==
Robotexnika sahəsi və süni zəka elmi bir-biri ilə sıx əlaqədardır. Robotexnikada süni zəkadan istifadə edib intellektual robotların yaradılması süni zəka elminin yeni bir sahəsini yaradır. İntellektuallıq üzərində cisimləri manipulyasıya etmək, olduğu yeri tapmaq, ətraf aləmi təhlil etmək və hərəkəti planlaşdırmaq üçün işləmək lazımdır. Süni zəkası olan robotlara misal olaraq oyuncaq-robot Pleo, Aibo, Qrio və s. göstərmək olar.

== Elmi inkişaf istiqamətləri ==
Süni zəka elminin inkişafını iki istiqamətə ayırmaq olar:

İnsan qabiliyyətlərinə ixtisaslaşdırılmış süni zəka sistemlərinin yaxınlaşmasına əlaqədar olan problemlərin həlli və insan təbiətini reallaşdıran inteqrasiyalar;
İnsanlıq problemlərini həll edə bilən artıq yaradılmış süni zəka sistemlərinə əsaslanan süni zəkanın yaradılması. Hal-hazırda süni zəka sahəsində daha çox fundamental deyil, praktik sahədə bir çox mövzuya maraq var. Süni zəkanın yaradılmasına bir çox yanaşmalar istifadə edildi, lakin hələ də mükəmməl süni zəkanı heç bir qrup yarada bilməyib.

== Mövzuya dair əlavələr ==
Süni zəka intellektual maşın yaratmağı, xüsusən yalnız insanlara məxsul olduğu düşünülən yaradıcı fəaliyyətlə məşğul ola bilən intellektual proqram yaratmağı özünə məqsəd götürmüş elm və texnologiyadır. Bu elm həm də insan zəkasının araşdırılması kimi də başa düşülür.

Süni zəka bir elm kimi praktik və nəzəri hissələrdən ibarətdir. Praktik cəhətdən "Süni zəka" problemi bir tərəfdən informatikaya və hesablama riyaziyyatına, digər tərəfdən isə neyrofiziologiyaya və psixologiyaya aid edilir.

"Süni zəka" haqqında ilk fikirlər mexaniki materealizmin yaranması ilə, Dekartın "Metod haqqında mühakimələr" və Tomas Qobbsun "İnsan təbiəti" əsərlərində öz əksini tapdı.

1943-cü ildə U. Mak Kallok və U. Pitts öz məqalələrində süni neyron sistemi anlayışını təklif etdilər. D. Xebb 1949-cu ildə "Davranış oraqanizasiyası" əsərində neyronların öyrənilməsini əsaslarını göstərdi. Bu fikirlər bir neçə il sonra amerikan neyrofizioloq Frenk Rozenblattı inkişaf etdirdi. O, insan davranışlarını modelləşdirən mexanizm yaratmağı təklif etdi və onu "Perseptron" adlandırdı.

[[Fayl:MSL robocup 2006.jpg|thumb|RoboCup turniri]]

== Tətbiqi ==
Bəzi ən məşhur Sİ sistemləri:

Pepper-Yapon şirkəti olan Aldebaran Robotics və Softbank Mobile tərəfindən 2015-ci ildən satışa çıxarılmışdır. Bu humanoid robotun digər robotlardan fərqi odur ki, onun emosiyaları var. Pepper ətraf aləmi 3D kameralar vasitəsilə təhlil edə bilir, boyu 1.2 metr, kilosu isə 28 kilodur. O, insanların mimikaları ilə onların əhval-ruhiyyəsini başa düşə bilir. Həmçinin o, öz-özünü öyrədə bilən robotdur və lazım olan cavabları axtarmaq üçün internetə çıxışı var. Pepper hətta onu itələdikdə belə öz müvazinətini saxlaya bilir, insan toxunuşlarını hiss etmək üçün onda sensor qurğuları vardır.

* [[Watson]] — insanın danışığını dərk edən və çoxsaylı alqoritmlər sahəsində ehtimal axtarış aparmaq kimi, bacarığına malik olan, [[IBM]] şirkətinin qabaqcıl inkişaf sistemidir. Öz bacarığını nümayiş etdirmək üçün Watson [[ABŞ]]-nin "[[Jeopardy!]]" oyununda iştirak etmişdir, harada sistem hər iki oyunda qələbə çalmağı bacarmışdı.[http://www.technewsworld.com/story/71651.html]
* İllik [[RoboCup]] turnirində, robotların, futbolun sadələşdirilmiş formasında rəqabətin aparılması.
* Virtual söhbət proqramları. ChatMaster- Virtual söhbət proqramları insan danışığını təqlid edən, bir və daha çox insanla söhbət edən kompüter proqramıdır. İlk belə proqramlardan biri 1969-cu ildə Cozef Beyzenbaum tərəfindən yaradılan Eliza proqramı olmuşdur. Belə düşünülür ki, ideal virtual söhbət proqramı Turinq testini keçə biləcək. Chatmaster özü-özünü öyrədə bilən, insanla dialoq apara bilən proqramdır. Dialoq klaviatura ilə aparılır və ekranda əks etdirilir. Dialoq bütün dillərdə və hətta heroqriflərlə də aparıla bilir. Proqram yalnız yazılmış sözə deyil, həm də mətnin özünə reaksiya verə bilir. Proqramın cavabını nəinki düzəltmək, həm də öz istədiyin cavab ilə dəyişdirmək olur.

== Həmçinin bax ==
* [[Kvant hesablama]]

== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}

== Əlavə ədəbiyyat ==
{{refbegin|4}}
* {{Cite book |last1=Russell |first1=Stuart J. |title=[[Artificial Intelligence: A Modern Approach]] |last2=Norvig |first2=Peter. |publisher=Pearson |year=2021 |isbn=978-0134610993 |edition=4th |location=Hoboken |lccn=20190474 |author1-link=Stuart J. Russell |author2-link=Peter Norvig}}
* {{Cite book |last1=Rich |first1=Elaine |title=Artificial Intelligence |url=https://archive.org/details/artificialintell0000kevi |last2=Knight |first2=Kevin |last3=Nair |first3=Shivashankar B |date=2010 |publisher=Tata McGraw Hill India |isbn=978-0070087705 |edition=3rd |location=New Delhi |language=en |author1-link=Elaine Rich }}
* {{cite book |last1=Luger |first1=George |url=https://archive.org/details/artificialintell0000luge |title=Artificial Intelligence: Structures and Strategies for Complex Problem Solving |last2=Stubblefield |first2=William |publisher=Benjamin/Cummings |year=2004 |isbn=978-0-8053-4780-7 |edition=5th |author-link=George Luger |author2-link=William Stubblefield |access-date=17 December 2019 |url-access=registration |archive-url=https://web.archive.org/web/20200726220613/https://archive.org/details/artificialintell0000luge |archive-date=26 July 2020 |url-status=live }}
* {{cite book |last=Nilsson |first=Nils |url=https://archive.org/details/artificialintell0000nils |title=Artificial Intelligence: A New Synthesis |publisher=Morgan Kaufmann |year=1998 |isbn=978-1-55860-467-4 |author-link=Nils Nilsson (researcher) |access-date=18 November 2019 |url-access=registration |archive-url=https://web.archive.org/web/20200726131654/https://archive.org/details/artificialintell0000nils |archive-date=26 July 2020 |url-status=live }}
* {{cite book |last1=Poole |first1=David |url=https://archive.org/details/computationalint00pool |title=Computational Intelligence: A Logical Approach |last2=Mackworth |first2=Alan |last3=Goebel |first3=Randy |publisher=Oxford University Press |year=1998 |isbn=978-0-19-510270-3 |location=New York |author-link=David Poole (researcher) |author2-link=Alan Mackworth |author3-link=Randy Goebel |access-date=22 August 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200726131436/https://archive.org/details/computationalint00pool |archive-date=26 July 2020 |url-status=live }}
* {{cite book |last1=Poole |first1=David |url=http://artint.info/index.html |title=Artificial Intelligence: Foundations of Computational Agents |last2=Mackworth |first2=Alan |publisher=Cambridge University Press |year=2017 |isbn=978-1-107-19539-4 |edition=2nd |author-link=David Poole (researcher) |author2-link=Alan Mackworth |access-date=6 December 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171207013855/http://artint.info/index.html |archive-date=7 December 2017 |url-status=live }}
* {{cite book |last=Newquist |first=HP |title=The Brain Makers: Genius, Ego, And Greed In The Quest For Machines That Think |url=https://archive.org/details/brainmakers0000newq |publisher=Macmillan/SAMS |year=1994 |isbn=978-0-672-30412-5 |location=New York |author-link=HP Newquist }}
* {{cite book |last=Nilsson |first=Nils |title=The Quest for Artificial Intelligence: A History of Ideas and Achievements |url=https://archive.org/details/questforartifici0000nils |publisher=Cambridge University Press |year=2009 |isbn=978-0-521-12293-1 |location=New York |author-link=Nils Nilsson (researcher) }}
* {{cite web |last=Schmidhuber |first=Jürgen |author-link=Jürgen Schmidhuber |year=2022 |title=Annotated History of Modern AI and Deep Learning |url=https://people.idsia.ch/~juergen/ |access-date=2023-08-22 |archive-date=2023-08-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230807173414/https://people.idsia.ch/~juergen/ |url-status=live }}
* {{Cite web |last=Chen |first=Stephen |date=25 March 2023 |title=Artificial intelligence, immune to fear or favour, is helping to make China's foreign policy {{!}} South China Morning Post |url=https://www.scmp.com/news/china/society/article/2157223/artificial-intelligence-immune-fear-or-favour-helping-make |archive-url=https://web.archive.org/web/20230325224424/https://www.scmp.com/news/china/society/article/2157223/artificial-intelligence-immune-fear-or-favour-helping-make |archive-date=25 March 2023 |access-date=26 March 2023 }}
* {{cite news |last1=Vogels |first1=Emily A. |date=24 May 2023 |title=A majority of Americans have heard of ChatGPT, but few have tried it themselves |work=Pew Research Center |url=https://www.pewresearch.org/short-reads/2023/05/24/a-majority-of-americans-have-heard-of-chatgpt-but-few-have-tried-it-themselves/ |url-status=live |access-date=15 June 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230608181200/https://www.pewresearch.org/short-reads/2023/05/24/a-majority-of-americans-have-heard-of-chatgpt-but-few-have-tried-it-themselves/ |archive-date=8 June 2023 }}
* {{cite news |last=Kobielus |first=James |date=27 November 2019 |title=GPUs Continue to Dominate the AI Accelerator Market for Now |language=en |work=InformationWeek |url=https://www.informationweek.com/ai-or-machine-learning/gpus-continue-to-dominate-the-ai-accelerator-market-for-now |url-status=live |access-date=11 June 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211019031104/https://www.informationweek.com/ai-or-machine-learning/gpus-continue-to-dominate-the-ai-accelerator-market-for-now |archive-date=19 October 2021 }}
* {{cite news |last=Gertner |first=Jon |author-link=Jon Gartner |date=18 July 2023 |title=Wikipedia's Moment of Truth – Can the online encyclopedia help teach A.I. chatbots to get their facts right — without destroying itself in the process? + comment |work=[[The New York Times]] |url=https://www.nytimes.com/2023/07/18/magazine/wikipedia-ai-chatgpt.html |url-status=bot: unknown |accessdate=19 July 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230718233916/https://www.nytimes.com/2023/07/18/magazine/wikipedia-ai-chatgpt.html#permid=126389255 |archivedate=18 July 2023 }}
* {{Cite conference|last1=Hornik|first1=Kurt|last2=Stinchcombe|first2=Maxwell|last3=White|first3=Halbert|date=1989|title=Multilayer Feedforward Networks are Universal Approximators|url=http://cognitivemedium.com/magic_paper/assets/Hornik.pdf|publisher=Pergamon Press|journal=Neural Networks|volume=2|pages=359–366|access-date=2023-08-22|archive-date=2023-04-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20230421140436/https://cognitivemedium.com/magic_paper/assets/Hornik.pdf|url-status=live}}
* {{Cite report|last1=Cybenko|first1=G.|author-link=George Cybenko|year=1988|title=Continuous valued neural networks with two hidden layers are sufficient|publisher=Department of Computer Science, Tufts University}}
* {{citation|first=I. J.|last=Good|author-link=I. J. Good|title=Speculations Concerning the First Ultraintelligent Machine|year=1965|url=https://exhibits.stanford.edu/feigenbaum/catalog/gz727rg3869|access-date=2023-08-22|archive-date=2023-07-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20230710131733/https://exhibits.stanford.edu/feigenbaum/catalog/gz727rg3869|url-status=live}}
* {{citation|first=Matteo|last=Wong|title=ChatGPT Is Already Obsolete|date=19 May 2023|magazine=The Atlantic|url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2023/05/ai-advancements-multimodal-models/674113/?utm_source=newsletter&utm_medium=email&utm_campaign=atlantic-daily-newsletter&utm_content=20230519&utm_term=The%20Atlantic%20Daily|access-date=22 August 2023|archive-date=15 July 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230715114904/https://www.theatlantic.com/technology/archive/2023/05/ai-advancements-multimodal-models/674113/?utm_source=newsletter&utm_medium=email&utm_campaign=atlantic-daily-newsletter&utm_content=20230519&utm_term=The%20Atlantic%20Daily|url-status=live}}
* {{Cite book |last=Christian |first=Brian |title=[[The Alignment Problem]]: Machine learning and human values |publisher=W. W. Norton & Company |year=2020 |isbn=978-0-393-86833-3 |oclc=1233266753 |author-link=Brian Christian}}
* {{cite news |last1=DiFeliciantonio |first1=Chase |date=3 April 2023 |title=AI has already changed the world. This report shows how |work=San Francisco Chronicle |url=https://www.sfchronicle.com/tech/article/ai-artificial-intelligence-report-stanford-17869558.php |url-status=live |access-date=19 June 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230619015309/https://www.sfchronicle.com/tech/article/ai-artificial-intelligence-report-stanford-17869558.php |archive-date=19 June 2023 }}
* {{cite news |last1=Goswami |first1=Rohan |date=5 April 2023 |title=Here's where the A.I. jobs are |language=en |work=CNBC |url=https://www.cnbc.com/2023/04/05/ai-jobs-see-the-state-by-state-data-from-a-stanford-study.html |url-status=live |access-date=19 June 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230619015309/https://www.cnbc.com/2023/04/05/ai-jobs-see-the-state-by-state-data-from-a-stanford-study.html |archive-date=19 June 2023 }}
* {{citation|last1=Nilsson|first1=Nils|author-link1=Nils John Nilsson|title=Eyes on the Prize|year=1995|magazine=AI Magazine|volume=16|pages=9–17}}
* {{citation|last1=McCarthy|first1=John|author-link1=John McCarthy (computer scientist)|title=From Here to Human-Level AI|year=2007|journal=Artificial Intelligence|pages=171}}
* {{citation|last1=Beal|first1=J.|last2=Winston|first2=Patrick|author-link2=Patrick Winston|title=The New Frontier of Human-Level Artificial Intelligence|journal=IEEE Intelligent Systems|year=2009|volume=24|pages=21–24|doi=10.1109/MIS.2009.75|hdl=1721.1/52357|s2cid=32437713|hdl-access=free|issn = 1541-1672 }}
* {{citation|last1=Bushwick|first1=Sophie|title=What the New GPT-4 AI Can Do|magazine=Scientific American|date=16 March 2023|url=https://www.scientificamerican.com/article/what-the-new-gpt-4-ai-can-do/|access-date=22 August 2023|archive-date=22 August 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230822233655/https://www.scientificamerican.com/article/what-the-new-gpt-4-ai-can-do/|url-status=live}}
* {{citation|last1=Mitchell|first1=Tom|author-link1=Tom M. Mitchell|title=Machine Learning|year=1997|publisher=McGraw Hill|isbn=0070428077}}
* {{citation|last=McGaughey|first=E|title=Will Robots Automate Your Job Away? Full Employment, Basic Income, and Economic Democracy|year=2022|page=51(3) Industrial Law Journal 511–559|doi=10.2139/ssrn.3044448|ssrn=3044448|s2cid=219336439|url=https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3044448|access-date=27 May 2023|archive-date=31 January 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210131074722/https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3044448|url-status=live}}
* {{citation|last=McCarthy|first=John|author-link=John McCarthy (computer scientist)|year=1999|title=What is AI?|url=http://jmc.stanford.edu/artificial-intelligence/what-is-ai/index.html|access-date=4 December 2022|archive-date=4 December 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221204051737/http://jmc.stanford.edu/artificial-intelligence/what-is-ai/index.html|url-status=live}}
* {{citation|first=P. J.|last=Werbos|author-link=Paul Werbos|title=Generalization of backpropagation with application to a recurrent gas market model|journal=Neural Networks|year=1988|volume=1|issue=4|pages=339–356|doi=10.1016/0893-6080(88)90007-X|url=https://zenodo.org/record/1258627|access-date=29 September 2021|archive-date=29 October 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211029180324/https://zenodo.org/record/1258627|url-status=live}}
* {{Cite journal|url=http://www.jmlr.org/papers/volume3/gers02a/gers02a.pdf|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.jmlr.org/papers/volume3/gers02a/gers02a.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live|title=Learning Precise Timing with LSTM Recurrent Networks|last1=Gers|first1=Felix A.|last2=Schraudolph|first2=Nicol N.|journal=Journal of Machine Learning Research|volume=3|access-date=13 June 2017|last3=Schraudolph|first3=Jürgen|pages=115–143|year=2002}}
* {{cite journal|last1=Deng|first1=L.|last2=Yu|first2=D.|year=2014|title=Deep Learning: Methods and Applications|journal=Foundations and Trends in Signal Processing|volume=7|issue=3–4|pages=1–199|doi=10.1561/2000000039|url=http://research.microsoft.com/pubs/209355/DeepLearning-NowPublishing-Vol7-SIG-039.pdf|access-date=18 October 2014|archive-date=14 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160314152112/http://research.microsoft.com/pubs/209355/DeepLearning-NowPublishing-Vol7-SIG-039.pdf|url-status=live}}
* {{Cite journal|last1=Schulz|first1=Hannes|last2=Behnke|first2=Sven|date=1 November 2012|title=Deep Learning|journal=KI – Künstliche Intelligenz|language=en|volume=26|issue=4|pages=357–363|doi=10.1007/s13218-012-0198-z|s2cid=220523562|issn=1610-1987|url=https://www.researchgate.net/publication/230690795}}
* {{cite journal|last1=Fukushima|first1=K.|year=2007|title=Neocognitron|journal=Scholarpedia|volume=2|issue=1|page=1717|doi=10.4249/scholarpedia.1717|bibcode=2007SchpJ...2.1717F|doi-access=free}} was introduced by [[Kunihiko Fukushima]] in 1980.
* {{Cite book |last=Habibi |first=Aghdam, Hamed |title=Guide to convolutional neural networks : a practical application to traffic-sign detection and classification |date=2017 |others=Heravi, Elnaz Jahani |isbn=978-3319575490 |location=Cham, Switzerland |oclc=987790957}}
* {{Cite book |last1=Ciresan |first1=D. |title=2012 IEEE Conference on Computer Vision and Pattern Recognition |last2=Meier |first2=U. |last3=Schmidhuber |first3=J. |year=2012 |isbn=978-1-4673-1228-8 |pages=3642–3649 |chapter=Multi-column deep neural networks for image classification |doi=10.1109/cvpr.2012.6248110 |arxiv=1202.2745 |s2cid=2161592}}
* {{cite news |date=2016 |title=From not working to neural networking |newspaper=The Economist |url=https://www.economist.com/news/special-report/21700756-artificial-intelligence-boom-based-old-idea-modern-twist-not |url-status=live |access-date=26 April 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161231203934/https://www.economist.com/news/special-report/21700756-artificial-intelligence-boom-based-old-idea-modern-twist-not |archive-date=31 December 2016 |ref={{harvid|The Economist|2016}} }}
* {{cite magazine|last1=Thompson|first1=Derek|title=What Jobs Will the Robots Take?|date=23 January 2014|magazine=The Atlantic|url=https://www.theatlantic.com/business/archive/2014/01/what-jobs-will-the-robots-take/283239/|access-date=24 April 2018|archive-date=24 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180424202435/https://www.theatlantic.com/business/archive/2014/01/what-jobs-will-the-robots-take/283239/|url-status=live}}
* {{cite journal|last1=Scassellati|first1=Brian|title=Theory of mind for a humanoid robot|journal=Autonomous Robots|volume=12|issue=1|year=2002|pages=13–24|doi=10.1023/A:1013298507114|s2cid=1979315}}
* {{cite news |last1=Sample |first1=Ian |date=14 March 2017 |title=Google's DeepMind makes AI program that can learn like a human |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/global/2017/mar/14/googles-deepmind-makes-ai-program-that-can-learn-like-a-human |url-status=live |access-date=26 April 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180426212908/https://www.theguardian.com/global/2017/mar/14/googles-deepmind-makes-ai-program-that-can-learn-like-a-human |archive-date=26 April 2018 }}
* {{cite news |last1=Heath |first1=Nick |date=11 December 2020 |title=What is AI? Everything you need to know about Artificial Intelligence |language=en |work=ZDNet |url=https://www.zdnet.com/article/what-is-ai-everything-you-need-to-know-about-artificial-intelligence/ |url-status=live |access-date=1 March 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210302205428/https://www.zdnet.com/article/what-is-ai-everything-you-need-to-know-about-artificial-intelligence/ |archive-date=2 March 2021 }}
* {{Cite journal|last1=Bowling|first1=Michael|last2=Burch|first2=Neil|last3=Johanson|first3=Michael|last4=Tammelin|first4=Oskari|date=9 January 2015|title=Heads-up limit hold'em poker is solved|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.1259433|journal=Science|language=en|volume=347|issue=6218|pages=145–149|doi=10.1126/science.1259433|issn=0036-8075|pmid=25574016|bibcode=2015Sci...347..145B|s2cid=3796371|access-date=30 June 2022|archive-date=1 August 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220801134446/https://www.science.org/doi/10.1126/science.1259433|url-status=live}}
* {{Cite web |last=Solly |first=Meilan |date=15 July 2019 |title=This Poker-Playing A.I. Knows When to Hold 'Em and When to Fold 'Em |url=https://www.smithsonianmag.com/smart-news/poker-playing-ai-knows-when-hold-em-when-fold-em-180972643/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210926070851/https://www.smithsonianmag.com/smart-news/poker-playing-ai-knows-when-hold-em-when-fold-em-180972643/ |archive-date=26 September 2021 |access-date=1 October 2021 |website=Smithsonian }}
* {{cite news |date=12 March 2016 |title=Artificial intelligence: Google's AlphaGo beats Go master Lee Se-dol |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/technology-35785875 |url-status=live |access-date=1 October 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160826103910/http://www.bbc.com/news/technology-35785875 |archive-date=26 August 2016 |ref={{harvid|BBC|2016}} }}
* {{cite web |last=Rowinski |first=Dan |date=15 January 2013 |title=Virtual Personal Assistants & The Future Of Your Smartphone [Infographic] |url=http://readwrite.com/2013/01/15/virtual-personal-assistants-the-future-of-your-smartphone-infographic |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222083034/http://readwrite.com/2013/01/15/virtual-personal-assistants-the-future-of-your-smartphone-infographic |archive-date=22 December 2015 |work=ReadWrite }}
* {{cite journal|last1=Manyika|first1=James|date=2022|title=Getting AI Right: Introductory Notes on AI & Society|url=https://www.amacad.org/publication/getting-ai-right-introductory-notes-ai-society|journal=Daedalus|volume=151|issue=2|pages=5–27|doi=10.1162/daed_e_01897|s2cid=248377878|access-date=5 May 2022|doi-access=free|archive-date=5 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220505183207/https://www.amacad.org/publication/getting-ai-right-introductory-notes-ai-society|url-status=live}}
* {{cite news |last=Markoff |first=John |date=16 February 2011<!-- corrected 24 February 2011--> |title=Computer Wins on 'Jeopardy!': Trivial, It's Not |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2011/02/17/science/17jeopardy-watson.html |url-status=live |access-date=25 October 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141022023202/http://www.nytimes.com/2011/02/17/science/17jeopardy-watson.html |archive-date=22 October 2014 }}
* {{cite news |last1=Anadiotis |first1=George |date=1 October 2020 |title=The state of AI in 2020: Democratization, industrialization, and the way to artificial general intelligence |language=en |work=ZDNet |url=https://www.zdnet.com/article/the-state-of-ai-in-2020-democratization-industrialization-and-the-way-to-artificial-general-intelligence/ |url-status=live |access-date=1 March 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210315103618/https://www.zdnet.com/article/the-state-of-ai-in-2020-democratization-industrialization-and-the-way-to-artificial-general-intelligence/ |archive-date=15 March 2021 }}
* {{cite journal|ref={{harvid|Goertzel ''et al.''|2010}}|last1=Goertzel|first1=Ben|last2=Lian|first2=Ruiting|last3=Arel|first3=Itamar|last4=de Garis|first4=Hugo|last5=Chen|first5=Shuo|title=A world survey of artificial brain projects, Part II: Biologically inspired cognitive architectures|journal=Neurocomputing|date=December 2010|volume=74|issue=1–3|pages=30–49|doi=10.1016/j.neucom.2010.08.012}}
* {{citation|first1=A. J.|last1=Robinson|first2=F.|last2=Fallside|title=The utility driven dynamic error propagation network.|work=Technical Report CUED/F-INFENG/TR.1|publisher=Cambridge University Engineering Department|year=1987}}
* {{cite thesis|first=Sepp|last=Hochreiter|author-link=Sepp Hochreiter|year=1991|url=http://people.idsia.ch/~juergen/SeppHochreiter1991ThesisAdvisorSchmidhuber.pdf|title=Untersuchungen zu dynamischen neuronalen Netzen|degree=diploma|institution=Institut f. Informatik, Technische Univ|location=Munich|access-date=16 April 2016|archive-date=6 March 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150306075401/http://people.idsia.ch/~juergen/SeppHochreiter1991ThesisAdvisorSchmidhuber.pdf|url-status=dead}}
* {{citation|first1=R. J.|last1=Williams|first2=D.|last2=Zipser|title=Gradient-based learning algorithms for recurrent networks and their computational complexity|journal=Back-propagation: Theory, Architectures and Applications|location=Hillsdale, NJ: Erlbaum|year=1994}}
* {{citation|last1=Hochreiter|first1=Sepp|author-link1=Sepp Hochreiter|last2=Schmidhuber|first2=Jürgen|author-link2=Jürgen Schmidhuber|title=Long Short-Term Memory|year=1997|journal=Neural Computation|volume=9|issue=8|pages=1735–1780|doi=10.1162/neco.1997.9.8.1735|pmid=9377276|s2cid=1915014}}
* {{citation|first1=Ian|last1=Goodfellow|first2=Yoshua|last2=Bengio|first3=Aaron|last3=Courville|year=2016|title=Deep Learning|publisher=MIT Press.|url=http://www.deeplearningbook.org/|access-date=12 November 2017|archive-date=16 April 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160416111010/http://www.deeplearningbook.org/|url-status=dead}}
* {{cite journal|ref={{Harvid|Hinton ''et al.''|2016}}|last1=Hinton|first1=G.|last2=Deng|first2=L.|last3=Yu|first3=D.|last4=Dahl|first4=G.|last5=Mohamed|first5=A.|last6=Jaitly|first6=N.|last7=Senior|first7=A.|last8=Vanhoucke|first8=V.|last9=Nguyen|first9=P.|last10=Sainath|first10=T.|author10-link=Tara Sainath|last11=Kingsbury|first11=B.|year=2012|title=Deep Neural Networks for Acoustic Modeling in Speech Recognition – The shared views of four research groups|journal=IEEE Signal Processing Magazine|volume=29|issue=6|pages=82–97|bibcode=2012ISPM...29...82H|doi=10.1109/msp.2012.2205597|s2cid=206485943}}
* {{cite journal|last=Schmidhuber|first=J.|author-link=Jürgen Schmidhuber|year=2015|title=Deep Learning in Neural Networks: An Overview|journal=Neural Networks|volume=61|pages=85–117|arxiv=1404.7828|doi=10.1016/j.neunet.2014.09.003|pmid=25462637|s2cid=11715509}}
* {{cite thesis|last=Linnainmaa|first=Seppo|author-link=Seppo Linnainmaa|title=The representation of the cumulative rounding error of an algorithm as a Taylor expansion of the local rounding errors.|year=1970|language=Finnish|publisher=Univ. Helsinki, 6–7.}}|
* {{cite journal|last=Griewank|first=Andreas|title=Who Invented the Reverse Mode of Differentiation? Optimization Stories|year=2012|journal=Documenta Matematica, Extra Volume ISMP|pages=389–400}}
* {{cite thesis|last=Werbos|first=Paul|author-link=Paul Werbos|title=Beyond Regression: New Tools for Prediction and Analysis in the Behavioral Sciences|year=1974|degree=Ph.D.|publisher=[[Harvard University]]}}
* {{cite journal|last=Werbos|first=Paul|author-link=Paul Werbos|title=Beyond Regression: New Tools for Prediction and Analysis in the Behavioral Sciences|series=Applications of advances in nonlinear sensitivity analysis|year=1982|journal=System Modeling and Optimization|publisher=Springer|location=Berlin, Heidelberg|url=http://werbos.com/Neural/SensitivityIFIPSeptember1981.pdf|access-date=16 April 2016|archive-date=14 April 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160414055503/http://werbos.com/Neural/SensitivityIFIPSeptember1981.pdf|url-status=dead}}
* {{cite news |date=21 October 1999 |title=What is 'fuzzy logic'? Are there computers that are inherently fuzzy and do not apply the usual binary logic? |language=en |work=Scientific American |url=https://www.scientificamerican.com/article/what-is-fuzzy-logic-are-t/ |url-status=live |access-date=5 May 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180506035133/https://www.scientificamerican.com/article/what-is-fuzzy-logic-are-t/ |archive-date=6 May 2018 |ref={{harvid|Scientific American|1999}} }}
* {{cite book |last1=Merkle |first1=Daniel |title=Search Methodologies: Introductory Tutorials in Optimization and Decision Support Techniques |last2=Middendorf |first2=Martin |date=2013 |publisher=Springer Science & Business Media |isbn=978-1-4614-6940-7 |editor1-last=Burke |editor1-first=Edmund K. |language=en |chapter=Swarm Intelligence |editor2-last=Kendall |editor2-first=Graham}}
* {{cite web |last1=van der Walt |first1=Christiaan |last2=Bernard |first2=Etienne |year=2006 |title=Data characteristics that determine classifier performance |url=http://www.patternrecognition.co.za/publications/cvdwalt_data_characteristics_classifiers.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090325194051/http://www.patternrecognition.co.za/publications/cvdwalt_data_characteristics_classifiers.pdf |archive-date=25 March 2009 |access-date=5 August 2009 }}
* {{cite book |last=Hutter |first=Marcus |title=Universal Artificial Intelligence |title-link=AIXI |publisher=Springer |year=2005 |isbn=978-3-540-22139-5 |location=Berlin |author-link=Marcus Hutter}}
* {{cite web |last=Howe |first=J. |date=November 1994 |title=Artificial Intelligence at Edinburgh University: a Perspective |url=http://www.inf.ed.ac.uk/about/AIhistory.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20070515072641/http://www.inf.ed.ac.uk/about/AIhistory.html |archive-date=15 May 2007 |access-date=30 August 2007 }}
* {{Cite journal|last=Galvan|first=Jill|date=1 January 1997|title=Entering the Posthuman Collective in Philip K. Dick's "Do Androids Dream of Electric Sheep?"|journal=Science Fiction Studies|volume=24|issue=3|pages=413–429|jstor=4240644}}
* {{cite journal|last1=McCauley|first1=Lee|year=2007|title=AI armageddon and the three laws of robotics|journal=Ethics and Information Technology|volume=9|issue=2|pages=153–164|doi=10.1007/s10676-007-9138-2|citeseerx=10.1.1.85.8904|s2cid=37272949}}
* {{cite journal|last1=Buttazzo|first1=G.|title=Artificial consciousness: Utopia or real possibility?|journal=[[Computer (magazine)|Computer]]|date=July 2001|volume=34|issue=7|pages=24–30|doi=10.1109/2.933500}}
* {{cite journal|last=Anderson|first=Susan Leigh|title=Asimov's "three laws of robotics" and machine metaethics.|year=2008|journal=AI & Society|volume=22|issue=4|pages=477–493|doi=10.1007/s00146-007-0094-5|s2cid=1809459}}
* {{citation|last=Yudkowsky|first=E|title=Artificial Intelligence as a Positive and Negative Factor in Global Risk|year=2008|url=http://intelligence.org/files/AIPosNegFactor.pdf|work=Global Catastrophic Risks|publisher=Oxford University Press, 2008|bibcode=2008gcr..book..303Y|access-date=24 September 2021|archive-date=19 October 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131019182403/http://intelligence.org/files/AIPosNegFactor.pdf|url-status=live}}
* {{Cite web |author=IGM Chicago |date=30 June 2017 |title=Robots and Artificial Intelligence |url=http://www.igmchicago.org/surveys/robots-and-artificial-intelligence |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190501114826/http://www.igmchicago.org/surveys/robots-and-artificial-intelligence |archive-date=1 May 2019 |access-date=3 July 2019 |website=www.igmchicago.org }}
* {{cite news |last1=Lohr |first1=Steve |date=2017 |title=Robots Will Take Jobs, but Not as Fast as Some Fear, New Report Says |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2017/01/12/technology/robots-will-take-jobs-but-not-as-fast-as-some-fear-new-report-says.html |url-status=live |access-date=13 January 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180114073704/https://www.nytimes.com/2017/01/12/technology/robots-will-take-jobs-but-not-as-fast-as-some-fear-new-report-says.html |archive-date=14 January 2018 }}
* {{Cite journal|last1=Frey|first1=Carl Benedikt|last2=Osborne|first2=Michael A|date=1 January 2017|title=The future of employment: How susceptible are jobs to computerisation?|journal=Technological Forecasting and Social Change|volume=114|pages=254–280|citeseerx=10.1.1.395.416|doi=10.1016/j.techfore.2016.08.019|issn=0040-1625}}
* {{citation|last1=Arntz|first1=Melanie|last2=Gregory|first2=Terry|last3=Zierahn|first3=Ulrich|title=The risk of automation for jobs in OECD countries: A comparative analysis|year=2016|work=OECD Social, Employment, and Migration Working Papers 189}}
* {{cite news |last=Morgenstern |first=Michael |date=9 May 2015 |title=Automation and anxiety |newspaper=The Economist |url=https://www.economist.com/news/special-report/21700758-will-smarter-machines-cause-mass-unemployment-automation-and-anxiety |url-status=live |access-date=13 January 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180112214621/https://www.economist.com/news/special-report/21700758-will-smarter-machines-cause-mass-unemployment-automation-and-anxiety |archive-date=12 January 2018 }}
* {{cite news |last=Mahdawi |first=Arwa |date=26 June 2017 |title=What jobs will still be around in 20 years? Read this to prepare your future |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/us-news/2017/jun/26/jobs-future-automation-robots-skills-creative-health |url-status=live |access-date=13 January 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180114021804/https://www.theguardian.com/us-news/2017/jun/26/jobs-future-automation-robots-skills-creative-health |archive-date=14 January 2018 }}
* {{cite journal|last=Rubin|first=Charles|author-link=Charles T. Rubin|title=Artificial Intelligence and Human Nature|date=Spring 2003|journal=The New Atlantis|volume=1|pages=88–100|url=http://www.thenewatlantis.com/publications/artificial-intelligence-and-human-nature|archive-url=https://web.archive.org/web/20120611115223/http://www.thenewatlantis.com/publications/artificial-intelligence-and-human-nature|archive-date=11 June 2012|url-status=dead}}
* {{Cite book |last=Bostrom |first=Nick |title=Superintelligence: Paths, Dangers, Strategies |title-link=Superintelligence: Paths, Dangers, Strategies |date=2014 |publisher=Oxford University Press |author-link=Nick Bostrom}}
* {{cite web |last=Brooks |first=Rodney |date=10 November 2014 |title=artificial intelligence is a tool, not a threat |url=http://www.rethinkrobotics.com/artificial-intelligence-tool-threat/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20141112130954/http://www.rethinkrobotics.com/artificial-intelligence-tool-threat/ |archive-date=12 November 2014 }}
* {{cite web |last=Sainato |first=Michael |date=19 August 2015 |title=Stephen Hawking, Elon Musk, and Bill Gates Warn About Artificial Intelligence |url=http://observer.com/2015/08/stephen-hawking-elon-musk-and-bill-gates-warn-about-artificial-intelligence/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20151030053323/http://observer.com/2015/08/stephen-hawking-elon-musk-and-bill-gates-warn-about-artificial-intelligence/ |archive-date=30 October 2015 |access-date=30 October 2015 |website=Observer }}
* {{cite magazine|last=Harari|first=Yuval Noah|author-link=Yuval Noah Harari|title=Why Technology Favors Tyranny|date=October 2018|magazine=[[The Atlantic]]|url=https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2018/10/yuval-noah-harari-technology-tyranny/568330|access-date=23 September 2021|archive-date=25 September 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210925221449/https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2018/10/yuval-noah-harari-technology-tyranny/568330/|url-status=live}}
* {{cite web |last=Robitzski |first=Dan |date=5 September 2018 |title=Five experts share what scares them the most about AI |url=https://futurism.com/artificial-intelligence-experts-fear/amp |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191208094101/https://futurism.com/artificial-intelligence-experts-fear/amp |archive-date=8 December 2019 |access-date=8 December 2019 }}
* {{cite book |last1=Goffrey |first1=Andrew |url=https://archive.org/details/softwarestudiesl00full_007 |title=Software studies: a lexicon |date=2008 |publisher=MIT Press |isbn=978-1-4356-4787-9 |editor1-last=Fuller |editor1-first=Matthew |location=Cambridge, Mass. |pages=[https://archive.org/details/softwarestudiesl00full_007/page/n29 15]–20 |chapter=Algorithm |url-access=limited }}
* {{citation|last1=Lipartito|first1=Kenneth|title=The Narrative and the Algorithm: Genres of Credit Reporting from the Nineteenth Century to Today|date=6 January 2011|doi=10.2139/ssrn.1736283|s2cid=166742927|url=https://mpra.ub.uni-muenchen.de/28142/1/MPRA_paper_28142.pdf|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/https://mpra.ub.uni-muenchen.de/28142/1/MPRA_paper_28142.pdf|archive-date=9 October 2022|url-status=live|type=Unpublished manuscript}}
* {{Cite journal|last1=Goodman|first1=Bryce|last2=Flaxman|first2=Seth|title=EU regulations on algorithmic decision-making and a 'right to explanation'|journal=AI Magazine|volume=38|issue=3|pages=50|arxiv=1606.08813|doi=10.1609/aimag.v38i3.2741|year=2017|s2cid=7373959}}
* {{Cite web |author=CNA |date=12 January 2019 |title=Commentary: Bad news. Artificial intelligence is biased |url=https://www.channelnewsasia.com/news/commentary/artificial-intelligence-big-data-bias-hiring-loans-key-challenge-11097374 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190112104421/https://www.channelnewsasia.com/news/commentary/artificial-intelligence-big-data-bias-hiring-loans-key-challenge-11097374 |archive-date=12 January 2019 |access-date=19 June 2020 |website=CNA |language=en }}
* {{Cite web |last1=Larson |first1=Jeff |last2=Angwin |first2=Julia |author2-link=Julia Angwin |date=23 May 2016 |title=How We Analyzed the COMPAS Recidivism Algorithm |url=https://www.propublica.org/article/how-we-analyzed-the-compas-recidivism-algorithm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190429190950/https://www.propublica.org/article/how-we-analyzed-the-compas-recidivism-algorithm |archive-date=29 April 2019 |access-date=19 June 2020 |website=ProPublica |language=en }}
* {{cite journal|last1=Müller|first1=Vincent C.|last2=Bostrom|first2=Nick|year=2014|title=Future Progress in Artificial Intelligence: A Poll Among Experts|url=http://www.sophia.de/pdf/2014_PT-AI_polls.pdf|url-status=live|journal=AI Matters|volume=1|issue=1|pages=9–11|doi=10.1145/2639475.2639478|s2cid=8510016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160115114604/http://www.sophia.de/pdf/2014_PT-AI_polls.pdf|archive-date=15 January 2016}}
* {{Cite news |last1=Cellan-Jones |first1=Rory |date=2 December 2014 |title=Stephen Hawking warns artificial intelligence could end mankind |work=[[BBC News]] |url=https://www.bbc.com/news/technology-30290540 |url-status=live |access-date=30 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151030054329/http://www.bbc.com/news/technology-30290540 |archive-date=30 October 2015 }}
* {{cite news |last1=Rawlinson |first1=Kevin |date=29 January 2015 |title=Microsoft's Bill Gates insists AI is a threat |work=BBC News |url=https://www.bbc.co.uk/news/31047780 |url-status=live |access-date=30 January 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150129183607/http://www.bbc.co.uk/news/31047780 |archive-date=29 January 2015 }}
* {{Cite news |last=Holley |first=Peter |date=28 January 2015 |title=Bill Gates on dangers of artificial intelligence: 'I don't understand why some people are not concerned' |newspaper=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/news/the-switch/wp/2015/01/28/bill-gates-on-dangers-of-artificial-intelligence-dont-understand-why-some-people-are-not-concerned/ |url-status=live |access-date=30 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151030054330/https://www.washingtonpost.com/news/the-switch/wp/2015/01/28/bill-gates-on-dangers-of-artificial-intelligence-dont-understand-why-some-people-are-not-concerned/ |archive-date=30 October 2015 |issn=0190-8286 }}
* {{Cite news |last=Gibbs |first=Samuel |date=27 October 2014 |title=Elon Musk: artificial intelligence is our biggest existential threat |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/technology/2014/oct/27/elon-musk-artificial-intelligence-ai-biggest-existential-threat |url-status=live |access-date=30 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151030054330/http://www.theguardian.com/technology/2014/oct/27/elon-musk-artificial-intelligence-ai-biggest-existential-threat |archive-date=30 October 2015 }}
* {{cite web |last=Bostrom |first=Nick |date=2015 |title=What happens when our computers get smarter than we are? |url=https://www.ted.com/talks/nick_bostrom_what_happens_when_our_computers_get_smarter_than_we_are/transcript |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200725005719/https://www.ted.com/talks/nick_bostrom_what_happens_when_our_computers_get_smarter_than_we_are/transcript |archive-date=25 July 2020 |access-date=30 January 2020 |publisher=[[TED (conference)]] }}
* {{Cite web |last=Thibodeau |first=Patrick |date=25 March 2019 |title=Oracle CEO Mark Hurd sees no reason to fear ERP AI |url=https://searcherp.techtarget.com/news/252460208/Oracle-CEO-Mark-Hurd-sees-no-reason-to-fear-ERP-AI |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190506173749/https://searcherp.techtarget.com/news/252460208/Oracle-CEO-Mark-Hurd-sees-no-reason-to-fear-ERP-AI |archive-date=6 May 2019 |access-date=6 May 2019 |website=SearchERP |language=en }}
* {{Cite web |last=Bhardwaj |first=Prachi |date=24 May 2018 |title=Mark Zuckerberg responds to Elon Musk's paranoia about AI: 'AI is going to... help keep our communities safe.' |url=https://www.businessinsider.com/mark-zuckerberg-shares-thoughts-elon-musks-ai-2018-5 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190506173756/https://www.businessinsider.com/mark-zuckerberg-shares-thoughts-elon-musks-ai-2018-5 |archive-date=6 May 2019 |access-date=6 May 2019 |website=Business Insider }}
* {{cite web |last=Geist |first=Edward Moore |date=9 August 2015 |title=Is artificial intelligence really an existential threat to humanity? |url=http://thebulletin.org/artificial-intelligence-really-existential-threat-humanity8577 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20151030054330/http://thebulletin.org/artificial-intelligence-really-existential-threat-humanity8577 |archive-date=30 October 2015 |access-date=30 October 2015 |website=Bulletin of the Atomic Scientists }}
* {{cite journal|last=Madrigal|first=Alexis C.|title=The case against killer robots, from a guy actually working on artificial intelligence|date=27 February 2015|url=https://www.hrw.org/report/2012/11/19/losing-humanity/case-against-killer-robots|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20160204175716/http://fusion.net/story/54583/the-case-against-killer-robots-from-a-guy-actually-building-ai/|archive-date=4 February 2016|access-date=31 January 2016|website=Fusion.net}}
* {{cite web |last=Lee |first=Timothy B. |date=22 August 2014 |title=Will artificial intelligence destroy humanity? Here are 5 reasons not to worry. |url=https://www.vox.com/2014/8/22/6043635/5-reasons-we-shouldnt-worry-about-super-intelligent-computers-taking |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20151030092203/http://www.vox.com/2014/8/22/6043635/5-reasons-we-shouldnt-worry-about-super-intelligent-computers-taking |archive-date=30 October 2015 |access-date=30 October 2015 |website=Vox }}
* {{Cite book |author=Law Library of Congress (U.S.). Global Legal Research Directorate, issuing body. |title=Regulation of artificial intelligence in selected jurisdictions |year=2019 |lccn=2019668143 |oclc=1110727808 |ref={{harvid|Law Library of Congress (U.S.). Global Legal Research Directorate|2019}}}}
* {{Cite book |last1=Berryhill |first1=Jamie |url=https://oecd-opsi.org/wp-content/uploads/2019/11/AI-Report-Online.pdf |title=Hello, World: Artificial Intelligence and its Use in the Public Sector |last2=Heang |first2=Kévin Kok |last3=Clogher |first3=Rob |last4=McBride |first4=Keegan |publisher=OECD Observatory of Public Sector Innovation |year=2019 |location=Paris |access-date=9 August 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191220021331/https://oecd-opsi.org/wp-content/uploads/2019/11/AI-Report-Online.pdf |archive-date=20 December 2019 |url-status=live }}
* {{Cite book |last1=Barfield |first1=Woodrow |title=Research handbook on the law of artificial intelligence |last2=Pagallo |first2=Ugo |year=2018 |isbn=978-1-78643-904-8 |location=Cheltenham, UK |oclc=1039480085}}
* {{Cite journal|last1=Iphofen|first1=Ron|last2=Kritikos|first2=Mihalis|date=3 January 2019|title=Regulating artificial intelligence and robotics: ethics by design in a digital society|journal=Contemporary Social Science|volume=16|issue=2|pages=170–184|doi=10.1080/21582041.2018.1563803|s2cid=59298502|issn=2158-2041}}
* {{Cite journal|last1=Wirtz|first1=Bernd W.|last2=Weyerer|first2=Jan C.|last3=Geyer|first3=Carolin|date=24 July 2018|title=Artificial Intelligence and the Public Sector – Applications and Challenges|journal=International Journal of Public Administration|volume=42|issue=7|pages=596–615|doi=10.1080/01900692.2018.1498103|s2cid=158829602|issn=0190-0692|url=https://zenodo.org/record/3569435|access-date=22 August 2020|archive-date=18 August 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200818131415/https://zenodo.org/record/3569435|url-status=live}}
* {{Cite journal|last=Buiten|first=Miriam C|date=2019|title=Towards Intelligent Regulation of Artificial Intelligence|journal=European Journal of Risk Regulation|volume=10|issue=1|pages=41–59|doi=10.1017/err.2019.8|issn=1867-299X|doi-access=free}}
* {{cite book |last=Wallach |first=Wendell |title=Moral Machines |publisher=Oxford University Press |year=2010}}
* {{Cite web |last=Brown |first=Eileen |date=5 November 2019 |title=Half of Americans do not believe deepfake news could target them online |url=https://www.zdnet.com/article/half-of-americans-do-not-believe-deepfake-news-could-target-them-online/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191106035012/https://www.zdnet.com/article/half-of-americans-do-not-believe-deepfake-news-could-target-them-online/ |archive-date=6 November 2019 |access-date=3 December 2019 |website=ZDNet |language=en }}
* {{Cite web |last=Frangoul |first=Anmar |date=14 June 2019 |title=A Californian business is using A.I. to change the way we think about energy storage |url=https://www.cnbc.com/2019/06/14/the-business-using-ai-to-change-how-we-think-about-energy-storage.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200725044735/https://www.cnbc.com/2019/06/14/the-business-using-ai-to-change-how-we-think-about-energy-storage.html |archive-date=25 July 2020 |access-date=5 November 2019 |website=CNBC |language=en }}
* {{cite news |date=31 March 2016 |title=The Economist Explains: Why firms are piling into artificial intelligence |newspaper=[[The Economist]] |url=https://www.economist.com/blogs/economist-explains/2016/04/economist-explains |url-status=live |access-date=19 May 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160508010311/http://www.economist.com/blogs/economist-explains/2016/04/economist-explains |archive-date=8 May 2016 |ref={{harvid|Economist|2016}} }}
* {{cite news |last=Lohr |first=Steve |date=28 February 2016 |title=The Promise of Artificial Intelligence Unfolds in Small Steps |work=[[The New York Times]] |url=https://www.nytimes.com/2016/02/29/technology/the-promise-of-artificial-intelligence-unfolds-in-small-steps.html |url-status=live |access-date=29 February 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160229171843/http://www.nytimes.com/2016/02/29/technology/the-promise-of-artificial-intelligence-unfolds-in-small-steps.html |archive-date=29 February 2016 }}
* {{cite web |last=Smith |first=Mark |date=22 July 2016 |title=So you think you chose to read this article? |url=https://www.bbc.co.uk/news/business-36837824 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160725205007/http://www.bbc.co.uk/news/business-36837824 |archive-date=25 July 2016 |work=BBC News }}
* {{cite journal|ref={{harvid|Aletras ''et al.''|2016}}|first1=N.|last1=Aletras|first2=D.|last2=Tsarapatsanis|first3=D.|last3=Preotiuc-Pietro|first4=V.|last4=Lampos|title=Predicting judicial decisions of the European Court of Human Rights: a Natural Language Processing perspective|year=2016|journal=PeerJ Computer Science|volume=2|page=e93|doi=10.7717/peerj-cs.93|doi-access=free}}
* {{cite journal|last1=Cadena|first1=Cesar|last2=Carlone|first2=Luca|last3=Carrillo|first3=Henry|last4=Latif|first4=Yasir|last5=Scaramuzza|first5=Davide|last6=Neira|first6=Jose|last7=Reid|first7=Ian|last8=Leonard|first8=John J.|title=Past, Present, and Future of Simultaneous Localization and Mapping: Toward the Robust-Perception Age|journal=IEEE Transactions on Robotics|date=December 2016|volume=32|issue=6|pages=1309–1332|doi=10.1109/TRO.2016.2624754|arxiv=1606.05830|s2cid=2596787}}
* {{cite journal|last1=Cambria|first1=Erik|last2=White|first2=Bebo|title=Jumping NLP Curves: A Review of Natural Language Processing Research [Review Article]|journal=IEEE Computational Intelligence Magazine|date=May 2014|volume=9|issue=2|pages=48–57|doi=10.1109/MCI.2014.2307227|s2cid=206451986}}
* {{cite news |last1=Vincent |first1=James |date=7 November 2019 |title=OpenAI has published the text-generating AI it said was too dangerous to share |language=en |work=The Verge |url=https://www.theverge.com/2019/11/7/20953040/openai-text-generation-ai-gpt-2-full-model-release-1-5b-parameters |url-status=live |access-date=11 June 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200611054114/https://www.theverge.com/2019/11/7/20953040/openai-text-generation-ai-gpt-2-full-model-release-1-5b-parameters |archive-date=11 June 2020 }}
* {{cite journal|last1=Jordan|first1=M. I.|last2=Mitchell|first2=T. M.|title=Machine learning: Trends, perspectives, and prospects|journal=Science|date=16 July 2015|volume=349|issue=6245|pages=255–260|doi=10.1126/science.aaa8415|pmid=26185243|bibcode=2015Sci...349..255J|s2cid=677218}}
* {{cite web |author=Maschafilm |year=2010 |title=Content: Plug & Pray Film – Artificial Intelligence – Robots |url=http://www.plugandpray-film.de/en/content.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160212040134/http://www.plugandpray-film.de/en/content.html |archive-date=12 February 2016 |work=plugandpray-film.de }}
* {{cite journal|last=Evans|first=Woody|author-link=Woody Evans|title=Posthuman Rights: Dimensions of Transhuman Worlds|journal=Teknokultura|volume=12|issue=2|date=2015|doi=10.5209/rev_TK.2015.v12.n2.49072|doi-access=free}}
* {{cite magazine|last1=Waddell|first1=Kaveh|title=Chatbots Have Entered the Uncanny Valley|url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2017/04/uncanny-valley-digital-assistants/523806/|access-date=24 April 2018|magazine=The Atlantic|date=2018|archive-date=24 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180424202350/https://www.theatlantic.com/technology/archive/2017/04/uncanny-valley-digital-assistants/523806/|url-status=live}}
* {{cite journal|last1=Poria|first1=Soujanya|last2=Cambria|first2=Erik|last3=Bajpai|first3=Rajiv|last4=Hussain|first4=Amir|title=A review of affective computing: From unimodal analysis to multimodal fusion|journal=Information Fusion|date=September 2017|volume=37|pages=98–125|doi=10.1016/j.inffus.2017.02.003|hdl=1893/25490|s2cid=205433041|url=http://researchrepository.napier.ac.uk/Output/1792429|hdl-access=free|access-date=27 April 2021|archive-date=23 March 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230323165407/https://www.napier.ac.uk/research-and-innovation/research-search/outputs/a-review-of-affective-computing-from-unimodal-analysis-to-multimodal-fusion|url-status=live}}
* {{cite news |date=21 December 2006 |title=Robots could demand legal rights |work=BBC News |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/6200005.stm |url-status=live |access-date=3 February 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015042628/http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/6200005.stm |archive-date=15 October 2019 |ref={{harvid|BBC|2006}} }}
* {{cite web |last=Horst |first=Steven |year=2005 |title=The Computational Theory of Mind |url=http://plato.stanford.edu/entries/computational-mind |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160306083748/http://plato.stanford.edu/entries/computational-mind/ |archive-date=6 March 2016 |access-date=7 March 2016 |website=The Stanford Encyclopedia of Philosophy }}
* {{Cite conference|last=Omohundro|first=Steve|author-link=Steve Omohundro|year=2008|title=The Nature of Self-Improving Artificial Intelligence|publisher=presented and distributed at the 2007 Singularity Summit, San Francisco, CA.}}
* {{cite news |last1=Ford |first1=Martin |last2=Colvin |first2=Geoff |date=6 September 2015 |title=Will robots create more jobs than they destroy? |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/technology/2015/sep/06/will-robots-create-destroy-jobs |url-status=live |access-date=13 January 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180616204119/https://www.theguardian.com/technology/2015/sep/06/will-robots-create-destroy-jobs |archive-date=16 June 2018 }}
* {{Cite book |url=https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/commission-white-paper-artificial-intelligence-feb2020_en.pdf |title=White Paper: On Artificial Intelligence – A European approach to excellence and trust |publisher=European Commission |year=2020 |location=Brussels |ref={{harvid|European Commission|2020}} |access-date=20 February 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200220173419/https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/commission-white-paper-artificial-intelligence-feb2020_en.pdf |archive-date=20 February 2020 |url-status=live }}
* {{cite book |last1=Anderson |first1=Michael |title=Machine Ethics |last2=Anderson |first2=Susan Leigh |publisher=Cambridge University Press. |year=2011}}
* {{cite web |title=Machine Ethics |url=http://www.aaai.org/Library/Symposia/Fall/fs05-06 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20141129044821/http://www.aaai.org/Library/Symposia/Fall/fs05-06 |archive-date=29 November 2014 |work=aaai.org |ref={{harvid|AAAI|2014}} }}
* {{cite book |last=Russell |first=Stuart |title=Human Compatible: Artificial Intelligence and the Problem of Control |title-link=Human Compatible |date=2019 |publisher=Viking |isbn=978-0-525-55861-3 |location=United States |oclc=1083694322 |author-link=Stuart J. Russell}}
* {{cite news |date=9 August 2006 |title=AI set to exceed human brain power |work=CNN |url=http://www.cnn.com/2006/TECH/science/07/24/ai.bostrom/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080219001624/http://www.cnn.com/2006/TECH/science/07/24/ai.bostrom/ |archive-date=19 February 2008 |ref={{harvid|CNN|2006}} }}
* {{cite news |date=21 December 2006 |title=Robots could demand legal rights |work=BBC News |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/6200005.stm |url-status=live |access-date=3 February 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015042628/http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/6200005.stm |archive-date=15 October 2019 }}
* {{cite web |title=Kismet |url=http://www.ai.mit.edu/projects/humanoid-robotics-group/kismet/kismet.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20141017040432/http://www.ai.mit.edu/projects/humanoid-robotics-group/kismet/kismet.html |archive-date=17 October 2014 |access-date=25 October 2014 |publisher=MIT Artificial Intelligence Laboratory, Humanoid Robotics Group |ref={{harvid|MIT AIL|2014}} }}
* {{cite journal|last1=Smoliar|first1=Stephen W.|last2=Zhang|first2=HongJiang|title=Content based video indexing and retrieval|journal=IEEE MultiMedia|date=1994|volume=1|issue=2|pages=62–72|doi=10.1109/93.311653|s2cid=32710913}}
* {{cite journal|last1=Neumann|first1=Bernd|last2=Möller|first2=Ralf|title=On scene interpretation with description logics|journal=Image and Vision Computing|date=January 2008|volume=26|issue=1|pages=82–101|doi=10.1016/j.imavis.2007.08.013|s2cid=10767011}}
* {{cite journal|last1=Kuperman|first1=G. J.|last2=Reichley|first2=R. M.|last3=Bailey|first3=T. C.|title=Using Commercial Knowledge Bases for Clinical Decision Support: Opportunities, Hurdles, and Recommendations|journal=Journal of the American Medical Informatics Association|date=1 July 2006|volume=13|issue=4|pages=369–371|doi=10.1197/jamia.M2055|pmid=16622160|pmc=1513681}}
* {{cite journal|last1=McGarry|first1=Ken|s2cid=14987656|title=A survey of interestingness measures for knowledge discovery|journal=The Knowledge Engineering Review|date=1 December 2005|volume=20|issue=1|pages=39–61|doi=10.1017/S0269888905000408}}
* {{cite conference|title=Automatic annotation and semantic retrieval of video sequences using multimedia ontologies|last1=Bertini|first1=M|last2=Del Bimbo|first2=A|last3=Torniai|first3=C|date=2006|publisher=ACM|book-title=MM '06 Proceedings of the 14th ACM international conference on Multimedia|pages=679–682|location=Santa Barbara|conference=14th ACM international conference on Multimedia}}
* {{cite book |last=Kahneman |first=Daniel |url=https://books.google.com/books?id=ZuKTvERuPG8C |title=Thinking, Fast and Slow |date=2011 |publisher=Macmillan |isbn=978-1-4299-6935-2 |author-link=Daniel Kahneman |access-date=8 April 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230315191803/https://books.google.com/books?id=ZuKTvERuPG8C |archive-date=15 March 2023 |url-status=live }}
* {{Citation|last=Turing|first=Alan|author-link=Alan Turing|year=1948|chapter=Machine Intelligence|title=The Essential Turing: The ideas that gave birth to the computer age|editor=Copeland, B. Jack|isbn=978-0-19-825080-7|publisher=Oxford University Press|location=Oxford|page=412}}
* {{cite book |last=Domingos |first=Pedro |title=The Master Algorithm: How the Quest for the Ultimate Learning Machine Will Remake Our World |url=https://archive.org/details/masteralgorithmh0000domi_q9v1 |date=2015 |publisher=[[Basic Books]] |isbn=978-0465065707 |author-link=Pedro Domingos }}
* {{Citation|first=Marvin|last=Minsky|title=The Society of Mind|publisher=Simon and Schuster|year=1986|author-link=Marvin Minsky|title-link=The Society of Mind}}
* {{Citation|last=Pinker|first=Steven|author-link=Steven Pinker|title=The Language Instinct|date=2007|orig-year=1994|publisher=Harper|series=Perennial Modern Classics|isbn=978-0-06-133646-1|title-link=The Language Instinct}}
* {{cite journal|last=Chalmers|first=David|author-link=David Chalmers|title=Facing up to the problem of consciousness|year=1995|journal=[[Journal of Consciousness Studies]]|volume=2|issue=3|pages=200–219|url=http://www.imprint.co.uk/chalmers.html|access-date=11 October 2018|archive-date=8 March 2005|archive-url=https://web.archive.org/web/20050308163649/http://www.imprint.co.uk/chalmers.html|url-status=live}}
* {{cite magazine|last1=Roberts|first1=Jacob|title=Thinking Machines: The Search for Artificial Intelligence|magazine=Distillations|volume=2|issue=2|pages=14–23|date=2016|url=https://www.sciencehistory.org/distillations/magazine/thinking-machines-the-search-for-artificial-intelligence|access-date=20 March 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180819152455/https://www.sciencehistory.org/distillations/magazine/thinking-machines-the-search-for-artificial-intelligence|archive-date=19 August 2018|url-status=dead}}
* {{cite book |last1=Pennachin |first1=C. |title=Artificial General Intelligence |url=https://archive.org/details/artificialgenera0000unse |last2=Goertzel |first2=B. |date=2007 |publisher=Springer |isbn=978-3-540-23733-4 |series=Cognitive Technologies |location=Berlin, Heidelberg |chapter=Contemporary Approaches to Artificial General Intelligence |doi=10.1007/978-3-540-68677-4_1 }}
* {{cite web |title=Ask the AI experts: What's driving today's progress in AI? |url=https://www.mckinsey.com/business-functions/mckinsey-analytics/our-insights/ask-the-ai-experts-whats-driving-todays-progress-in-ai |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180413190018/https://www.mckinsey.com/business-functions/mckinsey-analytics/our-insights/ask-the-ai-experts-whats-driving-todays-progress-in-ai |archive-date=13 April 2018 |access-date=13 April 2018 |website=McKinsey & Company |ref={{harvid|McKinsey|2018}} }}
* {{cite journal|ref={{harvid|MIT Sloan Management Review|2018}}|title=Reshaping Business With Artificial Intelligence|journal=MIT Sloan Management Review|date=6 September 2017|url=https://sloanreview.mit.edu/projects/reshaping-business-with-artificial-intelligence/|access-date=2 May 2018|archive-date=19 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180519171905/https://sloanreview.mit.edu/projects/reshaping-business-with-artificial-intelligence/|url-status=live|last1=Ransbotham|first1=Sam|last2=Kiron|first2=David|last3=Gerbert|first3=Philipp|last4=Reeves|first4=Martin}}
* {{cite web |last1=Lorica |first1=Ben |date=18 December 2017 |title=The state of AI adoption |url=https://www.oreilly.com/ideas/the-state-of-ai-adoption |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502140700/https://www.oreilly.com/ideas/the-state-of-ai-adoption |archive-date=2 May 2018 |access-date=2 May 2018 |website=O'Reilly Media }}
* {{cite web |title=AlphaGo – Google DeepMind |url=https://wildoftech.com/alphago-google-deepmind |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160310191926/https://wildoftech.com/alphago-google-deepmind/ |archive-date=10 March 2016 |ref={{Harvid|Google|2016}} }}
* {{cite journal|last1=Asada|first1=M.|last2=Hosoda|first2=K.|last3=Kuniyoshi|first3=Y.|last4=Ishiguro|first4=H.|last5=Inui|first5=T.|last6=Yoshikawa|first6=Y.|last7=Ogino|first7=M.|last8=Yoshida|first8=C.|year=2009|title=Cognitive developmental robotics: a survey|journal=IEEE Transactions on Autonomous Mental Development|volume=1|issue=1|pages=12–34|doi=10.1109/tamd.2009.2021702|s2cid=10168773}}
* {{cite book |last=Berlinski |first=David |url=https://archive.org/details/adventofalgorith0000berl |title=The Advent of the Algorithm |publisher=Harcourt Books |year=2000 |isbn=978-0-15-601391-8 |oclc=46890682 |author-link=David Berlinski |access-date=22 August 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200726215744/https://archive.org/details/adventofalgorith0000berl |archive-date=26 July 2020 |url-status=live }}
* {{cite journal|last=Brooks|first=Rodney|author-link=Rodney Brooks|year=1990|title=Elephants Don't Play Chess|journal=Robotics and Autonomous Systems|volume=6|issue=1–2|pages=3–15|doi=10.1016/S0921-8890(05)80025-9|url=http://people.csail.mit.edu/brooks/papers/elephants.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20070809020912/http://people.csail.mit.edu/brooks/papers/elephants.pdf|archive-date=9 August 2007|url-status=live|citeseerx=10.1.1.588.7539}}
* {{cite news |last=Butler |first=Samuel |author-link=Samuel Butler (novelist) |date=13 June 1863 |title=Darwin among the Machines |work=[[The Press]] |department=Letters to the Editor |location=Christchurch, New Zealand |url=https://nzetc.victoria.ac.nz/tm/scholarly/tei-ButFir-t1-g1-t1-g1-t4-body.html |url-status=live |access-date=16 October 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080919172551/http://www.nzetc.org/tm/scholarly/tei-ButFir-t1-g1-t1-g1-t4-body.html |archive-date=19 September 2008 |via=Victoria University of Wellington }}
* {{cite news |last=Clark |first=Jack |year=2015b |title=Why 2015 Was a Breakthrough Year in Artificial Intelligence |website=Bloomberg.com |url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2015-12-08/why-2015-was-a-breakthrough-year-in-artificial-intelligence |url-status=live |url-access=subscription |access-date=23 November 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161123053855/https://www.bloomberg.com/news/articles/2015-12-08/why-2015-was-a-breakthrough-year-in-artificial-intelligence |archive-date=23 November 2016 }}
* {{cite book |last=Dennett |first=Daniel |title=Consciousness Explained |title-link=Consciousness Explained |publisher=The Penguin Press |year=1991 |isbn=978-0-7139-9037-9 |author-link=Daniel Dennett}}
* {{cite book |last=Dreyfus |first=Hubert |title=What Computers Can't Do |title-link=What Computers Can't Do |publisher=MIT Press |year=1972 |isbn=978-0-06-011082-6 |location=New York |author-link=Hubert Dreyfus}}
* {{cite book |last1=Dreyfus |first1=Hubert |url=https://archive.org/details/mindovermachinep00drey |title=Mind over Machine: The Power of Human Intuition and Expertise in the Era of the Computer |last2=Dreyfus |first2=Stuart |publisher=Blackwell |year=1986 |isbn=978-0-02-908060-3 |location=Oxford |author-link=Hubert Dreyfus |access-date=22 August 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200726131414/https://archive.org/details/mindovermachinep00drey |archive-date=26 July 2020 |url-status=live }}
* {{cite book |last=Dyson |first=George |url=https://archive.org/details/darwinamongmachi00dyso |title=Darwin among the Machines |publisher=Allan Lane Science |year=1998 |isbn=978-0-7382-0030-9 |author-link=George Dyson (science historian) |access-date=22 August 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200726131443/https://archive.org/details/darwinamongmachi00dyso |archive-date=26 July 2020 |url-status=live }}
* {{cite book |last=Edelson |first=Edward |url=https://archive.org/details/nervoussystem0000edel |title=The Nervous System |publisher=Chelsea House<!--so Worldcat, originally here Remmel Nunn--> |year=1991 |isbn=978-0-7910-0464-7 |location=New York |access-date=18 November 2019 |url-access=registration |archive-url=https://web.archive.org/web/20200726131758/https://archive.org/details/nervoussystem0000edel |archive-date=26 July 2020 |url-status=live }}
* {{cite book |last=Fearn |first=Nicholas |title=The Latest Answers to the Oldest Questions: A Philosophical Adventure with the World's Greatest Thinkers |publisher=Grove Press |year=2007 |isbn=978-0-8021-1839-4 |location=New York}}
* {{cite book |last=Haugeland |first=John |title=Artificial Intelligence: The Very Idea |url=https://archive.org/details/artificialintell0000haug |publisher=MIT Press |year=1985 |isbn=978-0-262-08153-5 |location=Cambridge, Mass. |author-link=John Haugeland }}
* {{cite book |last1=Hawkins |first1=Jeff |title=On Intelligence |title-link=On Intelligence |last2=Blakeslee |first2=Sandra |publisher=Owl Books |year=2005 |isbn=978-0-8050-7853-4 |location=New York |author-link=Jeff Hawkins}}
* {{cite news |last=Henderson |first=Mark |date=24 April 2007 |title=Human rights for robots? We're getting carried away |work=The Times Online |location=London |url=http://www.thetimes.co.uk/tto/technology/article1966391.ece |url-status=live |access-date=31 May 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140531104850/http://www.thetimes.co.uk/tto/technology/article1966391.ece |archive-date=31 May 2014 }}
* {{cite book |last1=Kahneman |first1=Daniel |title=Judgment under uncertainty: Heuristics and biases |last2=Slovic |first2=D. |last3=Tversky |first3=Amos |journal=Science |publisher=Cambridge University Press |year=1982 |isbn=978-0-521-28414-1 |volume=185 |location=New York |pages=1124–1131 |bibcode=1974Sci...185.1124T |doi=10.1126/science.185.4157.1124 |pmid=17835457 |author-link=Daniel Kahneman |author3-link=Amos Tversky |issue=4157 |s2cid=143452957}}
* {{cite magazine|last=Katz|first=Yarden|date=1 November 2012|title=Noam Chomsky on Where Artificial Intelligence Went Wrong|magazine=The Atlantic|url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2012/11/noam-chomsky-on-where-artificial-intelligence-went-wrong/261637/?single_page=true|access-date=26 October 2014|archive-date=28 February 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190228154403/https://www.theatlantic.com/technology/archive/2012/11/noam-chomsky-on-where-artificial-intelligence-went-wrong/261637/?single_page=true|url-status=live}}
* {{cite book |last=Kurzweil |first=Ray |title=The Singularity is Near |title-link=The Singularity is Near |publisher=Penguin Books |year=2005 |isbn=978-0-670-03384-3 |author-link=Ray Kurzweil}}
* {{Cite journal|last1=Langley|first1=Pat|year=2011|title=The changing science of machine learning|journal=[[Machine Learning (journal)|Machine Learning]]|volume=82|issue=3|pages=275–279|doi=10.1007/s10994-011-5242-y|doi-access=free}}
* {{cite arXiv|last1=Legg|first1=Shane|last2=Hutter|first2=Marcus|date=15 June 2007|title=A Collection of Definitions of Intelligence|class=cs.AI|eprint=0706.3639}}
* {{cite book |last1=Lenat |first1=Douglas |title=Building Large Knowledge-Based Systems |url=https://archive.org/details/buildinglargekno0000lena |last2=Guha |first2=R. V. |publisher=Addison-Wesley |year=1989 |isbn=978-0-201-51752-1 |author-link=Douglas Lenat }}
* {{Cite book |last=Lighthill |first=James |title=Artificial Intelligence: a paper symposium |publisher=Science Research Council |year=1973 |contribution=Artificial Intelligence: A General Survey |author-link=James Lighthill}}
* {{cite journal|last1=Lombardo|first1=P|last2=Boehm|first2=I|last3=Nairz|first3=K|year=2020|title=RadioComics – Santa Claus and the future of radiology|journal=Eur J Radiol|volume=122|issue=1|page=108771|pmid=31835078|doi=10.1016/j.ejrad.2019.108771|doi-access=free}}
* {{cite journal|last1=Lungarella|first1=M.|last2=Metta|first2=G.|last3=Pfeifer|first3=R.|last4=Sandini|first4=G.|year=2003|title=Developmental robotics: a survey|journal=Connection Science|volume=15|issue=4|pages=151–190|citeseerx=10.1.1.83.7615|doi=10.1080/09540090310001655110|s2cid=1452734}}
* {{cite web |last=Maker |first=Meg Houston |year=2006 |title=AI@50: AI Past, Present, Future |url=http://www.engagingexperience.com/2006/07/ai50_ai_past_pr.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070103222615/http://www.engagingexperience.com/2006/07/ai50_ai_past_pr.html |archive-date=3 January 2007 |access-date=16 October 2008 |location=Dartmouth College }}
* {{cite web |last1=McCarthy |first1=John |author-link1=John McCarthy (computer scientist) |last2=Minsky |first2=Marvin |author-link2=Marvin Minsky |last3=Rochester |first3=Nathan |author-link3=Nathan Rochester |last4=Shannon |first4=Claude |author-link4=Claude Shannon |year=1955 |title=A Proposal for the Dartmouth Summer Research Project on Artificial Intelligence |url=http://www-formal.stanford.edu/jmc/history/dartmouth/dartmouth.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070826230310/http://www-formal.stanford.edu/jmc/history/dartmouth/dartmouth.html |archive-date=26 August 2007 |access-date=30 August 2007 }}
* {{cite book |last=Minsky |first=Marvin |url=https://archive.org/details/computationfinit0000mins |title=Computation: Finite and Infinite Machines |publisher=Prentice-Hall |year=1967 |isbn=978-0-13-165449-5 |location=Englewood Cliffs, N.J. |author-link=Marvin Minsky |access-date=18 November 2019 |url-access=registration |archive-url=https://web.archive.org/web/20200726131743/https://archive.org/details/computationfinit0000mins |archive-date=26 July 2020 |url-status=live }}
* {{cite book |last=Moravec |first=Hans |url=https://archive.org/details/mindchildrenfutu00mora |title=Mind Children |publisher=Harvard University Press |year=1988 |isbn=978-0-674-57616-2 |author-link=Hans Moravec |access-date=18 November 2019 |url-access=registration |archive-url=https://web.archive.org/web/20200726131644/https://archive.org/details/mindchildrenfutu00mora |archive-date=26 July 2020 |url-status=live }}
* {{cite book |author=NRC (United States National Research Council) |title=Funding a Revolution: Government Support for Computing Research |publisher=National Academy Press |year=1999 |chapter=Developments in Artificial Intelligence |ref={{harvid|NRC|1999}} |author-link=United States National Research Council}}
* {{cite journal|last1=Newell|first1=Allen|author-link=Allen Newell|last2=Simon|first2=H. A.|author-link2=Herbert A. Simon|year=1976|title=Computer Science as Empirical Inquiry: Symbols and Search|journal=Communications of the ACM|volume=19|issue=3|doi=10.1145/360018.360022|pages=113–126|doi-access=free}}.
* {{Cite journal|last=Nilsson|first=Nils|author-link=Nils Nilsson (researcher)|year=1983|title=Artificial Intelligence Prepares for 2001|journal=AI Magazine|volume=1|number=1|url=https://ai.stanford.edu/~nilsson/OnlinePubs-Nils/General%20Essays/AIMag04-04-002.pdf|access-date=22 August 2020|archive-date=17 August 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200817194457/http://ai.stanford.edu/~nilsson/OnlinePubs-Nils/General%20Essays/AIMag04-04-002.pdf|url-status=live}} Presidential Address to the [[Association for the Advancement of Artificial Intelligence]].
* {{cite journal|last=Oudeyer|first=P-Y.|year=2010|title=On the impact of robotics in behavioral and cognitive sciences: from insect navigation to human cognitive development|journal=IEEE Transactions on Autonomous Mental Development|volume=2|issue=1|pages=2–16|url=http://www.pyoudeyer.com/IEEETAMDOudeyer10.pdf|doi=10.1109/tamd.2009.2039057|s2cid=6362217|access-date=4 June 2013|archive-date=3 October 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181003202543/http://www.pyoudeyer.com/IEEETAMDOudeyer10.pdf|url-status=live}}
* {{cite magazine|last=Schank|first=Roger C.|title=Where's the AI|magazine=AI magazine|volume=12|issue=4|year=1991|url=https://ojs.aaai.org/aimagazine/index.php/aimagazine/issue/view/94|access-date=2023-08-22|archive-date=2023-07-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20230701081448/https://ojs.aaai.org/aimagazine/index.php/aimagazine/issue/view/94|url-status=live}}
* {{Cite journal|last=Searle|first=John|author-link=John Searle|year=1980|title=Minds, Brains and Programs|journal=Behavioral and Brain Sciences|volume=3|issue=3|pages=417–457|doi=10.1017/S0140525X00005756|s2cid=55303721|url=http://cogprints.org/7150/1/10.1.1.83.5248.pdf|access-date=22 August 2020|archive-date=17 March 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190317230215/http://cogprints.org/7150/1/10.1.1.83.5248.pdf|url-status=live}}
* {{cite book |last=Searle |first=John |url=https://archive.org/details/mindlanguagesoci00sear |title=Mind, language and society |publisher=Basic Books |year=1999 |isbn=978-0-465-04521-1 |location=New York |oclc=231867665 |author-link=John Searle |access-date=22 August 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200726220615/https://archive.org/details/mindlanguagesoci00sear |archive-date=26 July 2020 |url-status=live }}
* {{cite book |last=Simon |first=H. A. |url=https://archive.org/details/shapeofautomatio00simo |title=The Shape of Automation for Men and Management |publisher=Harper & Row |year=1965 |location=New York |author-link=Herbert A. Simon |access-date=18 November 2019 |url-access=registration |archive-url=https://web.archive.org/web/20200726131655/https://archive.org/details/shapeofautomatio00simo |archive-date=26 July 2020 |url-status=live }}
* {{cite conference|last=Solomonoff|first=Ray|author-link=Ray Solomonoff|year=1956|title=An Inductive Inference Machine|conference=Dartmouth Summer Research Conference on Artificial Intelligence|url=http://world.std.com/~rjs/indinf56.pdf|via=std.com, pdf scanned copy of the original|access-date=22 March 2011|archive-date=26 April 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110426161749/http://world.std.com/~rjs/indinf56.pdf|url-status=live}} Later published as<br>{{cite book |last=Solomonoff |first=Ray |title=IRE Convention Record |year=1957 |volume=Section on Information Theory, part 2 |pages=56–62 |chapter=An Inductive Inference Machine |ref=none}}
* {{cite web |last=Spadafora |first=Anthony |date=21 October 2016 |title=Stephen Hawking believes AI could be mankind's last accomplishment |url=https://betanews.com/2016/10/21/artificial-intelligence-stephen-hawking/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170828183930/https://betanews.com/2016/10/21/artificial-intelligence-stephen-hawking/ |archive-date=28 August 2017 |website=BetaNews }}
* {{cite conference|last1=Tao|first1=Jianhua|first2=Tieniu|last2=Tan|series=Lecture Notes in Computer Science|year=2005|conference=Affective Computing: A Review|book-title=Affective Computing and Intelligent Interaction|volume=3784|pages=981–995|publisher=Springer|doi=10.1007/11573548|isbn=978-3-540-29621-8}}
* {{cite journal|last=Tecuci|first=Gheorghe|date=March–April 2012|title=Artificial Intelligence|journal=Wiley Interdisciplinary Reviews: Computational Statistics|volume=4|issue=2|pages=168–180|doi=10.1002/wics.200|s2cid=196141190}}
* {{cite book |last=Thro |first=Ellen |url=https://archive.org/details/isbn_9780816026289 |title=Robotics: The Marriage of Computers and Machines |publisher=Facts on File |year=1993 |isbn=978-0-8160-2628-9 |location=New York |access-date=22 August 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200726131505/https://archive.org/details/isbn_9780816026289 |archive-date=26 July 2020 |url-status=live }}
* {{cite book |url=https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000377433/PDF/377433eng.pdf.multi |title=UNESCO Science Report: the Race Against Time for Smarter Development. |date=2021 |publisher=UNESCO |isbn=978-92-3-100450-6 |location=Paris |ref={{harvid|UNESCO|2021}} |access-date=18 September 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220618233752/https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000377433/PDF/377433eng.pdf.multi |archive-date=18 June 2022 |url-status=live }}
* {{cite journal|last=Vinge|first=Vernor|author-link=Vernor Vinge|year=1993|title=The Coming Technological Singularity: How to Survive in the Post-Human Era|journal=Vision 21: Interdisciplinary Science and Engineering in the Era of Cyberspace|pages=11|url=http://www-rohan.sdsu.edu/faculty/vinge/misc/singularity.html|bibcode=1993vise.nasa...11V|access-date=14 November 2011|archive-date=1 January 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070101133646/http://www-rohan.sdsu.edu/faculty/vinge/misc/singularity.html|url-status=dead}}
* {{cite book |last1=Wason |first1=P. C. |title=New horizons in psychology |last2=Shapiro |first2=D. |publisher=Penguin |year=1966 |editor=Foss, B. M. |location=Harmondsworth |chapter=Reasoning |author-link=Peter Cathcart Wason |access-date=18 November 2019 |chapter-url=https://archive.org/details/newhorizonsinpsy0000foss |archive-url=https://web.archive.org/web/20200726131518/https://archive.org/details/newhorizonsinpsy0000foss |archive-date=26 July 2020 |url-status=live |chapter-url-access=registration }}
* {{cite journal|last1=Weng|first1=J.|last2=McClelland|last3=Pentland|first3=A.|last4=Sporns|first4=O.|last5=Stockman|first5=I.|last6=Sur|first6=M.|last7=Thelen|first7=E.|year=2001|url=http://www.cse.msu.edu/dl/SciencePaper.pdf|via=msu.edu|doi=10.1126/science.291.5504.599|pmid=11229402|title=Autonomous mental development by robots and animals|journal=Science|volume=291|issue=5504|pages=599–600|s2cid=54131797|access-date=4 June 2013|archive-date=4 September 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130904235242/http://www.cse.msu.edu/dl/SciencePaper.pdf|url-status=live}}
* [https://suli.pppl.gov/2023/course/Rea-PPPL-SULI2023.pdf AI & ML in Fusion]
* [https://drive.google.com/file/d/1npCTrJ8XJn20ZGDA_DfMpANuQZFMzKPh/view?usp=drive_link AI & ML in Fusion, video lecture] {{Wayback|url=https://drive.google.com/file/d/1npCTrJ8XJn20ZGDA_DfMpANuQZFMzKPh/view?usp=drive_link |date=20230702164332 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230702164332/https://drive.google.com/file/d/1npCTrJ8XJn20ZGDA_DfMpANuQZFMzKPh/view?usp=drive_link |date=2 July 2023 }}
* [[David Autor|Autor, David H.]], "Why Are There Still So Many Jobs? The History and Future of Workplace Automation" (2015) 29(3) ''Journal of Economic Perspectives'' 3.
* [[Margaret Boden|Boden, Margaret]], ''Mind As Machine'', [[Oxford University Press]], 2006.
* [[Kenneth Cukier|Cukier, Kenneth]], "Ready for Robots? How to Think about the Future of AI", ''[[Foreign Affairs]]'', vol. 98, no. 4 (July/August 2019), pp. 192–98. [[George Dyson (science historian)|George Dyson]], historian of computing, writes (in what might be called "Dyson's Law") that "Any system simple enough to be understandable will not be complicated enough to behave intelligently, while any system complicated enough to behave intelligently will be too complicated to understand." (p. 197.) Computer scientist [[Alex Pentland]] writes: "Current [[machine learning|AI machine-learning]] [[algorithm]]s are, at their core, dead simple stupid. They work, but they work by brute force." (p. 198.)
* [[Pedro Domingos|Domingos, Pedro]], "Our Digital Doubles: AI will serve our species, not control it", ''[[Scientific American]]'', vol. 319, no. 3 (September 2018), pp. 88–93.
* Gertner, Jon. (2023) "Wikipedia's Moment of Truth: Can the online encyclopedia help teach A. I. chatbots to get their facts right — without destroying itself in the process?" ''New York Times Magazine'' (July 18, 2023) [https://www.nytimes.com/2023/07/18/magazine/wikipedia-ai-chatgpt.html online] {{Vebarxiv|url=https://ghostarchive.org/archive/20230719220706/https://www.nytimes.com/2023/07/18/magazine/wikipedia-ai-chatgpt.html |date=2023-07-19 }}
* Johnston, John (2008) ''The Allure of Machinic Life: Cybernetics, Artificial Life, and the New AI'', MIT Press.
* {{cite journal|last1=Jumper|first1=John|last2=Evans|first2=Richard|last3=Pritzel|first3=Alexander|last4=Green|first4=Tim|last5=Figurnov|first5=Michael|last6=Ronneberger|first6=Olaf|last7=Tunyasuvunakool|first7=Kathryn|last8=Bates|first8=Russ|last9=Žídek|first9=Augustin|last10=Potapenko|first10=Anna|last11=Bridgland|first11=Alex|last12=Meyer|first12=Clemens|last13=Kohl|first13=Simon A. A.|last14=Ballard|first14=Andrew J.|last15=Cowie|first15=Andrew|last16=Romera-Paredes|first16=Bernardino|last17=Nikolov|first17=Stanislav|last18=Jain|first18=Rishub|last19=Adler|first19=Jonas|last20=Back|first20=Trevor|last21=Petersen|first21=Stig|last22=Reiman|first22=David|last23=Clancy|first23=Ellen|last24=Zielinski|first24=Michal|last25=Steinegger|first25=Martin|last26=Pacholska|first26=Michalina|last27=Berghammer|first27=Tamas|last28=Bodenstein|first28=Sebastian|last29=Silver|first29=David|last30=Vinyals|first30=Oriol|last31=Senior|first31=Andrew W.|last32=Kavukcuoglu|first32=Koray|last33=Kohli|first33=Pushmeet|last34=Hassabis|first34=Demis|display-authors=3|title=Highly accurate protein structure prediction with AlphaFold|journal=Nature|date=26 August 2021|volume=596|issue=7873|pages=583–589|doi=10.1038/s41586-021-03819-2|pmid=34265844|pmc=8371605|bibcode=2021Natur.596..583J|s2cid=235959867}}
* {{cite journal|last1=LeCun|first1=Yann|last2=Bengio|first2=Yoshua|last3=Hinton|first3=Geoffrey|title=Deep learning|journal=Nature|date=28 May 2015|volume=521|issue=7553|pages=436–444|doi=10.1038/nature14539|pmid=26017442|bibcode=2015Natur.521..436L|url=https://www.nature.com/articles/nature14539|access-date=19 June 2023|archive-date=5 June 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230605235832/https://www.nature.com/articles/nature14539|url-status=live}}
* [[Gary Marcus]], "Artificial Confidence: Even the newest, buzziest systems of artificial general intelligence are stymmied by the same old problems", ''[[Scientific American]]'', vol. 327, no. 4 (October 2022), pp. 42–45.
* {{cite book |last1=Mitchell |first1=Melanie |title=Artificial intelligence: a guide for thinking humans |url=https://archive.org/details/artificialintell0000mitc |date=2019 |publisher=Farrar, Straus and Giroux |isbn=9780374257835 |location=New York }}
* {{cite journal|last1=Mnih|first1=Volodymyr|last2=Kavukcuoglu|first2=Koray|last3=Silver|first3=David|last4=Rusu|first4=Andrei A.|last5=Veness|first5=Joel|last6=Bellemare|first6=Marc G.|last7=Graves|first7=Alex|last8=Riedmiller|first8=Martin|last9=Fidjeland|first9=Andreas K.|last10=Ostrovski|first10=Georg|last11=Petersen|first11=Stig|last12=Beattie|first12=Charles|last13=Sadik|first13=Amir|last14=Antonoglou|first14=Ioannis|last15=King|first15=Helen|last16=Kumaran|first16=Dharshan|last17=Wierstra|first17=Daan|last18=Legg|first18=Shane|last19=Hassabis|first19=Demis|display-authors=3|title=Human-level control through deep reinforcement learning|journal=Nature|date=26 February 2015|volume=518|issue=7540|pages=529–533|doi=10.1038/nature14236|pmid=25719670|bibcode=2015Natur.518..529M|s2cid=205242740|url=https://www.nature.com/articles/nature14236/|access-date=19 June 2023|archive-date=19 June 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230619055525/https://www.nature.com/articles/nature14236/|url-status=live}} Introduced [[Deep Q-learning|DQN]], which produced human-level performance on some Atari games.
* Eka Roivainen, "AI's IQ: [[ChatGPT]] aced a [standard intelligence] test but showed that [[intelligence]] cannot be measured by [[IQ]] alone", ''[[Scientific American]]'', vol. 329, no. 1 (July/August 2023), p. 7. "Despite its high IQ, [[ChatGPT]] fails at tasks that require real humanlike reasoning or an understanding of the physical and social world…. ChatGPT seemed unable to reason logically and tried to rely on its vast database of… facts derived from online texts."
* {{cite journal|last1=Serenko|first1=Alexander|author2=Michael Dohan|year=2011|title=Comparing the expert survey and citation impact journal ranking methods: Example from the field of Artificial Intelligence|url=http://www.aserenko.com/papers/JOI_AI_Journal_Ranking_Serenko.pdf|journal=Journal of Informetrics|volume=5|issue=4|pages=629–49|doi=10.1016/j.joi.2011.06.002|access-date=12 September 2013|archive-date=4 October 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131004212839/http://www.aserenko.com/papers/JOI_AI_Journal_Ranking_Serenko.pdf|url-status=live}}
* {{cite journal|last1=Silver|first1=David|last2=Huang|first2=Aja|last3=Maddison|first3=Chris J.|last4=Guez|first4=Arthur|last5=Sifre|first5=Laurent|last6=van den Driessche|first6=George|last7=Schrittwieser|first7=Julian|last8=Antonoglou|first8=Ioannis|last9=Panneershelvam|first9=Veda|last10=Lanctot|first10=Marc|last11=Dieleman|first11=Sander|last12=Grewe|first12=Dominik|last13=Nham|first13=John|last14=Kalchbrenner|first14=Nal|last15=Sutskever|first15=Ilya|last16=Lillicrap|first16=Timothy|last17=Leach|first17=Madeleine|last18=Kavukcuoglu|first18=Koray|last19=Graepel|first19=Thore|last20=Hassabis|first20=Demis|display-authors=3|title=Mastering the game of Go with deep neural networks and tree search|journal=Nature|date=28 January 2016|volume=529|issue=7587|pages=484–489|doi=10.1038/nature16961|pmid=26819042|bibcode=2016Natur.529..484S|s2cid=515925|url=https://www.nature.com/articles/nature16961|access-date=19 June 2023|archive-date=18 June 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230618213059/https://www.nature.com/articles/nature16961|url-status=live}}
* Ashish Vaswani, Noam Shazeer, Niki Parmar et al. "Attention is all you need." Advances in neural information processing systems 30 (2017). Seminal paper on [[transformer (machine learning model)|transformers]].
* {{kitab3
|часть    = Компьютер учится и рассуждает (ч. 1)
|заглавие = Компьютер обретает разум
|оригинал = Artificial Intelligence Computer Images
|ответственный = под ред. В. Л. Стефанюка
|место    = Москва
|издательство  = [[Мир (издательство)|Мир]]
|год  = 1990
|страниц  = 240
|isbn = 5-03-001277-X (рус.); ISBN 0705409155 (англ.)
|тираж    = 100&nbsp;000
}}
* {{kitab3
|автор    = Девятков В. В.
|заглавие = Системы искусственного интеллекта
|ответственный = Гл. ред. И. Б. Фёдоров
|место    = М.
|издательство  = Изд-во МГТУ им. Н. Э. Баумана
|год  = 2001
|страниц  = 352
|серия    = Информатика в техническом университете
|isbn = 5-7038-1727-7
|тираж    = 3000
}}
* {{kitab3
|автор    = Корсаков С.Н.
|заглавие = Начертание нового способа исследования при помощи машин, сравнивающих идеи
|ответственный = Под ред. А.С. Михайлова
|место    = М.
|издательство  = МИФИ
|год  = 2009
|страниц  = 44
|isbn = 978-5-7262-1108-4
|тираж    = 200
|ссылка   = http://docs.google.com/fileview?id=0B6YE9wdhGopGZWIxYjY4NDQtYTEzYS00ZmEyLWJhNDAtMThiNThjMGM1Njk0&hl=en
}}
* {{kitab3
|автор    = [[Жданов, Александр Аркадьевич|Жданов А.А.]]
|заглавие = Автономный искусственный интеллект
|место    = М.
|издательство  = БИНОМ. Лаборатория знаний
|год  = 2009
|страниц  = 359
|isbn =
|тираж    = 20&nbsp;000
}}
* {{kitab3
|автор    = Лорьер Ж.-Л.
|заглавие = Системы искусственного интеллекта
|место    = М.
|издательство  = Мир
|год  = 1991
|страниц  = 568
|isbn = 5-03-001408-X
|тираж    = 20&nbsp;000
}}
* {{kitab3
|автор    = [[Люгер, Джордж Ф.|Люгер Дж. Ф.]]
|заглавие = Искусственный интеллект: стратегии и методы решения сложных проблем
|оригинал = Artificial Intelligence: Structures and Strategies for Complex Problem Solving
|ответственный = Под ред. Н. Н. Куссуль
|издание  = 4-е изд
|место    = М.
|издательство  = [[Вильямс (издательство)|Вильямс]]
|год  = 2005
|страниц  = 864
|isbn = 5-8459-0437-4
|тираж    = 2000
}}
* ''Нильсон Н.'' Искусственный интеллект. — М.: Мир, 1973. — 273 с.
* ''Петрунин Ю. Ю., Рязанов М. А., Савельев А. В.'' Философия искусственного интеллекта в концепциях нейронаук. (Научная монография). — М.: МАКС Пресс, 2010. — ISBN 978-5-317-03251-7.
* {{Citation 
| first = Stuart J. 
| last = Russell 
| first2 = Peter 
| last2 = Norvig 
| title = Artificial Intelligence: A Modern Approach 
| url = http://aima.cs.berkeley.edu/ 
| year = 2003 
| edition = 2nd 
| publisher = Prentice Hall 
| publication-place = Upper Saddle River, New Jersey 
| isbn = 0-13-790395-2 
| author-link = Stuart J. Russell 
| author2-link = Peter Norvig 
| access-date = 2020-06-08 
| archive-date = 2011-02-28 
| archive-url = https://web.archive.org/web/20110228023805/http://aima.cs.berkeley.edu/ 
| url-status = live 
}}
* {{kitab3
|автор    = [[Рассел, Стюарт|Рассел С.]], [[Норвиг, Питер|Норвиг П.]]
|заглавие = Искусственный интеллект: современный подход
|оригинал = Artificial Intelligence: a Modern Approach
|ответственный = Пер. с англ. и ред. К. А. Птицына
|издание  = 2-е изд
|место    = М.
|издательство  = [[Вильямс (издательство)|Вильямс]]
|год  = 2006
|страниц  = 1408
|isbn = 5-8459-0887-6
|тираж    = 3000
}}
* {{kitab3
|автор    = Смолин Д. В.
|заглавие = Введение в искусственный интеллект: конспект лекций
|место    = М.
|издательство  = ФИЗМАТЛИТ
|страниц  = 208
|isbn = 5-9221-0513-2
}}
* {{kitab3
|автор    = Хант Э.
|заглавие = Искусственный интеллект
|оригинал = Artificial intelligence
|ответственный = Под ред. В. Л. Стефанюка
|место    = М.
|издательство  = Мир
|год  = 1978
|страниц  = 558
|тираж    = 17&nbsp;700
|ссылка   = http://alt-future.narod.ru/Ai2/hunt.rar
}}
* {{Citation|last=Luger|first=George|first2=William|last2=Stubblefield|year=2004|title=Artificial Intelligence: Structures and Strategies for Complex Problem Solving|edition=5th|publisher=The Benjamin/Cummings Publishing Company, Inc.|page=720|isbn=0-8053-4780-1|url=http://www.cs.unm.edu/~luger/ai-final/tocfull.html|access-date=2020-06-08|archive-date=2021-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20210115034931/https://www.cs.unm.edu/~luger/ai-final/tocfull.html|url-status=live}}
* {{Citation| last=Nilsson | first=Nils | author-link=Нилссон, Нилс Джон| year=1998|title=Artificial Intelligence: A New Synthesis|publisher=Morgan Kaufmann Publishers|isbn=978-1-55860-467-4}}
* {{Citation|last=Russell|first=Stuart J.|author-link=Расселл, Стюарт Джонатан|last2=Norvig|first2=Peter|author2-link=Норвиг, Питер|year=2003|title=Artificial Intelligence: A Modern Approach|edition=2nd|publisher=Prentice Hall|isbn=0-13-790395-2|url=http://aima.cs.berkeley.edu/|access-date=2020-06-08|archive-date=2011-02-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20110228023805/http://aima.cs.berkeley.edu/|url-status=live}}
* {{Citation | last = Poole | first = David | first2 = Alan | last2 = Mackworth | first3 = Randy | last3 = Goebel | publisher = [[Oxford University Press]] | year = 1998 | title = Computational Intelligence: A Logical Approach | url = http://www.cs.ubc.ca/spider/poole/ci.html | author-link = David Poole (researcher) | publication-place = New York | access-date = 2020-06-08 | archive-date = 2009-07-25 | archive-url = https://web.archive.org/web/20090725025030/http://www.cs.ubc.ca/spider/poole/ci.html | url-status = live }}
* {{Citation
 |last         = Turing
 |first        = Alan
 |authorlink   = Alan Turing
 |title        = Computing Machinery and Intelligence
 |journal      = [[Mind (journal)|Mind]]
 |issn         = 0026-4423
 |volume       = LIX
 |issue        = 236
 |date         = October 1950
 |pages        = 433–460
 |url          = http://loebner.net/Prizef/TuringArticle.html
 |doi          = 10.1093/mind/LIX.236.433
 |accessdate   = 2008-08-18
 |archive-date = 2008-07-02
 |archive-url  = https://web.archive.org/web/20080702224846/http://loebner.net/Prizef/TuringArticle.html
 |url-status   = dead
}}
* {{kitab3|автор=  Мередит Бруссард |заглавие=Искусственный интеллект. Пределы возможного |Оригинал = Meredith Broussard.  Artificial Unintelligence: How Computers Misunderstand the World | издательство= Альпина нон-фикшн |год= 2020 |место = М. | cтраниц=  362 |isbn=  978-5-00139-080-0 |ref=  Бруссард}}
{{refend}}

== Xarici keçidlər ==
{{Vikilər}}

* [https://www.bbc.co.uk/programmes/p003k9fc Artificial Intelligence]. BBC Radio 4 discussion with John Agar, Alison Adam & Igor Aleksander (''In Our Time'', 8 December 2005).
* [https://datascience.cancer.gov/news-events/blog/theranostics-and-ai-next-advance-cancer-precision-medicine Theranostics and AI—The Next Advance in Cancer Precision Medicine]
* [http://www.raai.org/ Российская ассоциация искусственного интеллекта]
* [http://www.aaai.org/home.html Американская ассоциация искусственного интеллекта]
* [http://www.itfru.ru/ Портал ИИ] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20200517231635/http://www.itfru.ru/ |date=2020-05-17 }} — информация обо всех направлениях искусственного интеллекта
* [http://students.uni-vologda.ac.ru/pages/pm07/itm/ Искусственный интеллект] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20200617215806/http://students.uni-vologda.ac.ru/pages/pm07/itm/ |date=2020-06-17 }} — биографии, история исследований, популярные объяснения
* [http://www.gotai.net/ Искусственный интеллект — это просто] — материалы и форум по темам, непосредственно связанным с изучением и созданием искусственного интеллекта
* Forum [http://aiforum.pereplet.ru/ "Искусственный интеллект"]
* [https://web.archive.org/web/20130410070947/http://ai-lib.ru/ Библиотека материалов. Программы. Список проектов и групп по созданию искусственного интеллекта.]
* [http://www.3dnews.ru/news/iskusstvennii_intellekt_v_chshm_zagvozdka/ Искусственный интеллект: в чём загвоздка?] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20200608124121/https://3dnews.ru/news/iskusstvennii_intellekt_v_chshm_zagvozdka/ |date=2020-06-08 }} [[3DNews]]
* [http://www.aiportal.ru/ Портал искусственного интеллекта] статьи и файлы по нейронным сетям, экспертным системам, генетическим алгоритмам и другим направлениям ИИ
* ''Савельев А. В.'' [http://www.sciteclibrary.ru/rus/catalog/pages/7759.html Internet и нейрокомпьютеры как социотехнологические стратегии искусственного мира, Искусственный интеллект. Часть первая: путь к сверхинтеллекту]
* [http://hi-news.ru/research-development/iskusstvennyj-intellekt-chast-pervaya-put-k-sverxintellektu.html]
* {{Cite web|url=https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/news/ethics-guidelines-trustworthy-ai|title=Ethics guidelines for trustworthy AI|author=[[Европейская комиссия]]|website=|date=2019-04-08|publisher=|lang=en|accessdate=2019-05-09}}
* [http://www.raai.org/library/library.shtml?link Библиотека РАИИ. Статьи, книги, материалы] [http://www.raai.org/ РАИИ Российская ассоциация искусственного интеллекта] (1113 пунктов)
* ''Р. В. Шамин''. [http://www.mathnet.ru/conf1243 Курс "Машинное обучение и искусственный интеллект в математике и приложениях"]. НОЦ [[Математический институт имени В. А. Стеклова РАН|Математического института им. В. А. Стеклова РАН]]
* [http://www.raai.org/resurs/interes/AISoloviev.htm А. Соловьев. Ишкушштвенный интеллект]
* [http://www.nevod.ru/nevod/staff/sae/2003/II.html А. Соловьев. Искусственный интеллект давно родился] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190907225254/http://www.nevod.ru/nevod/staff/sae/2003/II.html |date=2019-09-07 }}
{{Süni intellekt}}
{{İnformatika}}
{{Diferensial hesablama}}
{{Xarici istinadlar}}

[[Kateqoriya:Süni intellekt| ]]
[[Kateqoriya:Kibernetika]]
[[Kateqoriya:Yeni texnologiyalar]]
[[Kateqoriya:Formal elmlər]]
[[Kateqoriya:Növünə görə intellekt]]