Təkbuynuz (iqtisadiyyat)
Təkbuynuz şirkəti, həmçinin yunikorn (azərb. Unicorn company) — 1 milyard dollardan çox bazar dəyəri olan bir başlanğıc şirkəti.
Termin 2010-cu illərin əvvəllərindən istifadə olunur. Silikon Vadisində yeni bazar nişləri açan bir sıra innovativ startaplar 5–7 il ərzində 1 milyard ABŞ dolları gəlir əldə etdilər: Airbnb, Twitter, WhatsApp, DropBox, Lyft və s.[1].
2021-ci ilin iyul ayına olan məlumata görə, ən çox təkbuynuzlu quş ABŞ (441) və Çində (253) qeydə alınıb. Onlar birlikdə dünyada tanınan təkbuynuzluların 76,7%-ni toplayırlar[2]. Sənayesizləşmənin nə olduğuna dair müxtəlif şərhlər var. Çoxları Amerikanın sənayesizləşməsini 1980–1990-cı illər arasında Rust Belt adlanan avtomobil istehsalçılarının kütləvi şəkildə bağlanması ilə əlaqələndirirlər. ABŞ Federal Ehtiyat Sistemi 1979-cu ildən 1984-cü ilə qədər faiz və valyuta məzənnələrini yüksəltdi ki, bu da avtomatik olaraq idxal qiymətlərinin düşməsinə səbəb oldu. Bu müddət ərzində Yaponiyada əmək məhsuldarlığı sürətlə artırdı ki, bu da ABŞ-ın dəzgah sektorunun tənəzzülünə səbəb oldu.[3] Sənayesizləşmənin ikinci dalğası 2001–2009-cu illər arasında baş verdi və GM və Chrysler avtomobil istehsalçılarının xilası ilə nəticələndir[4].
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Eylin Li 2013-cü ildə "təkbuynuzlu" terminini ilk dəfə işlətdiyi zaman yalnız otuz doqquz şirkət təkbuynuzlu sayılırdı.[5] Harvard Business Review tərəfindən edilən başqa bir araşdırma, 2012–2015-ci illər arasında qurulan startapların dəyərinin 2000–2013-cü illər arasında qurulan şirkətlərə nisbətən iki dəfə sürətlə artdığını göstərdi.[6]
2018-ci ildə ABŞ-ın 16 şirkəti təkbuynuzlu olub, qlobal miqyasda dəyəri 1 milyard dollar və ya daha çox olan 119 özəl şirkətə çatıb.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "$1B+ Market Map: The World's 308 Unicorn Companies In One Infographic" (ingilis). 2018-11-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-01-11.
- ↑ "Мировая география компаний-единорогов". issek.hse.ru (rus). 2022-01-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-01-13.
- ↑ Michael Sheetz. "Elon Musk's SpaceX hits $100 billion valuation after secondary share sale". CNBC (ingilis). 2021-10-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-01-14.
- ↑ "first superunicorn". superangels.com. 2022-12-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-01-14.
- ↑ David Kershaw. Regulating Timetable and Disclosure (Principles of Takeover Regulation). Oxford University Press. 2016-03-24.
- ↑ Beyond Unicorns: Educating, Classifying, and Certifying Business Data Scientists (Harvard Data Science Review). 2020-04-30.