Terek şirbiti
| Terek şirbiti | |||||||||||||||||||||||||
| Elmi təsnifat | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||||||||||||||||||||
| Elmi adı | |||||||||||||||||||||||||
| Lusibarbus ciscaucasicus Kessler, 1877 | |||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
Terek şirbiti (lat. Lusibarbus ciscaucasicus ) Luciobarbus cinsinin növüdür. Orta saylıdır.
Xarakterik morfoloji əlamətləri[redaktə | əsas redaktə]
Xarici görünüşcə Kür şirbitinə oxşayır, lakin ondan gözlərinin kiçik və pulcuqlarının xırda olması ilə fərqlənir. Alnının eni azdır, bədəninin quyruq hissəsi nisbətən uzundur. Bədənin uzunluğu 26.0 sm-ə, kütləsi 270 q-a qədər olur.[1]
Yaşayış yeri və həyat tərzi[redaktə | əsas redaktə]
Suyu sürətlə axan və dibi daşlı olan çaylarda yaşayır. Ömrün uzunluğu orta hesabla 4-5 il olub, cinsi yetkinliyə 1-2 yaşlarında çatır. Fərdi inkişaf forması tam çevrilmə şəkilindədir. Həyat sikli kürü-sürfə-körpə-yetkin fərd şəklində olur.
Yayılması[redaktə | əsas redaktə]
Azərbaycanda 5 növünün nümayəndələri yayılmışdır. Azərbaycanda yarımnövləri yoxdur. Azərbaycanın Şimal-Şərq hissəsindən axan çaylarda və Samur-Abşeron kanalında yayılmışdır.
Cinsi statusu və çoxalma xüsusiyyətləri[redaktə | əsas redaktə]
Çoxalma kürüləmə yolu ilə olur. Kürüsünü hissə-hissə çayların daşlı sahələrində tökür. Çoxalması aprel-iyul aylarında baş verir. Reproduktivliyin forması kürü şəkilində olur. Məhsuldarlığı 2.2 minlə 16.2 min kürü arasında dəyişir. Reproduktivliyin periodu cinsi yetkinliyə çatdıqdan sonra ildə bir dəfə, hər il. Generasiyaların sayı, ömrün uzunluğundan asılı olaraq 3-4 dəfə olur.[2]
Limit faktorları[redaktə | əsas redaktə]
Su hövzələrinin çirklənməsi, təbii kürüləmə yerlərinin sıradan çıxması və digər antropogen amillər.
Rasionu[redaktə | əsas redaktə]
Əsasən su cücüləri və onların sürfələri ilə qidalanır, özləri isə digər yırtıcıların qidasını təşkil edir. Qidasını kürəkayaqlı xərçənglər, yosunlar, müxtəlif su cücüləri və onların sürfələri təşkil edir.
Düşmənləri[redaktə | əsas redaktə]
Yırtıcı balıqlar, ilanlar, balıqyeyən quşlar və balıq parazitləri.
İnsan həyatına təsiri[redaktə | əsas redaktə]
Əmtəə keyfiyyətlidir. Az miqdarda həvəskar balıqçılar tərəfindən ovlanır. Ziyanvericilik xüsusiyyətləri yoxdur.[3]
Qəbul edilmiş və qəbul edilməsi vacib olan mühafizə tədbirləri[redaktə | əsas redaktə]
Balıqçılıq haqqında qanun qəbul edilmişdir. Su hövzələrinin çirkləndirilməsinin, çay yataqlarının qazılmasının, dəyişdirilməsinin qarşısı alınmalıdır.
Ədəbiyyat[redaktə | əsas redaktə]
- Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Onurğalılar, III cild. Bakı: Elm, 2004, s. 620.
- Əbdürrəhmanov Y.Ə. Azərbaycan faunası (Balıqlar), VII, cild, Bakı, Elm, 1966, 224 s.
- Mustafayev N.C. Azərbaycanın daxili su hövzələrində yaşayan balıqların bioekoloji xüsusiyyətləri və vətəgə balıqlarının ehtiyatlarının müasir vəziyyəti // Zoologiya İnstitutunun əsərləri, 33-cü cild, № 1. Bakı, 2015, s. 103-124. 4. Казанчеев Е.Н. Рыбы Каспийского моря. М.: Легкая и пищевая промышленность, 1981, 168 с.
Həmçinin bax[redaktə | əsas redaktə]
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ Mustafayev N.C. Azərbaycanın daxili su hövzələrində yaşayan balıqların bioekoloji xüsusiyyətləri və vətəgə balıqlarının ehtiyatlarının müasir vəziyyəti // Zoologiya İnstitutunun əsərləri, 33-cü cild, № 1. Bakı, 2015, s. 103-124. 4. Казанчеев Е.Н. Рыбы Каспийского моря. М.: Легкая и пищевая промышленность, 1981, 168 с.
- ↑ Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Onurğalılar, III cild. Bakı: Elm, 2004, s. 620.
- ↑ Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Onurğalılar, III cild. Bakı: Elm, 2004, s. 620.
