Tisa çayı

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tisa çayı
Tisa çayının görünüşü
Tisa çayının görünüşü
Ölkələr
Mənbəyi Ağ Tisa/ Qara Tisa
 • Yüksəkliyi 445 m
Mənsəbi Dunay çayı/ Qara dəniz
Uzunluğu 965 km
Su sərfi 796 m³/s
Hövzəsinin sahəsi 157186 km²
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tisa çayı (ukr. Тиса, mac. Tisza, slovak. Tisa, serb. Тиса) — Dunay çayının ən uzun qolu olub, Mərkəzi Avropadan axır.

Coğrafi mövqeyi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bu çay başlanğıcını Ukraynanın qərb əyalətindən götürür. Onu demək olar ki, Raxova şəhəri yaxınlığında Qara Tisa və Ağ Tisanın birləşməsi əmələ gətirir. Qara Tisanın mənbəyi dəniz səviyyəsindən 1400 m-də olub, şimal-şərq Svidov qalxmasından başlanğıc götürür. Ağ Tisa isə öz başlanğıcını cənub-qərbi Çernoqoriya massivindən 1650 m hündürlüyündən başlanğıcını götürür. Ukrayna daxilində Tisa çayı 201 km məsafədə uzanır. Tisa əvvəlcə UkraynaRumiya sərhəddi ilə, sonra isə UkraynaMacarıstana sərhəddindən axır. Serbiya ərazisində Dunay çayına tökülür. 1973-cü ildə çayın üzərində Tisa su anbarı tikilmişdir.[1]

Bu növdən olan pərvanələr əvvəllər Avropanın bir çox çaylarında geniş yayılmışdı. Lakin antropogen amillərin təsiri nəticəsində suyun keyfiyyətinin pisləşməsi ona gətirib çıxarmışdır ki, indi belə kütləvi uçuşlar yalnız Macarıstanda və Serbiyada müşahidə olunur.

Sahillərindəki şəhərlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ukraynada olanlar

  • Raxov
  • Tyaçev
  • Xust
  • Çop

Ruminiyada olanlar

  • Siqetu-Marmaçiyey

Macarıstanda olanlar

  • Dombrad
  • Tokay
  • Solnok
  • Seqed

Çayın qolları

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Sağ qolları: Kosova (41 km), Teresva (56 km), Tereblya (91 km), Rika  (92 km), Borjava (106 km), Bodroq  (188 km), Eqer (291 km), Zadva, Eqricka, Kereş.
  • Sol qolları: Viseul, İza, Someş, Kereş, Mureş, Beqa, Batar, Krasna, Moskva
  1. Ресурсы поверхностных вод СССР. Описание рек и озёр и расчёты основных характеристик их режима. — Т. 6. Украина и Молдавия. Вып. 1. Западная Украина и Молдавия (без бассейна р. Днестра). — Л., Гидрометеоиздат, 1978. — 47-57 с.

https://azertag.az/xeber/TISA_CHAYI_UZARINDA_PARVANALAR-412574