USB 1.0
USB (Universal Serial Bus-Universal Ardıcıl Şin) — periferiya qurğuları üçün nəzərdə tutulub və məlumatın ardıcıl, yəni bit-bit ötürülməsi üçün interfeysdir. Bu standart, Compaq, Digital Equipment, IBM, Intel, Microsoft, NEC və Northern Telecom şirkətləri tərəfindən hazırlanıb. USB şini kontrollerinə konsentratorlar zənciri vasitəsilə 127-yədək ("ulduz" topologiyasından istifadə etməklə) qurğu qoşula bilər. USB kabeli 4 məftildən ibarətdir. Bunlardan bir cütü informasiyanı hər iki tərəfə ötürməyə, digər cütü isə gərginliyi 5 V olan elektrik cərəyanı xətti kimi istifadə olunur. Bu xətt sayəsində USB portuna qoşulan periferiya qurğusu kənar cərəyan mənbəyinə ehtiyac duymadan qidalana bilər. Ancaq nəzərə almaq lazımdır ki, bu zaman cərəyan şiddətinin qiyməti 0,5A-i aşmamalıdır.
USB zahiri periferik standart hazırlanmış daşıyıcıdır və PC üçün zahiri bərkidilmiş periferinə PnP qabiliyyətini gətirir. USB xüsusi məqsədli proporsiyalara ehtiyacı aradan qaldırır, xüsusi məqsədlər üçün istifadə olunan I/O və PC kartların istifadəsini azaldır və vacib sistem mənbələrini saxlayır. Nömrəsindən asılı olmayaraq qurğular sistemə USB portu ilə qoşulur. Bunun üçün yalnız bir IRQ lazımdır.USB periferik imkanlarla avtomatik olaraq onları tanımalıdır. Qurğulan qoşulan kimi konfiqurasiya olunur və onları yenidən başlatmağa və ya setup proqramına gərək yoxdur.
USB-nin versiyaları[redaktə | mənbəni redaktə et]
USB-nin versiyaları aşağıdakı ardıcıllıqla istehsal edilmişdir:
- USB 1.0-Yanvar, 1996
- USB 1.1-Sentyabr, 1998
- USB 2.0-Aprel, 2000
- USB 3.0-Noyabr, 2008
USB 1.0-ın xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- İki iş rejimi:
- Aşağı sürət rejimi (Low-Speed) - 1.5 Mbit/s (0.1875 Mbayt/s)
- Yüksək sürət rejimi (Full-Speed) - 12 Mbit/s (1.5 Mbayt/s)
- Aşağı sürət rejimi üçün kabelin maksimum uzunluğu-3 m
- Yüksək sürət rejimi üçün kabelin maksimum uzunluğu-5 m
- Qoşulan qurğuların maksimum sayı-127
- Periferiya qurğuları üçün təchizat gərginliyi- 5 V
- periferik cihazın maksimum axın istehlakı - 500 mA
- periferiya qurğusunun maksimum axın istehlakı - 500 mA
PnP aspektində USB sistemə gizlədilmiş periferiksiyalar barəsində sual verməyə imkan verir.Onların güc tələbləri güc səviyyəsini ötüb keçsə xəbərdarlıq mümkündür.Bu, xüsusilə notbuk və digər daşına bilən sistemlərdə USB-lər üçün vacibdir. Çünki batereya gizli limitlənmiş periferiksiyaların işləkliyini təyin etməlidir. Mərkəz hər bir USB portunu 500mA güc ilə təmin edir. Lakin hər bir port yalnız 100mA güc ilə təmin olunur. Çünki onlar enerjidən USB axınını təmin etmək üçün istifadə edirlər və portlar arasında yenidən bölünürlər.
USB 1.0 spesifikasiyası ailəsi bir neçə konnektor tipinə malikdir.USB 1.0 konnektorların 4 tipi (A və B tipi, Mini-A və Mini-B) təyin olunub. A tipli konnektor qurğu və USB port/xab arasında verilənlərin daxil olan axınının təmini üçün istifadə olunur. Sistem lövhələrdə və hublarda olan USB portlar adətən A tipinə aiddirlər. B tipli konnektorlar ayrılan kabellərlə verilənlərin azalan axımının qurğuya ötürülməsi üçün hazırlanıb. Kiçik form-faktorlu mini-konnektorlar, sadəcə olaraq, standart konnektorların kiçildilmiş versiyasıdır. Həmin konnektorlarla rəqəmsal fotokamera, cib kompüterləri və s. kimi kiçik qabaritli qurğular təchiz olunur. USB konnektorunun kontaktı yoxdur ki əyilsin və ya qırılsın, ona görə də konnektorun möhkəmliyi çox yüksəkdir.