Vanadium (IV)xlorid

Vanadium (IV)xlorid
Ümumi
Kimyəvi formulu	VCl₄
Molyar kütlə	192,75 q/mol
Fiziki xassələri
Sıxlıq	1,82; 1,83; 1,87 q/sm³
Termik xüsusiyyətlər
Ərimə nöqtəsi	-26; -25,7; -20,5 °S
Qaynama nöqtəsi	148,5; 152; 153 °S
Təsnifatı
CAS-da qeyd. nöm.	7632-51-1
PubChem	24273, 9837014
RTECS	YW2625000
ChemSpider	22693

Vanadium IV xlorid – qeyri-üzvi birləşmədir, xlorid turşusunun və vanadium metalının duzudur .

Fiziki xassələri

Vanadium (IV) xlorid tünd qırmızı rəngli bir mayedir.Soyuq su ilə qarışmır, isti su ilə reaksiyaya daxil olur. Etanolda, dietil efirində, xloroformda həll olunur. Nəm havada tüstülənir.

Alınması

• Çar arağında həll olması nəticəsində alınır:

${\mathsf {3V+12HCl+4HNO_{3}\ {\xrightarrow {}}\ 3VCl_{4}\downarrow +4NO\uparrow +8H_{2}O}}$

• Vanadiumun xlorla reaksiyası:

${\mathsf {V+2Cl_{2}\ {\xrightarrow {200-350^{o}C}}\ VCl_{4}\downarrow }}$

• İnert atmosferdə qızdırıldıqda vanadium (III) xloridin parçalanması:

${\mathsf {2VCl_{3}\ {\xrightarrow {400-500^{o}C,N_{2}}}\ VCl_{4}+VCl_{2}}}$

• Dioksivanadium(V)xloridin qatı xlorid turşusunda həll edilməsi nəticəsində:

${\mathsf {2VO_{2}Cl+8HCl\ {\xrightarrow {5^{o}C}}\ 2VCl_{4}+Cl_{2}\uparrow +4H_{2}O}}$

Kimyəvi xassələri

• Otaq temperaturunda parçalanır:

${\mathsf {2VCl_{4}\ \xrightarrow {\ } 2VCl_{3}+Cl_{2}}}$

• Havanın nəmi ilə reaksiyaya girir:

${\mathsf {VCl_{4}+H_{2}O\ {\xrightarrow {}}\ VOCl_{2}+2HCl}}$

• İsti su ilə reaksiyaya daxil olaraq mavi rəngdə məhlullar yaradır:

${\mathsf {VCl_{4}+8H_{2}O\ {\xrightarrow {100^{o}C}}\ [V(H_{2}O)_{5}O]^{2+}+4Cl^{-}+2H_{3}O^{+}}}$

• Qatı sulfat turşusu ilə reaksiyaya daxil olaraq qəhvəyi rəngdə heksaxlorvanadium turşusu alınır:

${\mathsf {VCl_{4}+2HCl\ {\xrightarrow {}}\ H_{2}[VCl_{6}]}}$

• Qatı azot turşusu ilə oksidləşir:

${\mathsf {VCl_{4}+2HNO_{3}+H_{2}O\ {\xrightarrow {}}\ VO_{2}Cl+NO_{2}\uparrow +3HCl}}$

• Qələvilərlə reaksiyaya daxil olur:

${\mathsf {VCl_{4}+4NaOH\ {\xrightarrow {}}\ VO(OH)_{2}\downarrow +4NaCl+H_{2}O}}$

• Hidrogen və ya vanadiumla reduksiya olunur:

${\mathsf {VCl_{4}+H_{Zn,HCl}^{0}\ {\xrightarrow {\tau }}\ VCl_{3}+HCl}}$

${\mathsf {2VCl_{4}+H_{2}\ {\xrightarrow {500-600^{o}C}}\ 2VCl_{2}+2HCl}}$

${\mathsf {3VCl_{4}+V\ {\xrightarrow {320-400^{o}C}}\ 4VCl_{3}}}$

• Kalium xloridlə reaksiyayı

${\mathsf {VCl_{4}+2KCl\ {\xrightarrow {400^{o}C}}\ K_{2}[VCl_{6}]}}$

Tətbiqi

Vanadium IV xlorid üzvi sintezdə xlorlaşdırıcı maddə kimi istifadə olunur.

İstinadlar

1. Рабинович В.А., Хавин З.Я. "Краткий химический справочник" Л.: Химия, 1977 стр. 58
2. Справочник химика / Редкол.: Никольский Б. П. и др.. — 3-е изд. Химия, 1971. Т. 2. — 1168 с
3. Лидин Р. А. и др. Химические свойства неорганических веществ: Учеб. пособие для вузов. — 3-е изд., испр. — М.: Химия, 2000. — 480 с. — ISBN 5-7245-1163-0.
4. Рипан Р., Четяну И. Неорганическая химия. Химия металлов. — М.: Мир, 1972. — Т. 2. — 871 с.