Videooyun üçün mənbəyə bax

{{istinadsız}}
'''Videooyun''',<ref>https://obastan.com/videooyun/1409860/?l=az</ref><ref>https://medeniyyet.az/page/news/67124/Eqli-mulkiyyet-ve-qabaqcil-texnologiyalar.html</ref> həmçinin '''video oyun'''<ref>{{Cite web |url=https://525.az/news/158710-susani-2012-ci-ilde-isgaldan-azad-eden-video-oyun-musahibe |title=Arxivlənmiş surət |access-date=2023-06-05 |archive-date=2021-01-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210111141456/https://525.az/news/158710-susani-2012-ci-ilde-isgaldan-azad-eden-video-oyun-musahibe |url-status=live }}</ref> və ya '''[[kompüter oyunu]]'''<ref>{{Cite web |url=https://portal.azertag.az/az/node/9575 |title=Arxivlənmiş surət |access-date=2023-06-05 |archive-date=2020-02-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200218072104/http://portal.azertag.az/az/node/9575 |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://medeniyyet.az/page/news/3516/Reqemsal-kino:-yuksek-senet-yoxsa-texniki-tereqqi-.html |title=Arxivlənmiş surət |access-date=2023-06-05 |archive-date=2019-09-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190907115702/http://medeniyyet.az/page/news/3516/Reqemsal-kino:-yuksek-senet-yoxsa-texniki-tereqqi-.html |url-status=live }}</ref> — [[Televizor|televizor ekranı]], [[Virtual reallıq|virtual reallıq kaskası]] və ya [[Kompüter|kompüter monitoru]] kimi [[İkiölçülü kompüter qrafikaları|ikiölçülü]] və ya [[Üçölçülü kompüter qrafikaları|üçölçülü]] [[video]] [[displey cihazı]]nda əks əlaqə yaratmaq üçün [[istifadəçi interfeysi]] ilə qarşılıqlı əlaqədən ibarət elektron oyun. Videooyunlar 1980-ci illərdən bəri əyləncə sənayesinin mühüm bir hissəsinə çevriliblər. Onların [[Videooyunlar incəsənət formasında|incəsənət nümunəsi olması]] mübahisəli bir mövzudur.
{{Kompüter oyunlarının tarixi}}
[[Fayl:Pong.png|thumb|250px|right|"''[[Pong (videooyun, 1972)|Pong]]''". 1972-ci il.]]
Videooyunları oynamaq üçün istifadə olunan elektron sistemlər [[Platforma (dəqiqləşdirmə)|platformalar]] adlanır. Videooyunlar bir və ya bir neçə platformalar üçün hazırlanır və satışa çıxarılır. Böyük, xüsusən jetonla fəaliyyət göstərən bir şassisə nümayiş etdirən [[Arkada oyunu|arkada sistemi]] kimi xüsusiləşdirilmiş platformalar 1980-ci illərdə məşhur idilər, ancaq onların populyarlığı tədricən azalmış, onların yerini daha münasib platformalar almışdır. Bu platformalara [[Videooyun konsolu|videooyun konsolları]] kimi videooyunlara həsr olunmuş cihazlar, eləcə də [[notbuk]] və [[Fərdi kompüter|stolüstü kompüter]] kimi ümumi məqsədli [[kompüter]]lər daxildir

Videooyunlar üçün istifadə edilən [[Giriş qurğusu|giriş cihazi]] – [[Oyun kontrolleri|kontroller]] platformalarında asılı olaraq fərqli olurlar. Ümumişlək kontrollerlərə [[geympad]]lar, [[coystik]]lər, [[Siçan (kompüter)|siçan]]lar, [[klaviatura]]lar, [[Mobil telefon|mobil cihazlar]]dakı [[taçskrin]]lər, hətta insan bədəni ("[[Kinect]]" sensoru vasitəsilə) daxildir. Oyunçular videooyuna [[televizor]] və ya [[Kompüter|kompüter ekranı]] kimi displey cihazında baxa bilərlər. Videooyunlarda adətən [[səsucaldan]]lardan və ya [[qulaqlıq]]lardan çıxan [[Səs effekti|səs effektləri]], musiqi və səs aktyoru dialoqları olur. 2000-ci illərdə satışa çıxarılan bəzi videooyunlarda [[Lamisə texnologiyası|lamisə]], vibrasiya effektləri və virtual reallıq kaskaları var idi.

2010-cu illərdə videooyunların kommersial əhəmiyyəti gün getdikcə artır. İnkişaf edən [[Asiya]] və [[smartfon]]lardakı [[mobil oyun]]lar bazarı sənayenin mühüm bir parçasına çevriliblər. 2015-ci ildə əldə edilən məlumatlara əsasən, videooyunlar beynəlxalq səviyyədə 74.000.000.000$ (yetmiş dörd milyard [[ABŞ dolları]]) ABŞ gəlir əldə ediblər və [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] əyləncə bazarının üçüncü ən böyük hissəsi olublar.

== Ədəbiyyat ==
* ''Яблоков К. В.'' Исторические компьютерные игры как способ моделирования исторической информации // [http://edurss.ru/cgi-bin/db.pl?cp=&page=Book&id=53132&lang=Ru&blang=ru&list=Found История и математика: Анализ и моделирование социально-исторических процессов] / Ред. [[Малков, Сергей Юрьевич|Малков С. Ю.]], [[Гринин, Леонид Ефимович|Гринин Л. Е.]], [[Коротаев, Андрей Витальевич|Коротаев А. В.]] М.: КомКнига/[[УРСС]], 2007. С. 263–303
* ''Силбигер М.'' [http://integralblog.googlepages.com/SilbigerIntegralVideoGames2008.htm Press Play to Grow! Designing Video Games as "Trojan Horses" to Catalyze Human Development through the Conveyor Belt of Growth<!-- Жми "играть" и расти! Проектирование видеоигр как "троянских коней" для катализации человеческого развития посредством конвейерной ленты развития -->] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20091024115458/http://integralblog.googlepages.com/SilbigerIntegralVideoGames2008.htm |date=2009-10-24 }} // [[Университет Джона Ф. Кеннеди|John F. Kennedy University]], Pleasant Hill, CA, 2008
* Липков А. [http://ec-dejavu.net/c-2/Computer_games.html Всюду деньги, деньги, деньги] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20090208082042/http://ec-dejavu.net/c-2/Computer_games.html |date=2009-02-08 }} // Липков А. Ящик Пандоры: феномен компьютерных игр в мире и в России. — М., 2008, с. 81–91
* ''Деникин А. А.'' [http://sounddesignbook.narod.ru/Videogames_ART_Denikin2013.pdf Могут ли видеоигры быть искусством?] // Международный журнал исследований культуры, № 2(11), 2013. — М.: Эйдос, 2013, с. 90–96
* Davidson, Cathy N. Now You See It. New York, NY: Penguin Group USA Inc. pp. 144–148. ISBN 978-0-670-02282-3.
* Bopp, M. (2006): Didactic Analysis of Digital Games and Game-Based Learning. In: Maja Pivec (ed.): Affective and Emotional Aspects of Human-Computer Interaction. Game-Based and Innovative Learning Approaches. IOS Press, Amsterdam
* Klimmt, C. & Vorderer, P. (2002): Lara ist mein Medium. Parasoziale Interaktionen mit Lara Croft im Vergleich zur Lieblingsfigur aus Film und Fernsehen. In: P. Rössler, S. Kubisch & V. Gehrau (Hrsg.): Empirische Perspektiven der Rezeptionsforschung (pp. 177–192). München: Reinhard Fischer
* M. De Aguilera and A. Mendiz, "Video games and education: (Education in the Face of a ‘Parallel School’), " Computers in Entertainment (CIE) 1, no. 1 (2003): 1.

== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
== Xarici keçidlər ==
{{Portal|Videooyunlar}}
{{Vikianbar kateqoriyası|Video games|Videooyunlar}}
{{Videooyun janrları}}
{{Videooyun jurnalistikası}}
{{İnformatika}}
{{Xarici istinadlar}}

[[Kateqoriya:Videooyunlar| ]]