DİQQƏT! Bu layihədə ehtiva edilən nizamnamələr bütün Vikipediya üzvləri üçün keçərlidir və aşağıda təqdim edilən müddəaların dəyişikliyə uğraması qadağandır.
Danışan Vikipediya Vikilayihəsi Vikipediya məqalələrinin oxunaraq istifadəçilər tərəfindən səsin yazılması vasitəsi ilə ilə "Danışan məqalələr"in yaradılmasına istiqamətlənib. Artıq səsləndirilmiş məqalələri görmək üçün Danışan məqalələr, məqalə səsləndirilməsi üçün təklifləri görmək üçün isə Danışan məqalə təklifləri səhifəsinə baxın.
Aşağıda Danışan məqalələrin yaradılmasının nəyə görə dəyərli və əhəmiyyətli iş olması haqqında bir neçə səbəb göstərilmişdir:
Danışan məqalələr Vikipediyanı Azərbaycan dilini başa düşən, lakin oxuya bilməyən şəxslər üçün də əlçatan edir.
İnsanlar oxumağa imkan verməyən işlərlə məşğul olduqları zaman da (məsələn idmanla məşğul olduqları və ya ev tapşırığını yerinə yetirdikləri zaman) Vikipediya məqalələrini eşidə bilərlər.
Görmə problemi olan insanlar ekrandan oxuma proqramı istifadə edə bilsələr də, bu proqramlar insan vokal səsləndirməsi qədər dəqiq deyil. Bu hal xüsusilə elm, riyaziyyat, linqvistika və digər sahələrə aid olan məqalələrin oxunması zamanı müşahidə oluna bilər ki, bu da qeyri adi tələffüz və ya simvolların istifadəsindən qaynaqlana bilər.
Danışan məqalələr Azərbaycan dilini öyrənən şəxslər üçün əla istifadə aləti rolunu oynaya bilər. Belə ki, həmin şəxslər mətni oxumaqla yanaşı, müxtəlif sözlərin düzgün tələffüz qaydasını da dinləyə bilərlər.
Danışan məqalələr tədris prosesi üçün əla alət ola bilər (məlumatı dinləməklə daha yaxşı yadında saxlayan insanlar üçün).
Bəzi insanlar məqaləni dinləməklə fikirlərini daha yaxşı oxuduqları məlumat üzərində cəmləşdirə bilərlər (xüsusilə qarışıq səsli mühitdə qulaqcıqla dinləməklə).
Səsləndirmə zamanı istifadəçilər məqalənin digər redaktor(lar)u tərəfindən nəzər yetirilməmiş mətn uyğunsuzluqları və qrammatik səhvləri aşkarlaya və Vikipediyanın yazılı versiyasını daha da təkmilləşdirə bilərlər.
Lakin, layihənin bəzi çətinlik və çatışmazlıqları da vardır ki, iştirakçılar bu haqda məlumatlı olmalıdırlar:
Məqalələrin səsləndirilməsi və redaktəsi çoxlu vaxt ala, bu vaxta kimi səsləndirilmə prosesi yarımçıq saxlanıla və ya səsləndirilən məqalə əsaslı şəkildə dəyişə bilər. Buna görə də əvvəlcə daha az həcmli və məzmunun dəyişilmə ehtimalı daha az olan məqalələrdən başlamaq lazımdır.
Düzgün olmayan tələffüz Azərbaycan dilində yaxşı başa düşməyən istifadəçiləri yanılda bilər. Bu problemi aradan qaldırmaq üçün, səsyazmadan əvvəl tələffüzündə şübhəli olduğunuz sözlərin düzgün tələffüz formasını axtara bilərsiz.
Vikipediyanın proqram təminatçısı MediaWiki tərəfindən bir neçə audio formatı dəstəklənir:
Ogg Vorbis: Bu format yaxşı dəstəklənməsə də (bax: Mediya kömək səhifəsi) məqalələrin səsləndirilməsi üçün tövsiyə edilir. Ogg Vorbis formatından istifadə ilə yüksək keyfiyyətli kiçik fayllar yarada bilərsiz ki, bu fayllar hətta zəif internet şəraitində belə rahat yüklənmə istifadəyə yararlı olacaq.
WAV (PCM): Bu format daha çox wave adı ilə məşhurdur. Bu format demək olar ki, bütün brauzerlər və mediya pleyerlər tərəfindən dəstəklənir, lakin bu formatda hazırlanan fayllar böyük ölçüyə malik olur. Yüklənən fayl ölçü limiti bu zaman problem yarada bilər. Ayrıca sözlərin tələffüzünün göstərilməsi üçün bu format ən əlverişli seçimdir.
FLAC: Bu format itkisiz (bu o deməkdir ki, siz keyfiyyət itkisinə yol vermədən faylı istədiyiniz qədər redaktə edə bilərsiz) və sıxılmasız böyük faylların yazılması üçün istifadə edilən formatdır.
Nəzərə alın ki, Vikipediya serverlərində istifadə edilən TimedMediaHandler adlı proqram təminatı daha yaxşı uyğunlaşma və istifadəçi təcrübəsinə əsaslanaraq müxtəlif formatda yüklənmiş faylları avtomatik konvertasiya edəcək.
Təmiz səslənmənin saxlanması və təkrar redaktələr zamanı yaranacaq keyfiyyət itkisi və sıxılmasının qarşısının alınması üçün yazılmış səs fayllarının səsyazmanı həyata keçirmiş istifadəçi tərəfindən redaktə edilməsi məqsədəuyğundur. Səsyazmanı həyata keçirmiş istifadəçinin əlçatan olmadığı halda artıq hazır səsyazma faylında dəyişikliklər edilməsinə ehtiyac yaranarsa, hazır faylın yenidən yazılması (başqa istifadəçi tərəfindən) və ya ümumiyyətlə silinməsi ehtimalı vardır.
Vikipediya məqalələri daim inkişaf etdirilir; bir müddət sonra hazırlanmış audio məqalə məqalənin yazılı versiyası ilə üst-üstə düşməyə bilər. Bu problemi audio məqalələrin yenilənməsi ilə aradan qaldırmaq mümkündür.
Səsli versiyası olmayan məqalələri dinləmək istəyən şəxslər üçün:
Mətni səsli oxumaya çevirən proqram təminatını əldə etmək çox asandır və bu cür proqramlar Vikipediya səhifələrinə asanlıqla tətbiq edilir. Ətraflı məlumat üçün ekrandan oxuma səhifəsinə baxın.
Pediaphon veb servisi mp3 audiolar və müxtəlif dillərdə olan Vikipediya məqalələrinin podkastlarını hazırlamaq üçün nitq sintezindən istifadə edir.
Aşağıdakı siyahıda qeyd edilən məqalələrin audio versiyaları artıq hazırlanmaqda və ya redaktə edilməkdədir. Bu siyahının yaradılmasında əsas məqsəd müxtəlif istifadəçilərin eyni vaxtda eyni məqalənin iki fərqli audio versiyasını hazırlamasının qarşısını almaq və iş bölgüsünü daha səmərəli həyata keçirməkdir. Zəhmət olmasa, məhz səsyazma prosesinə başladığınız zaman adınızı və üzərində işlədiyiniz məqalənin adını siyahıda qeyd edin.
Danışan məqalələrin keyfiyyətinin yoxlanması və səsləndirilmənin məhz Vikipediyadakı məqaləyə uyğun olaraq aparılmasına nəzarət etmək üçün Vikipediya:Vikilayihə Danışan Vikipediya/Rəy səhifəsi yaradılmışdır. Əgər məqalələrin səsləndirilməsinə nəzarətdə maraqlısınızsa təkrar işdən qaçmq üçün zəhmət olmasa adınızı və yoxlanışa götürdüyünüz məqalənin adını aşağıdakı siyahıya əlavə edin. Artı yoxlanılmış faylların siyahısına buradan baxa bilərsiz.
"Danışan ulduz” mükafatı Vikipediyada səsli məqalələrin yaradılmasına mühüm töhvələr vermiş istifadəçilərə təqdim oluna bilər. Mühüm töhvə dedikdə, on yaxşı məqalə statuslu məqalənin, üç seçilmiş statuslu məqalənin və ya bir çox uzun və mürəkkəb məqalənin səsləndirilməsi nəzərdə tutulur.
Audio ulduzu
“Audio ulduzu” mükafatı isə daha ümumi xarakter daşımaqla, ümumilikdə Vikipediyanı nadir audio fayllar, tarixi səsyazmalar, musiqilər və səs effetləri, təbii səslərlə zənginləşdirən istifadəçilərə verilə bilər.
