Visim qoruğu
| Visim qoruğu | |
|---|---|
 | |
BTMB kateqoriyası — Ia (Ciddi Təbiət Qoruğu).svg){kind=logo} |
|
| Sahəsi | 33,5 ha |
| Yaradılma tarixi | 1946 |
| Yerləşməsi | |
| 57°24′25″ şm. e. 59°33′55″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Rusiya |
| visimskiy.ru | |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.jpg)
«Visim Biosfer Qoruğu ("Visim Dövlət Təbiət Biosfer Qoruğu")» - Rusiya Federasiyasının Sverdlovsk vilayəti ərazisində yerləşən dövlət təbii biosfer qoruğu.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qoruq 1946-cı ildə 56,4 min hektar ərazidə "Visim" adı altında qurulmuşdur. Qoruq 1951-ci ildə ləğv edilir. 6 iyul 1971-ci ildə keçmiş ərazinin bir hissəsində, 9,5 min hektar ərazidə müasir Visim qoruğu adı altında yenidən bərpa edilir. Qoruğun yenidən qurulması zamanı bəzi həvəskarlar yazıçı Dimitri Mamin-Sibiryakın şərəfinə "Maminski" adlandırılması təklifini irəli sürür.
1973-cü ildə qoruğun ərazisi 13,5 min hektara çatdırılır, əlavə olaraq 66,1 min hektar ərazisi olan qoruyucu zona da ayrılır. 2001-ci ildə bufer zonası səbəbindən ehtiyat sahəsi 33,5 min hektara çatdırılır. Xüsusilə bir biosfer poliqonunun qurulması üçün 7750 hektar ərazi ayrılmış, qoruq biosfer qoruğu statusu almışdır. Tampon zonanın sahəsi hazırda 46,1 min hektardır. Visim qoruğunun mühafizə zonası daxilində təbii abidələr müəyyən edilmişdir: "Starik-Kamen", "Kameşek", "Notixa çayı üzərindəki Kedrovnik", "Böyük Qalaşki kəndi yaxınlığındakı ibtidai meşə", "Sülem çayı üzərində çıxıntılar", "Şaytanskoye bataqlığı"
Ərazinin ümumi xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qoruq mülayim kontinental iqlim ilə xarakterizə olunur. Havanın orta illik temperaturu -0.1 ° C-dir. Mütləq minimum temperatur -50.0 ° C, mütləq maksimum + 37.0 ° C, ən isti ayın (iyul) orta temperaturu 16.6 ° C, ən soyuq (yanvar) ayın orta temperaturu -16.8 ° C-dir. İllik atmosfer yağıntılarının miqdarı 350 ilə 700 mm arasında dəyişir. Qoruğun ərazisi Orta Uralın qərb yamacında, Çusovaya çayının sağ qollarının yuxarı hissəsində (Sulem, Dariya, Şişim çayları) yerləşir. Avropa ilə Asiya arasındakı sərhəd qoruqdan keçir. Qoruğun böyük hissəsi Avropada yerləşir və Volqa hövzəsinə aiddir. Şərq yamacında (Asiyada) Voqulka axını qoruqdan əmələ gəlir və Ob-İrtış hövzəsinə aiddir. Relyefi alçaq dağlıqdır. Ən yüksək nöqtə Böyük Sutuk dağıdır (dəniz səviyyəsindən 699 m yüksəklikdə yerləşir). Ərazinin 87% -i meşə ilə örtülmüşdür. Bitki örtüyünün hündürlük zonallığı yaxşı ifadə edilmişdir. Dağlıq cənub tayqa meşələrinin və daşqın alçaq dağ mənzərələrinin bütün əsas növləri burada təmsil olunur. İbtidai meşələr, həmçinin meşə qırılması və yanğınlardan sonra bərpa ardıcıllığının bütün mərhələləri mövcuddur.
Flora və fauna[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qoruğun ərazisində 400-ə yaxın damarlı bitkisi var.
Qoruq və ətrafı göbələklərlə zəgindir. Göbələk florası intensiv şəkildə öyrənilir, yalnız 2001-2006-cı illər ərzində burada 172 yeni növ aşkar edilmişdir. Ərazidə təxminən 800 növ çətirli göbələk böyüdüyü güman edilir ki, bu da Perm və ya Leninqrad kimi bütün bölgələrin növ zənginliyi ilə biomüxtəliflik ilə müqayisə edilə bilər.
Onurğalılar faunası: balıq - 13 növ, suda-quruda yaşayanlar - 4 növ, sürünənlər - 4 növ, məməlilər - 48 növ, quşlar - 181 növ. Onurğasızların faunasına 1322 növ, o cümlədən hörümçəkkimilər - 267 növ, həşəratlar - 998 növ daxildir.
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Марина Л. В. Агарикоидные базидиомицеты Висимского заповедника. — СПб.: ВИЗР, 2006. — 102 с. — (Folia Cryptogamica Petropolitana No. 4). ISSN 1810-9586
- Ухова Н. Л., Ольшванг В. Н. Беспозвоночные животные Висимского заповедника. — Екатеринбург, 2014.