Vudi adası (ABŞ)
| Vudi adası | |
|---|---|
| ing. Woody Island | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Sahəsi | 13.1 km² |
| Uzunluğu |
|
| Eni | 2,5 km |
| Hündür nöqtəsi | 49 m |
| Əhalisi | 1 nəfər (2000-ci il) |
| Yerləşməsi | |
| 54°47′ şm. e. 152°20′ q. u. | |
| Ölkələr | |
| Akvatoriya | |
|
|
|
|
|
|
Vudi adası (ing. Woody Island) — Alyaskanın Kadyak adasından 4,2 kilometr şərqdə yerləşən ada. Ada Çinyak körfəzində yerləşir. Burada əvvəlcə özlərini Tanqirnarmiut adlandıran aleutlar yaşayırdı. Onların bu ərazidə mövcudluğu min il olaraq qiymətləndirilir. 1784-cü ildə rus qabaqcıl araşdırmaçıları Vudi adasında ticarət koloniyası qururlar. Bu koloniya 1894-cü ildə ABŞ Poçt Xidməti tərəfindən qeyd olunmuş və uzun illər əsas sahil ticarət məntəqəsi olmuşdur. Vudi adası tarixi və arxeoloji bölgəsi 2015-ci ildə ABŞ-nin Milli Tarixi Yerlər Reyestrinə daxil edilmişdir[1].
Təsvir[redaktə | mənbəni redaktə et]
Vudi adası ABŞ-nin Alyaska ştatının cənubundakı Alyaska yarımadasının şərqində yerləşən Kodiak arxipelaqının bir hissəsidir. Sahəsi 13,1 km² olan ada uzun müddət balina ovu və balıqçılıq məhsulları ticarətini inkişaf etdirən Aleutlar tərəfindən məskunlaşılmışdır. 18-ci əsrdə adaya ilk dəfə rus tədqiqatçıları ayaq basır, lakin yerli əhali rusların yaşayış məntəqələri qurmaq cəhdlərinə uğurla müqavimət göstərir. Zaman keçdikcə ruslar aleutların yaxınlığında məskunlaşmağa və ticarət əlaqələri qurmağa nail olurlar. Fiziki vəhşiliklərə əlavə olaraq, rus köçkünləri əvvəllər yerli əhaliyə məlum olmayan xəstəlikləri bölgəyə gətirirlər. Bu sonradan vaxtaşırı epidemiyaların yayılmasına səbəb olur . 1805-ci ilə qədər adada yalnız 54 yerli sakin yaşayırdı. 1837-ci ildə ruslar tərəfindən zorla sıxışdırılan təxminən aleutlara aid yeddi yaşayış məntəqəsi var idi. Missioner Ernest və İda Rosko tərəfindən 1893-cü ildə Vudi adasında Baptist kilsəsi qurulur. Onlar tez-tez uşaqları valideynlərindən zorla götürdükləri bir sığınacaq yaradırlar, bu da adanın yerli əhalisi ilə münaqişələrə səbəb olur[2]. Həmçinin baptist missionerlər öz kilsə idealarını yaymağa başlayırlar, bu da uzun illər ruslar tərəfindən pravoslavlığa yönəldilmiş aleutlar arasında çaşqınlığa səbəb olur. XX əsrin əllinci illərində Amerika Baptist kilsəsi adada bu gün də fəaliyyət göstərən dini yay düşərgəsini tikir. 1960-cı illərdə Vudi adasında dövlət məktəbi bağlanır və yerli uşaqlar Kadyak adasında məktəbə getməyə başlayır. Buna baxmayaraq, bir çox sakin 1970-ci ildə bərə xidməti dayandırılana qədər adada yaşamağa davam edir. Bundan sonra insanlar Kadyak adasına köçməyə başlayır. Bu gün Alyaska Dövlət Parkına məxsus səhra istisna olmaqla, Vudi adasındakı torpaqların əksəriyyəti özəl mülkiyyətdədir. Burada ictimai nəqliyyat yoxdur[3].
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "woodyisland". woodyisland. 2017-08-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-07-30.
- ↑ By"Gordon"Pullar"Jr. "A"Brief" Look "At" The"History" and "Culture" of "Woody"Island,"Alaska" (PDF). April 25, 2010. November 27, 2021 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: November 27, 2021.
- ↑ "woodyisland". woodyisland. 2016-11-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-07-30.