Ofris: Redaktələr arasındakı fərq

Ofris
Ofris
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Birləpəlilər Dəstə: Qulançarçiçəklilər Fəsilə: Səhləbkimilər Yarımfəsilə: Orchidoideae Triba: Orchideae Yarımtriba: Orchidinae Cins: Ofris
Beynəlxalq elmi adı
	Ophrys L., 1753;
ITIS	894599
NCBI	59329
EOL	29176

Tarixə interaktiv şəkildə baxın

← Əvvəlki redaktə Sonrakı redaktə →

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun

VizualVikimətn

Sətirdə

21:18, 20 aprel 2015 tarixindəki versiya

Ofris (lat. ophrys) — səhləbkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Ofris cinsinin 50-dən çox növü var və bunların bir çoxu Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində, ümumiyyətlə Qafqaz və Zaqafqaziya ərazisində mövcuddur. Digərləri isə Türkiyə, Yunanıstan, Krım və başqa yerlərdə bitir. Bu bitkinin Azərbaycanda bitən bütün növləri Xarıbülbül adı ilə tanınır və latınca ophrys caucasica və ya ophrys mammosa adlanır.

Ophrys — yunan mənşəli sözdür, mənası "qaş" deməkdir. Alimlər bu adı bitkiyə verməklə məcazi mənada bu gülün digərlərinə üstdən aşağı "baxmağını" eyham ediblər. Səhləb fəsiləsinin bir çox nümayəndələri kimi ofrislər də kök toxumasında müştərək surətdə yaşayan və bitkiyə lüzum olan simbiotik göbələklərdən asılıdır. Məhz bu səbəbdən bu bitkiləri başqa yerdə əkmək olmur – onlar məhv olur. Ofrislərin tozlanması zarqanadlı cücülərin (eşşəkarısı və başqaları) köməyi ilə baş verir və onların çiçəkləri həmin cücülərin formasını və görünüşünü təkrarlayaraq, onları özünə cəlb edir. Ofrislərin çiçəkləri şirə ixrac eləmir, ətri isə demək olar ki, yoxdur. Lakin bəzi növlərinin çiçəkləri müəyyən növ cücülərin dişi fərdlərinə xas olan və erkək fərdlərini cəlb edən feromonun iyinə oxşar ətir qoxuya bilər. Təbii ki, cücüləri ofrislərin xüsusi görünüşü ilə bərabər bu qoxu da cəlb edir. Bu görünüşə və bəzən də qoxuya, maraq göstərən həşərat, bir güldən digərinə uçur və beləliklə, tozlanma prosesi baş verir. Göbələklərdən və müəyyən növ cücülərdən asılı olması ofrisləri ətraf mühitin dəyişilməsinə çox həssas edir. Buna görə də bu bitkilər nadir bitkilər hesab olunurlar. Onlar dövlət tərəfindən qorunurlar. Ophrys caucasica və ofrislərin bir çox başqa növləri isə hətta Qırmızı kitabda qeydə alınıblar.

Ophrys mammosa (Xarıbülbül)
Ophrys mammosa (Xarıbülbül)
Ophrys araneola
Ophrys sulcata

Xarici keçidlər

"Hər şey haqqında" bloq

↑ Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 406. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
↑ Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 945.

[_910d4f6314f4a20d-1] Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 406. doi:10.5962/BHL.TITLE.746

[_d75e9be15db26905-2] Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 945.

[1]

[2]

@@ Sətir 1: / Sətir 1: @@
+{{Takson
-'''Ophrys''' - Ofris cinsinin 50-dən çox növü var və bunların bir çoxu Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində və ümumiyyətlə [[Qafqaz]] və [[Zaqafqaziya]] ərazisində mövcuddur. Digərləri isə [[Türkiyə]], [[Yunanıstan]], [[Krım]] və başqa yerlərdə bitir. Bu bitkinin Azərbaycanda bitən bütün növləri [[Xarıbülbül]] adı ilə tanınır və latınca ''ophrys caucasica'' və ya ''ophrys mammosa'' adlanır.
+ | adı              = Ofris
+ | şəkil            = Ophrys mammosa Rhodos 01.jpg
+ | şəkil məlumat    =
+ | şəkilaltı yazı   = ''Ophrys mammosa''
+ | aləmi            = Bitkilər
+ | yuxarı takson    =
+ | ranqı            = Cins
+ | latınca adı      = Ophrys
+ | müəllif          =
+ | sinonim          =
+ | aşağı takson     =
+ | arealın xəritəsi =
+ | arealın xəritəsi haqqında =
+ | arealın xəritəsinin eni   =
+ | legend sərhədi   =
+ | vikinövlər       = Ophrys
+ | vikianbar        = Category:Ophrys
+ | itis              =
+ | ncbi              = 59329
+ | he               = 29176
+ | geiş1             =
+ | geiş2             =
+ | beabs              =
+}}
+'''Ofris''' ({{lang-la|ophrys}}) — [[səhləbkimilər]] fəsiləsinə aid bitki cinsi.
-Ophrys — yunan mənşəli sözdür, mənası "qaş" deməkdir. Alimlər bu adı bitkiyə verməklə məcazi mənada bu gülün digərlərinə üstdən aşağı "baxmağını" eyham ediblər. Səhləb fəsiləsinin bir çox nümayəndələri kimi ofrislər də kök toxumasında müştərək surətdə yaşayan və bitkiyə lüzum olan simbiotik göbələklərdən asılıdır. Məhz bu səbəbdən bu bitkiləri başqa yerdə əkmək olmur – onlar məhv olur. Ofrislərin tozlanması zarqanadlı cücülərin (eşşəkarısı və başqaları) köməyi ilə baş verir və onların [[çiçək]]ləri həmin cücülərin formasını və görünüşünü təkrarlayaraq, onları özünə cəlb edir. Ofrislərin çiçəkləri şirə ixrac eləmir, ətri isə demək olar ki, yoxdur. Lakin, bəzi növlərinin çiçəkləri müəyyən növ cücülərin dişi fərdlərinə xas olan və erkək fərdlərini cəlb edən feromonun iyinə oxşar ətir qoxuya bilər. Təbii ki, cücüləri ofrislərin xüsusi görünüşü ilə bərabər bu qoxu da cəlb edir. Bu görünüşə və bəzən də qoxuya, maraq göstərən həşərat, bir güldən digərinə uçur və beləliklə, tozlanma prosesi baş verir. Göbələklərdən və müəyyən növ cücülərdən asılı olması ofrisləri ətraf mühitin dəyişilməsinə çox həssas edir. Buna görə də bu bitkilər nadir bitkilər hesab olunurlar. Onlar dövlət tərəfindən qorunurlar. Xarıbülbül (Ophrys caucasica) və ofrislərin bir çox başqa növləri isə hətta Qırmızı kitabda qeydə alınıblar.
+Ofris cinsinin 50-dən çox növü var və bunların bir çoxu Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində, ümumiyyətlə [[Qafqaz]] və [[Zaqafqaziya]] ərazisində mövcuddur. Digərləri isə [[Türkiyə]], [[Yunanıstan]], [[Krım]] və başqa yerlərdə bitir. Bu bitkinin Azərbaycanda bitən bütün növləri [[Xarıbülbül]] adı ilə tanınır və latınca ''ophrys caucasica'' və ya ''ophrys mammosa'' adlanır.
+Ophrys — yunan mənşəli sözdür, mənası "qaş" deməkdir. Alimlər bu adı bitkiyə verməklə məcazi mənada bu gülün digərlərinə üstdən aşağı "baxmağını" eyham ediblər. Səhləb fəsiləsinin bir çox nümayəndələri kimi ofrislər də kök toxumasında müştərək surətdə yaşayan və bitkiyə lüzum olan simbiotik göbələklərdən asılıdır. Məhz bu səbəbdən bu bitkiləri başqa yerdə əkmək olmur – onlar məhv olur. Ofrislərin tozlanması zarqanadlı cücülərin (eşşəkarısı və başqaları) köməyi ilə baş verir və onların çiçəkləri həmin cücülərin formasını və görünüşünü təkrarlayaraq, onları özünə cəlb edir. Ofrislərin çiçəkləri şirə ixrac eləmir, ətri isə demək olar ki, yoxdur. Lakin bəzi növlərinin çiçəkləri müəyyən növ cücülərin dişi fərdlərinə xas olan və erkək fərdlərini cəlb edən feromonun iyinə oxşar ətir qoxuya bilər. Təbii ki, cücüləri ofrislərin xüsusi görünüşü ilə bərabər bu qoxu da cəlb edir. Bu görünüşə və bəzən də qoxuya, maraq göstərən həşərat, bir güldən digərinə uçur və beləliklə, tozlanma prosesi baş verir. Göbələklərdən və müəyyən növ cücülərdən asılı olması ofrisləri ətraf mühitin dəyişilməsinə çox həssas edir. Buna görə də bu bitkilər nadir bitkilər hesab olunurlar. Onlar dövlət tərəfindən qorunurlar. Ophrys caucasica və ofrislərin bir çox başqa növləri isə hətta Qırmızı kitabda qeydə alınıblar.
 <gallery>
-Image:Ophrys mammosa Rhodos 02.jpg|''Ophrys mammosa''(Xarıbülbül)
+Şəkil:Ophrys mammosa Rhodos 02.jpg|''Ophrys mammosa'' (Xarıbülbül)
-Image:Ophrys mammosa Rhodos 03.jpg|''Ophrys mammosa''(Xarıbülbül)
+Şəkil:Ophrys mammosa Rhodos 03.jpg|''Ophrys mammosa'' (Xarıbülbül)
-Image:Ophrys araneola flower2.jpg|''Ophrys araneola''
+Şəkil:Ophrys araneola flower2.jpg|''Ophrys araneola''
-File: Ophrys sulcata MHNT.jpg |Ophrys sulcata
+Şəkil: Ophrys sulcata MHNT.jpg |Ophrys sulcata
 </gallery>
-== Keçidlər ==
+== Xarici keçidlər ==
 * [http://hasanalizade.azeriblog.com/2008/11/12/xaribulbul-haqqinda "Hər şey haqqında" bloq]
-{{Birləpəli-qaralama}}
 [[Kateqoriya:Səhləbkimilər]]

Ofris: Redaktələr arasındakı fərq

21:18, 20 aprel 2015 tarixindəki versiya

Xarici keçidlər

Naviqasiya menyusu

Axtar